به نقل ازکتابسرکتاب سرزمین مهر /محمدعلی شاهین،
کرامت سالمندان در این سرا حفظ میشود
خیریه سرای سالمندان فرزانگان خمینی شهر از فکر تا عمل
راوی: نعمت الله علیرضایی1
تاریخ مصاحبه: مهر 1396
مکان مصاحبه: تدوین از روی نوشته راوی
تاریخچه: فکر احداث مرکزی برای سالمندان در اذهان عدهای از کنشگران و نیکاندیشان به دلیل نیاز جامعه مطرح و در پی اجرای آن برآمدند. در مهرماه 1393 به مناسبت عید خجسته غدیر خیرخواهان و خیرین خمینیشهری دور هم جمع شدند تا به برکات این روز طرح خیرخواهانه خود را با دیگران در میان بگذارند. از همین جلسه بود که خبر اختصاص یک باغ به مساحت 20 هزار مترمربع در حاشیه بام سبز توسط مهندس علیرضایی جهت احداث یک مرکز نگهداری از سالمندان اعلام شد. مرداد ماه همان سال این مرکز تحت عنوان «خیریه سرای سالمندان فرزانگان» با شماره 246 به ثبت رسید و هیات موسسی متشکل از 70 نفر برای خیریه تشکیل و به دنبال آن هیات امنا نیز شکل گرفت. سپس با برگزاری انتخابات ده نفره به عنوان اولین هیات مدیره انتخاب شدند و کریم رضایی2 به عنوان مدیرعامل مجموعه مشخص گردید. پس از آن تحقیقات مقدماتی شروع گردید و بازدیدهایی از خانههای سالمندان صادقیه، کهریزک، اردکان به عمل آمد و قرار شد این مرکز مسوولیتهایی فراتر از نگهداری از سالمند را به عهده بگیرد. کلنگ مجموعه در 26 اردیبهشت 1394 همزمان با عید سعید مبعث با حضور خیران، مسوولان و چهرههای محلی، استانی و کشوری به زمین زده شد.
پس از اخذ کلیه مجوزهای لازم، آب شهری و گاز با 1800 متر لوله گذاری با حدود 800 میلیون تومان هزینه به مجموعه رسید. در مرداد 1395 سفت کاری خانه سالمندان با زیر بنای حدود 6 هزار مترمربع و هزینهای بالغ بر 3 میلیارد تومان به پایان رسید. نماکاری ساختمان در تابستان 1396 به سرانجام رسید.
*چگونه فکر ساخت سرایی برای سالمندان شکل گرفت؟
از حدود 15 سال پیش که یکی از بستگان بسیار دور در محل سالمندان کهریزک تهران نگهداری میشد، رفت و آمدهایی به آن مکان داشتم و کم و بیش با چگونگی تاسیس مرکز و وضعیت نگهداری و مشکلات سالمندان آشنا شدم به ویژه اینکه شاهد بودم افرادی داوطلبانه بدون دریافت دستمزد و از سراسر تهران جهت خدمات رسانی و نگهداری از سالمندان در ساعات مختلف شبانه روز حضور دارند. مطالعه پیرامون سالمندان و مشکلات آنان و آسیبهای فراوانی که آنان را تهدید میکند مرا بر آن داشت که با همفکری جمعی از دوستان علاقمند به فکر تاسیس مرکزی در شهرستان خمینیشهر باشیم، اگرچه در زمان نمایندگیام در مجلس، رئیس شورا مرحوم حاج آقا رضا صهری3 هم بر لزوم تاسیس چنین مرکزی تاکید داشتند. آن موقع نظرهای خیرین به تاسیس خیریه بقیتالله معطوف بود، اما مرحوم صهری روی سالمندان تاکید داشتند و ای کاش ساخت این مرکز همان زمان پیگیری میشد.
*اولین جلسه پیگیری برای احداث مرکزی برای سالمندان چه زمانی تشکیل شد؟
در سال 1392 اولین جلسه در سالن شهرداری خمینیشهر با حضور جمعی از فعالان اجتماعی و شهردار و بعضی از اعضای شورای شهر تشکیل شد و مقدمات ثبت نام علاقمندان به حضور در هیات موسس فراهم گردید. جمع کثیری از افراد مورد اعتماد از روحانیون، صنعتگران، دانشگاهیان اعلام آمادگی نمودند و از آنجا آغاز کارهای ثبت خیریه شروع شد. بعد از شروع کار جمع دیگری از علاقمندان حتی بدون حضور در هیات مدیره با هیئت مدیره و مسوولین همکاری دلسوزانه نمودند که مایه دلگرمی بود.
*چه زمانی تشکیل خیریه اعلام عمومی شد؟
اولین جلسه اعلام موجودیت سرای سالمندان فرزانگان در باغ تالار گلستان با حضور گسترده علاقمندان در روز عید غدیر سال 1393 تشکیل شد.
*چه شد که مکان موجود برای احداث سرا انتخاب گردید؟
در جلسه مذکور قبل از هر چیز بحث محل احداث چنین مرکزی مطرح شد. از آنجا که نظر براین بود که مکان انتخابی لازم است در یک منطقه خوش آب و هوا و نزدیک شهر باشد، لذا محل موجود که باغ مشجری متعلق به بنده و همسرم بود برای این کار اهدا شد. باغ حدودا 20 هزار متر مربع جنب قصر کازرونی یا بام سبز فعلی است. توضیح اینکه بخشی از این باغ با سند مجزا قبلا فروخته شده بود که توسط یکی از خیرین که مایل نبود نامش برده شود خریداری و به محوطه اضافه شد.
*طرح پیش بینی شده برای مجموعه شامل چه بخشهایی میباشد؟
سه بخش برای طرح در نطر گرفته شد:
1- آسایشگاهی در زمینی به مساحت 2200 متر مربع و متشکل از دو بخش مجزا برای آقایان و خانمها در مجموع با 200 تخت.
2- آپارتمانهایی برای سکونت زن و شوهرهای سالمند.
حدود 5000 مترمربع از فضای باغ برای ساختمان و15000 متر مربع آن برای ایجاد فضای سبز و تفریحگاه منظور شده است.
*در مجموع چه میزان ساخت و ساز برای سرای سالمندان در نظر گرفته شده است؟
شش هزار متر مربع برای ساختمان اداری، نمازخانه، سالن اجتماعات، درمانگاه و آسایشگاه عمومی در نطر گرفته شده است.
*هدف از تاسیس چنین مرکزی چیست؟
هدف نهایی کنشگران و خیران از تاسیس این مرکز رسیدگی به کلیه امور سالمندان اعم از نگهداری، مراقبتهای بهداشتی، درمانی ورزشی، تفریحی، سرگرمی و در یک کلمه جلوگیری از تهدیدهایی از قبیل افسردگی، آلزایمر و روان پریشی است که سالمندان با آن روبرو میباشند.
*مرکز صرفا به نگهداری سالمندان اختصاص مییابد و یا کاربریهای دیگری برایش منظور شده است؟
نگهداری از سالمندان بخش کوچکی از هدف خیریه میباشد. منظور این است که مرکز با ایجاد فضایی پر نشاط به محلی مطمئن و شاد برای حضور سالمندان تبدیل شود، ضمن اینکه تبادل اطلاعات صورت گرفته و از تجربیات آنان استفاده گردد برنامه خیریه اینست که با ایجاد مراکز تفریحی، آموزشی، بهداشتی، فرهنگی و برنامههای متنوع ضمن نگهداری از آنها اوقات فراغت سالمندان را به نحو مطلوبی پر نمایید.
با این دیدگاه طرحهایی برای خدماتدهی موقت سالمندان در نظر گرفته شده تا فضای تفریحی که در این مجموعه وجود دارد و امکانات آن در اختیار عموم سالمندان قرارگیرد.
*چگونه چنین کاری را میخواهید عملیاتی کنید
سالمندان به اختیار خود و خانوادهاشان با خودروهای ویژه به دهکده روزانه منتقل و از امکانات آن بهره میبرند، معاینه دورهای میشوند، و در فعالیتهای فرهنگی ورزشی شرکت میکنند. با دیگران جلسات دورهمی تشکیل میدهند و شب هنگام به آغوش خانواده بر میگردند.
*اساسا ضرورت ساخت چنین مرکزی چیست، چون فرهنگ عموم مردم اقتضا میکند سالمندان را نزد خود نگهداری کنند.
حدود 5/9 تا 10 درصد جامعه را در حال حاظر سالمندان تشکیل میدهند.، در 10 سال آینده پیشبینی شده که این رقم به حدود 20 درصد خواهد رسید و جامعه به سمت پیری پیش خواهد رفت. این یکی از دلایل است که وجود چنین مراکزی را ضروری میکند. اما این تنها دلیل نیست، اگر 20 سال قبل چنین حرکتی میشد افکار عمومیجامعه آنرا نمیپذیرفت ولی با گذشت زمان نیازهای جامعه تغییر میکند، باید زیرساختهای یک جامعه آباد جوابگوی نیازهای آن جامعه باشد، امروزه الگوهای زندگی اجتماعی تغییر نموده، روزگاری نه چندان دور افراد یک خانواده به صورت دورهمی و در یک جامعه و یا در چند خانواده در یک دالان زندگی میکردند ولی امروزه چه؟ هر جوانی که بخواهد ازدواج نماید، ابتدا به فکر یک آپارتمان حتی 50- 40 متری مستقل است و کمتر خانوادهای است که فرزندان و پدر و مادر در یک شهر و یک محل زندگی کنند. از این گذشته طبق آمار حدود 30 درصد افراد جامعه، فرزند ندارند آنها چه کنند؟ آینده آنها چه میشود؟
بنابراین نیازها در جامعه با مرور زمان تغییر میکند و در جوامع و شهرهای مختلف هم متفاوت است. لذا ما باید با گذشت زمان نیازهای جامعه را مرور نماییم.
*بر فرض پذیرفتن ضرورت تاسیس چنین مرکزی، آیا این خیریه پاسخگوی نیازهای آتی جامعه ما هست یا خیر؟
قطعا خیر! برای 10 تا 15 سال آینده برای شهرستان حداقل به چند مرکز با این وسعت نیاز است. ممکن است باور این حرف امروز مشکل باشد ولی کسانی که با آمار و ارقام سر و کار دارند و پیرامون مسائل اجتماعی مطالعه میکنند، میدانند که همین امروز در شهر اصفهان بیش از 30 مرکز خصوصی علاوه بر مراکزی مثل صادقیه وجود دارد، در شهر ما هم اکنون چند مرکز خصوصی وجود دارد که آنها همه برای نگهداری است نه برای زندگی، هدف ما زندگی است و لذت از تمام دوران زندگی و توجه به کرامت انسانهایی است که عمر خود را صرف ساخت جامعه و زیرساختهای آن برای ما نمودند و امروزه خود نیازمندند و نگهداری و مراقبت از آنها خدمت کوچکی به آنها محسوب میشود.
*چه کسانی بیشترین همکاری را با شما داشتهاند؟
افراد زیادی از نقاط مختلف شهرستان و استان و کشور که احداث چنین مرکزی را ضروری میدانستند به خیریه کمک کردهاند. همچنین ارتباطاتی که بین هیئت مدیره و نیکوکاران وجود داشته سبب جذب کمکها شده است.
پینوشت
1- علیرضایی نعمتالله
مهندس نعمتالله علیرضایی رییس هیات مدیره خیریه سرای سالمندان فرزانگان، متولد 1330 خمینیشهر، مهندسی راه و ساختمان از آمریکا، بنیان گذار و واقف زمین خیریه سرای سالمندان فرزانگان خمینیشهر، شهردار اسبق اهواز، نماينده مردم شهرستان خمينیشهر در مجلس ششم، مديریتهای متعدد در نفت و گاز کشور رئيس هيّئت مديره اسبق شركت نفتى پتروپارس.
2- کریم رضایی: رزمنده دفاع مقدس از اول تا پایان جنگ، کنشگر اجتماعی و فرهنگی و امور خیر، پیشران تشکیل خیریه برای سالمندان، مدیر عامل خیریه سرای سالمندان از ابتدا تا زمان فوت در اثر بیماری سرطان در بهمن 1399.
1- رضا صهری(1380-1312) فرزند آیتاله حاج آقا جمال صهری، روحانی، مبارز قبل از انقلاب اسلامی، فعال عمرانی، فرهنگی و اجتماعی، منتخب مردم و اولین رییس شورای اسلامی شهرخمینیشهر.