ШЇШ�Щ�ШґЩ�Ш�Щ� Ш�Щ�ЫЊЩ�ЫЊ ШґЩ�Ш�

مروری بر شکل ‏گیری خیریه نرجس خاتون (س)

راوی: مرحوم مهرالسادات حسنی (حسینی)1
این متن از گفتگوی خانم لیلا پیمانی در سال 1395 با خانم حسینی و گفتگوی مستقیم با وی تدوین شده است.
* به عنوان سوال نخست به عنوان یک زن فعال اجتماعی و فرهنگی، فعالیت در عرصه امور بانوان آنهم کارآفرینی را از چه زمانی آغاز کردید؟
به طور خاص فعالیت در عرصه کارآفرینی برای زنان را از سال 1380 شروع کردم.
*چی شد که این عرصه را انتخاب کردید؟
فعالیت در عرصه‏های مختلف اجتماعی از جمله شورای شهر و شورای حل‏اختلاف مرا بیش از پیش با مشکلات بانوان آشنا کرد و همین باعث شد که اختصاصا به تشکیل سمنی در حوزه اشتغال بانوان رو بیاورم. رایزنی ‏ها و فعالیت ‏های خود را شروع کردم. ضمن اینکه از سال 1376 که شرکت خدیجه کبری (س) به منظور ایجاد اشتغال برای زنان بی‏سرپرست و بد‏سرپرست تاسیس شد، احساس شد که برای تکمیل کار نیاز به خیریه‏ای با همین زمینه در کنار شرکت می‏باشد، پیگیری‏های انجام شد و در نهایت سال 1380 مجوز خیریه نرجس خاتون (س) به عنوان یک (سَمَن) از فرمانداری شهرستان اخذ شد.

*می‏توانید بگویید در این سال‏ها این خیریه برای چند خانم ایجاد اشتغال کرده ‏است؟
در مجموع برای 700 خانم شغل ایجاد کرده‏ایم که البته شکرخدا تعداد زیادی از آنها موفق شده‏اند خودشان گلیم شان را از آب بالا بکشند و حالا نه تنها از تحت پوشش خیریه بیرون آمده‏اند بلکه خود دست دیگران را هم می‏گیرند.

*پس خیّریه به نوعی خیّرساز است؟
به هر حال وقتی کسی با دست خالی و ناامید از زندگی، کوله‏بار مشکلاتش را با خودش به اینجا می‏آورد و همدلی و دلسوزی حاکم بر خیریه دست او را می‏گیرد و او را از هیچ به جایی می‏رساند که می‏تواند مستقل و با عزت زندگی‏اش را اداره کند خودش انگیزه ‏ای می‏شود برای اینکه دست دیگران را هم بگیرد.

*می‏توانید به یک نمونه از این بانوان اشاره کنید.
چند سال پیش خانمی‏ به خیریه مراجعه کرد و گفت که شوهرش او را با سه تا بچه از خانه بیرون کرده است. شما حساب کنید چه سرنوشتی می‏تواند در انتظار یک زن بد سرپرستِ بی سرپناه با دست خالی و سه تا بچه قد و نیم قد باشد، این زن به خیریه نرجس خاتون پناه آورد و مشکلاتش تا حدود زیادی رفع شد و حالا به جایی رسیده که هم بچه‏هایش را به ثمر رسانده و هم مغازه ‏ای برای خودش دست و پا کرده‏ است و خودش الان در زمره کسانی است که هوای خیریه را دارد.

*از دیدگاه موسسان و گرداندگان نرجس خاتون، کار خیر چه تعریفی دارد؟
فعالان خیریه کار خیر را بالا بردن توانمندی آدم‏ها می‏دانند و کمک بلاعوض بدون علت را به افراد رروش صحیحی نمی‏دانند چون دلیلی ندارد کسی که توانایی انجام کار دارد کمک بلاعوض دریافت کند. اینگونه کمک‏ها را باید بگذاریم برای کسانی که واقعا توان و شرایط کار کردن ندارند.

*قبول دارید که کار خیر در هر زمان و مکانی می‏تواند یک تعریف جداگانه داشته باشد؟
بله کارخیر به فراخور شرایط متفاوت است. مثلا در زمان قدیم سنتی داشته ‏ایم که طی آن دخترها از بانوانی که سواد قرآنی داشته ‏اند قرآن م ی‏آموختند و در عوض در کارهای خانه به او کمک می‏کردند یا چند رگ قالی برایش می‏بافتند و این آیین بسیار زیبا چیزی نبود به جز تبادل خیر.

*بنابراین تبادل خدمات هم کار خیر است؟
بله همین تبادل خدمات باعث می‏شد پدیده‏ای به نام تکدیگری ریشه ندواند. آن زمان‏ها واقعا تکدیگری وجود نداشت، پیرزن مثلا آلوچه‏های باغش را می‏خشکاند و می‏فروخت و امرار معاش می‏کرد اما دستش جلوی کسی دراز نبود.

*می‏شود گفت کمک بلاعوض در هیچ صورتی درست نیست؟
باید شرایط را سنجید. یک وقت است طرفِ شما کاملا ناتوان شده و قادر به انجام هیچ کاری نیست در این صورت وظیفه خیرین کمک بلاعوض است یا یک وقت است شرایط به گونه ‏ایست که فرصتی برای توانمندسازی طرف نیست آن وقت دیگر تنها کاری که می‏شود کرد کمک بلاعوض است. مثلا چند سال پیش خانمی ‏به خیریه نرجس خاتون (س) مراجعه کرد و گفت که پزشک گفته اگر چشمان دخترانت را فوری جراحی نکنی برای همیشه نابینا خواهند شد این زن کسی را نداشت و دستش هم خالی بود آن زمان خیریه هر کار توانست کرد تا این عمل‏ها انجام گرفت و دو انسان از معلولیت نجات یافتند.

*خیریه برای داوطلبان کار، چگونه اشتغال ایجاد می‏کند؟
مهم‏ترین کاری که خیریه در این عرصه انجام داده این است که ننگ و عار را از چهره کار زدوده است به گونه ‏ای که یک خانم از اینکه مشغول به کار خدماتی در منازل شود احساس شرم نکند. راه دیگر این است که به توانمندی‏ها و تجربیات بانوان جویای کار رجوع می‏شود و حتی اگر این توانمندی به لیف‏ بافی خلاصه شود، زمینه آن کار را برایش فراهم می‏کند و محصول را در بازارچه ‏های ماهانه ‏مان در معرض فروش می‏گذارد.

*کمی‏ بیشتر به موضوع بپردازیم، به بانوی جویای کاری که به خیریه مراجعه می‏کند چه مشاغلی پیشنهاد می‏شود؟
برای معرفی شغل به بانوان خیلی از جوانب را باید در نظر گرفت. مثلا سعی می‏شود که بانوان مطلقه را به سمت هنر سوق داده شوند تا هم آرامش از دست رفته‏شان را بازیابند و هم تخصصی پیدا کنند و کارهای خدماتی و پرستاری از سالمندان را به بانوان 50-40 سال به بالا سپرده می‏شود.

*شما به عنوان بانی خیریه در انتخاب این مسیر سرمشقی داشته ‏اید؟
پدربزرگم حاج‏ آقاجمال صهری از اولین کسانی بودند که کارآفرینی کرده و با راه اندازی یک کارگاه ریسندگی برای چند نفر اشتغال ایجاد کردند.

پی نوشت
حسنی مهرالسادات
مرحوم مهرالسادات حسنی(5 آبان 1397- 1332)، مشهور به خانم حسینی، نواده حاج آقا جمال صهری، فوق لیسانس ادبیات عرب، کنشگر فرهنگی، اجتماعی، بنیانگذار و مدیر عامل خیریه نرجس خاتون، مدیریت مدارس علمیه دارالزهرا (س) و فاطمه الزهرا (س)، ریاست ده ساله کمیسیون امور بانوان و مشاور فرماندار در امور بانوان، عضو اولین شورای اسلامی شهر خمینی ‏شهر.