ШЇШ�Щ�ШґЩ�Ш�Щ� Ш�Щ�ЫЊЩ�ЫЊ ШґЩ�Ш�

خطرات فراوان استفاده بی رویه از ظروف یک بار مصرف
نویسنده : محمدعلی شاهین

افزایش مصرف ظروف یک بار مصرف وطرح اثرات زیانباربهداشتی وزیست محیطی آن سؤالاتی را در اذهان همگان مطرح کرده است.مطلب پیش رو سعی در پاسخگویی به این سولات دارد
1- ظروف یک بار مصرف به چند دسته تقسیم می شود؟
ظروف یک بار مصرف انواعی دارند که تفاوت آنها در جنس مواد اولیه و مشخصات آنها می باشد که عبارتند از پی وی سی، پلی استایرن، پلی اتیلن و پلی پروپیلن و سلولوزی.
2- ظروف پلی استایرن از چه ساخته شده اند و چه مشخصاتی دارند؟
ماده اولیه آن استایرن است که از زنجیر (پلیمر) شدن آن پلی استایرن ساخته می شود، استایرن یک ماده شیمیایی آروماتیک است که ماده سمی خطرناکی است، از این محصول در ساختن لیوان، کارد، چنگال، قاشق یک بار مصرف استفاده می شود، همچنین ظروفی که در چلوکبابی ها شبیه فوم است و در آن غذا می ریزند نیز از همین ماده به اضافه گاز هگزان ساخته می شود. ظروفی که از پلی استایرن تولید می شوند. در هنگام سوختن دوده می کنند و شکننده هستند و علامت آنها PS است.
3- ظروف پی وی سی چه جنس و مشخصاتی دارند؟
ماده اولیه آنها وینیل کلراید است که از زنجیر (پلیمر) شدن آن پی وی سی تولید که در ساخت وسائل مختلف از جمله ظروف یک بار مصرف کاربرد دارد این دسته ظروف بیشتر برای بسته بندی به ویژه بسته بندی مرغ، ماهی و گوشت به کار می رود، درمقابل شعله می سوزند و اگر از شعله دور شوند خاموش می شوند. از سوختن پی وی سی سم( دیوکسین )تولید می­شود.
4- آیا ظروف یک بار مصرف برای سلامت انسان مضر هستند؟
ماده اولیه ای که در ساختمان اینگونه مواد به کار می رود استایرن و وینیل کلراید است که هر دو در آزمایشات مختلف و گزارشات مختلف سمیت و بیماری زایی خود را نشان داده اند به ویژه وینیل کلراید که سرطان زا هم محسوب می شود، به علاوه در تولید اینگونه ظروف علاوه بر مواد اولیه مذکور مواد دیگری مانند نرم کننده ها، شکل دهنده ها ، مات کننده ها، روان کننده ها و رنگدانه ها استفاده می شوند که هر کدام آثار سمی خود را دارند. مثلاً در تبدیل ظروف پلی استایرن به شکل فوم که در چلوکبابی ها در آن غذا می ریزند از گاز هگزان که سمی است استفاده می شود و این گاز با ریختن غذای داغ در آن آزاد می شود.
5- چگونه اینگونه مواد از ظروف وارد بدن انسان می شوند؟
مطالعات نشان داده است که تحت شرایطی مواد اولیه سازنده این ظروف یعنی وینیل کلراید و استایرن از ظروف آزاد و وارد غذا شده و اصطلاحاً به بدن مهاجرت می کنند و در اعضای بدن که بافت چربی دارند مانند مغز و کبد و کلیه ها ذخیره می شوند و وقتی از حد خاصی بالاتر رفتند آثار سمی خود را بروز می دهند. برخی به آنها قاتلان خاموش می گویند.
6- شرایطی که به آزاد شدن مواد اولیه از ظروف و ورود آن به مواد خوردنی و آشامیدنی می شود، چیست؟
مطالعات مقایسه ای نشان داده است که حرارت، محیط اسیدی، چربی و کاکائو به آزاد شدن این مواد سمی و نفوذ آن به بدن کمک می کند، بنابراین نوشیدنی های داغ مثل چای، چرب مانند شیر و دوغ و کاکائودار مثل شیر کاکائو و اسیدی مثل آب میوه هایی مانند آب سیب و شربت آبلیمو و نوشابه ها سبب آزاد شدن این مواد سمی و انتقال یا مهاجرت آن به بدن مصرف کننده می گردند.
7- آثار سمی که برای اینگونه مواد مشخص شده کدام هستند؟
به دلیل چربی دوست بودن این سموم آنها وقتی وارد بدن می شوند در بافت های چربی ذخیره می گردند و وقتی به حد خاصی رسیدند ناراحتی های مختلفی مثل ناراحتی های اعصاب، سردرد، ناراحتی کبدی، حتی سرطان و تخریب بافت کلیه و غیره را به وجود می آورند.
8- آیا این مواد برای محیط زیست هم خطرناک هستند؟
اینگونه مواد می توانند به شکلهای مختلف وارد چرخه غذایی شوند و در بدن موجودات ذخیره و یک یا چند عضو این زنجیره را مبتلا سازند. مثلاً ظروف یکبار مصرف نهایتاً توسط شهرداریها ممکن است سوزانده شوند و یا درجریان تولید کمپوس سوزانده شوند. در این صورت سم جدید و خطرناکی به نام دیوکسین تولید می شود که وارد زنجیره غذایی شده و در بافت های چربی ذخیره می شود، مثلاً وقتی وارد آب می شود. به دلیل آب گریز بودن و چربی دوست بودن وارد بدن ماهی ها شده و در آنجا ذخیره و نهایتاً مصرف کننده ماهی مثل انسان را آلوده می کند. بنابراین مصرف بی رویه، رها کردن ظروف در محیط و سوزاندن آنها عوارضی را به دنبال خواهد داشت. دیوکسین سمی است که ارتباط آن با سرطانها مثل سرطان سینه ثابت شده است که منبع آن زباله سوزهای شهرداریها و کارخانه های تولید پی وی سی می باشد.