دانشنامه شهرستان خمینی شهر

کشت و تجارت تنباکو در آبادی‏های ماربین قدمت طولانی دارد و محصول مرغوب و صادراتی از آن به عمل ‏آمده و صادر شده و می‏شود. در دوران طلایی کشت تنباکو در آبادی‏های ماربین، تجار سرشناسی همچون خاندان مجیر و سدهی به کشت، خرید و فروش و صادرات آن مشغول بودند. از بین آنها خاندان مجیر چندین خانه بزرگ و مجلل در محله اندان بنا نهادند که یکی از این اماکن موسوم به خانه مجیر از دهه 1380 در اختیار شهرداری قرار گرفت. به دلیل پر‏سود بودن تجارت تنباکو انگلیسی‏ ها به دنبال تسلط بر آن بودند تا در ۲9 اسفند ۱۲۶۸ ( 28 رجب 1307 ه.ق ) امتیاز تجارت توتون و تنباکوی ایران توسط ناصرالدین شاه قاجار به مدت 50 سال به شرکت انگلیسی رژی واگذار شد. این تصمیم سبب واکنش در مملکت و شکل‏گیری جنبش تحریم تنباکو شد. در اصفهان آقا نجفي و برادرش شيخ محمدعلي به مخالفت با تصمیم شاه برخاسته و دخانيات را تحريم كردند. این تصمیم اصفهانی‏ ها بسيار كارگر افتاد و تجمع‏ ها و اعتراضات متعددی را به همراه داشت، حتی در و دیوار شهر پر از اعلان‏های تحریم شد. در اعلامیه‏ های منتشره توسط مخالفین، خارجیان نجس شمرده شدند. در عمل یکی از تجار اصفهانی با شرکت رژی معامله نکرد و تنباکوهای خود را آتش زد. همزمان در ماربین و سده نظر مجتهدین، توسط علمایی که با آن دو ارتباط داشتند انتشار می یافت و ساکنین کم و بیش در جریان اوضاع بودند.مخالفت های کم وکم اوج گرفت و در نهایت میرزای شیرازی، مرجع سرشناس شیعیان، در آبان 1270خورشیدی (ربیع الثانی 1309 ه.ق) فتوای معروف تحریم تنباکو را صادر نمود که حتی در باریان به آن پیوستند و مخالفت‏ها سراسری و وسیع شد. در مقابل وضع پیش ‏آمده ظل‏ السلطان به کلیه عوامل خود در اصفهان و ماربین همچون فرمانده فوج جلالی کریم خان میرپنج و دیگران دستور سرکوب مخالفان شرکت رژی را صادر نمود ولی قادر به سرکوب مخالفت‏ها نشد لذا موضوع را به اطلاع شاه رساند. از تجار تنباکو در منطقه عده‏ای به مخالفت با انحصار پرداخته و عده کمتری همکاری با انگلیسی ‏ها را پذیرفتند. عده‏ ای از تجار هم به فکر تجارت‏های دیگر افتادند و به کشورهای دیگر رفتند. از دیگر سو همچنان مخالفت‏ های مردمی با انحصار ادامه یافت و در نهايت، نتيجه بخش واقع شد و انحصار آن چند ماه بعد توسط شاه لغو گردید.