دانشنامه شهرستان خمینی شهر

محمدعلی شاهین
بارها خبرهای از تعطیلی کارگاه های تولید موادغذایی به دلیل استفاده از رنگهای غیر مجاز در محصولاتشان از طرف مسولین بهداشتی شهر منتشر شده است .از جمله در آبان ماه گذشته بر اساس گزارش مسوول واحد مهندسی بهداشت محیط شبکه شهرستان خمینی شهر،بازرسین بهداشت محیط اقدام به بستن ۲ کارگاه قنادی به علت استفاده از رنگ شیمیایی غیر مجاز که با توجه به نمونه برداری های انجام گرفته ،رنگ شیمیایی در محصولات تولیدی آن ها محرز گردیده بود ،کردند.
رنگ ها از جمله افزودنی‌ها ی هستند که درتولیدات گوناگون به ویژه در مواد غذایی از جمله در تهیه انواع بیسکویت ،آب‌میوه، بستنی، ودیگرشیرینی‌ها وتنقلات مصرف می شود . هدف ازافزودن رنگ در این گونه محصولات جذب مشتری به ویژه در کودکان، ایجاد رنگ مطلوب حتی در محصولات بی کیفیت و یا با کیفیت پایین غذایی است. تولید کنندگان اغلب مواقع از رنگ های شیمیایی بهره می برندو رنگ‌های طبیعی که منشأ گیاهی داشته یا رنگ‌های مشابه طبیعی که فرمولشان شبیه رنگ‌های طبیعی استکمتر استقبال قرار می گیرند. رنگ‌های شیمیایی به دلیل جذابیت بیشتر ،در دسترس بودن وارزان‌تربودن بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استفاده از رنگ‌های تابع قوانین واستانداردهای خاص خود است که در کشورهای مختلف کمی متفاوت است ودر کشورهای توسعه یافته کنترل دقیقتر وبیشتری در مورد آنها اعمال می شود . در این جوامع تخلف از قوانین مجازاتهای سنگینی را یه دنبال دارد .در این کشورها سطح اطلاعات بالای مصرف کنندگان وفعالیت سمن ها یی که به این موضوعات حساس هستند،هزینه تقلب را برای تولید کنندگان زیاد کرده است.
خطرات افزودن رنگهای غیر مجاز به مواد غذایی
استفاده مناسب و در حد مجاز از رنگ‌های خوراکی مورد تایید اثر نامطلوبی بر سلامت افراد ندارد، ولی استفاده بیش از حد مجاز ونا مناسبویا استفاده از رنگهایی که به هر میزان ممنوع اعلام شده اند به ویژه اگرمصرف کننده به مدت طولانی از محصول استفاده کند آثار زیانباری بسته به نوع رنگ به وِیژه در کودکان وافراد با بیماری زمینه ای دارد.مثلا رنگهای افزوده شده به تنقلات سبب بیش فعالی در کودکان شده ضمن اینکه سوء تغذیه پنهان را سبب می شود.
وقتی فردی محصولی با رنگ غیر مجاز مصرف کند در واقع به بدن خود سم وارد کرده است .سموم بستگی به نوع ومیزان مصرف یا مسمومیت حاد یا مزمن ایجاد می کنند.اثرات مسمومیت حاد زودوبه ضورت ناراحتی های گوارشی ازقبیل سرگیجه ،تهوع ،اسهال واستفراغ ظاهر می شود ولی اثرات مسمومیت مزمن تدریجی ومتنوع است واز حساسیت تا سرطان را در بر می گیرد. سموم بر کلیه و کبد بیشتر از سایر اندام‌ها تأثیر سوء دارند . شدت تأثیر سموم در کودکان، خانم‌های باردار، افراد با بیماریهای زمینه ای و سالمندان بیش از گروه‌های دیگر است. برخی از رنگ‌ها در بافت ها واعضای خاص بدن تجمع پیدا کرده ووقتی به حد خاصی رسیدنددست به کار می شوند. به همین دلیل استمرار در مصرف باعث هویدا شدن شود علایم سمی با گذشت زمان می شود..
بنابراین اغلب مسمومیت به این نوع افزودنی‌ها اثر سریع نداشته و در طولانی مدت موجب مسمومیت‌های کبدی، کلیوی، خونی وانواع دیگر می‌شود.
این افزودنی‌ها می‌توانند موجب بروز اختلالات رفتاری، عقب‌افتادگی ذهنی، واکنش‌های شدید حساسیتی ودر کودکان تشدید بیش‌فعالی شوند که بروز این حالت‌ها برای کودکان بیشتر و خطرناکتر است. بروز ناهنجاری در جنین و سقط جنین در مادرانی که از خوراکی‌های رنگی به میزان زیاد مصرف می کنند، دور از انتظار نیست. تحقیقات نشان می دهد تأثیر رنگ‌های مصنوعی روی بدن به گونه‌ای است که گاه با تکثیر بیش از اندازه سلول‌ها به ویژه در کودکان در بلندمدت احتمال ایجاد انواع تومورهای خوش‌خیم و بدخیمافزایش یافته و زمینه ابتلا به سرطان را فراهم می‌کند.
توصیه‌ها
-وکودکان خود را به مصرف اینگونه محضولات عادت ندهید.
-برای تزیین غذا یا شیرینی‌ها از رنگ‌های مصنوعی استفاده نکنید ودر صورت نیاز، حتماً انواعی را که دارای بسته‌بندی بهداشتی، تاریخ مصرف، مجوز بهداشتی و دستورالعمل فارسی هستند، خریداری کنید
-برای رنگی کردن مواد غذایی ونوشیدنی ها به جای رنگ‌های مصنوعی ازمواد طبیعی از قبیل آب اسفناج، چغندر قند یا پودر گل‌رنگ، زعفران، کاکائو یا رنگ‌های میوه‌هایی چون آلبالو، توت فرنگی استفاده نمایید.