کشت تریاک درماربین وسده
نویسنده: محمدعلی شاهین
تاریخ ورود تریاک به کشور دقیقا مشخص نیست اما کشت تریاک دردوران قاجاریه گسترش یافت. آشنای با غرب از دورا ن قاجاردرهمه ابعاد زندگی حتی نوع لباس وغذا واثاثیه منزل ودیگر کالاها تاثیرگذاشت وسال به سال برمیزان واردات کشورافزودوتولییدات داخلی را به تعطیلی کشید . در این شرایط کشت و صدورتریاک رونق گرفت. تجار ایرانی درهنگ‌کنگ و شانگهای دفاتر خرید و فروش تریاک باز کردند. در سال 1278 هجری شمسی درآمد ایران از محل فروش تریاک حدود یک سوم کل صادرات را تشکیل می داد . در 1297 زراعت خشخاش توسعه یافت و میزان تریاک تولید شده در سال 1302 به 12 هزار تن رسید.
سند 1
توسعه کشت وتجارت تریاک که افراد زیادی راهم به لحاظ شغلی وهم مصرف درگیرخود کرد .این افیون چنان در دسترس بود که گاه خشخاش درانواعی ازغذاها مصرف وتریاک برای آرام کردن اطفال و خواباندن آنان به کار می رفت.
دولت رضا شاه در سال 1307 ه ش، به فکر انحصار این تجارت پرسود افتاد و انحصار تریاک را درمجلس قانونی کرد.برخی نمایندگان هم سعی کردندازاین قانون برای درمان معتادان و بر چیدن پدیده شوم اعتیاد بهره بگیرند ولذا بندهایی مانند ماده 15 را درآن گنجاندند.
سند 2
ماده 1ـ از تاریخ تصویب این قانون، کلیه معاملات و نگاهداری و انبار کردن و حمل‌و‌نقل و صدور تریاک و شیره و چونه، اعم از مصرف داخلی یا خارجی منحصر به دولت است این انحصار موسوم به «انحصار دولتی تریاک» خواهد بود. ماده 15 ـ دولت مکلف است از تاریخ تصویب این قانون تا ده سال، وسایل ترک استعمال تریاک را در داخله مملکت (طبیب و دوای مجانی) تهیه و در دسترس معتادان قرار دهد و اعتبارات لازمه اجرای این منظور را به مجلس ملی پیشنهاد نماید و مصرف داخلی را از 1308، در هر سال، یک عشرکسر کند تا این که در انقضای مدت مزبوره، استعمال تریاک در غیر‌موارد طبی، در تمام مملکت متروک و ممنوع گردیده و فروش تریاک در موارد طبی به موجب نسخه طبیب به عمل آید.
سند 3
این قانون، در سه‌شنبه 26 تیرماه 1307 به تصویب رسید .
کشت تریاک درماربین وسده
اسنادموجود مربوط به مناطق مختلف سده نشان می دهد که درصحاری حاصلخیزماربین ازجمله صحرای اندوان هم تریاک کشت می شده است . فرد متقاضی با پرکردن اظهارنامه نزد موسسه انحصاردولتی تریاک، قصد خود را برای کشت تریاک اعلام می کرد(سند1و2). پس ازکشت ،برداشت محصول با نظارت نماینده دولت وکدخدای محل وشاهدان با مشخص کردن وزن دقیق محصول انجام می شد(سند3).
منابع:
اسناد همراه
روزنامه دنیای اقتصاد - شماره 2299 ، 27 بهمن 1389