سابقه کشت خشخاش در آبادی های ماربین
کشت خشخاش در دوران قاجاریه گسترش یافت. در سال 1278 هجری شمسی درآمد ایران از محل فروش تریاک حدود یک سوم کل صادرات را تشکیل میداد. دولت رضاشاه با توجه به درآمد بالای کشت و تجارت تریاک، به فکر انحصار این تجارت پرسود افتاد و آن را در مجلس قانونی کرد. در سال ۱۳۰۷ دولت با به تصویب رساندن قانونی در مجلس، کلیه معاملات و نگاهدارى و فرآوری و حمل و نقل و صدور تریاک را در داخل و خارج کشور به انحصار خود درآورد. به دنبال تصویب این قانون کشت تریاک در مناطق مختلف کشور با نظارت دولتی صورت می گرفت. اسناد موجود مربوط به مناطق مختلف ماربین، نشان میدهد که در صحراهای حاصلخیز آبادی های آن سالها تریاک کشت می شده است. کشت تریاک برطبق قواعد خاص صورت می گرفته است. ابتدا فرد متقاضی با پرکردن اظهارنامه نزد موسسه انحصار دولتی تریاک، قصد خود را برای کشت تریاک اعلام میکرده است و پس از اخذ مجوز نسبت به کشت آن اقدام می نموده است. پس از به عمل آمدن محصول، برداشت از آن با نظارت نماینده دولت و کدخدای محل و شاهدان صورت می گرفته است. محصول دقیقا تعیین وزن شده و صورت جلسه شده و تحویل می شده است. البته تخلفاتی هم صورت می گرفته است. مثلا سندی از سال 1317 نشان می دهد، یکی از ساکنین زاغ‌آباد سده از انباردار محلی مبنی بر کسری شیره تریاک خود شکایت می کند و مامور به محل جهت بررسی اعزام می شود. با افزایش تعداد معتادان کشور در سال ۱۳۳۳ کشت خشخاش ممنوع می شود. در زمان کشت خشخاش در منطقه استفاده هایی هم از خشخاش در تهیه غذاها می شده است مثلا نوعی کوفته به نام کوفته خشخاشی کدبانوهای سدهی تهیه می کرده اند. استفاده از خشخاش درپخت نان به جای کنجد هم رواج داشته است. جالب اینکه اسناد نشان می دهد از سال ۱۳۳۶ از استعمال دانه خشخاش در نانوائی‌ها جلوگیری می شود.
منابع:
کتاب از زبان اسناد جلد 1، اسناد موزه اسناد شهرستان خمینیشهر و سایت دانشنام
محمدعلی شاهین