دانشنامه شهرستان خمینی شهر

سرایندگان نسخ تعزیه
اصلی ترین عامل ایجاد سبک (زمینه) تعزیه، شعر تعزیه است. مواردی همچون فهرست و اجرا هم از دیگر عوامل ایجاد سبک تعزیه هستند. از آنجا که به گفته اهالی فن و هنر تعزیه، سبک موجود در خمینی شهر بیشتر بر سبک برخواری و نیز سبک تهرانی است به اولین شاعرانی که نسخ تعزیه آن دو سبک را سروده اند اشاره می شود. بدیهی است که در طول زمان این اشعار تغییر داده شده و یا اصلاح گردیده اند. معتبرترین و مرجع نسخ میرعزای کاشانی (1264ه) است. سپس پسران او میرماتم و میرغم کاشانی (استاد عزیزالله سروانی شاگرد میرغم بوده و نسخی از 100 سال پیش از وی مانده است)، رجا زفره ای و میرانجم از سرایندگان اصلی نسخ هستند. برخی از نسخ تعزیه (حدود 50 مجلس) در موزه های لندن موجود است.
نسخ تعزیه جدا جدا است و هر کسی باید برای خودش نسخه ای داشته باشد اما هر مجلس تعزیه ای یک جُنگ (مادر مجلس) داشته است. امروزه 58 مجلس نسخ دستنویس قدیمی توسط کارگروهی متشکل از انجمن تعزیه اصفهان و اداره ارشاد بازنویسی و احیا شده است. تعزیه از نگاهی دیگر به دو دسته غریب و آشنا تقسیم می شود. تعزیه وقایع کربلا از جمله تعزیه های آشنا و تعزیه روز یازدهم، تعزیه راهب (با قدمتی 100 ساله که در گذر لادره محله فروشان اجرا می شود)، تعزیه حضرت حمزه، تعزیه شاهچراغ از جمله تعزیه های غریب اما کهن خمینی شهر است.