کشت و تجارت تنباکو در آبادی های ماربین قدمت طولانی داشته است و محصول مرغوب و صادراتی از آن به عمل آمده و صادر می شده است. این امر سبب سرمایه گذاری در کشت و تجارت آن گردید در نتیجه تجار سرشناسی همچون خاندان مجیر و سدهی به کشت، خرید و فروش و صادرات آن مشغول بودند، این شکوفایی تا واگذاری امتیاز تجارت توتون و تنباکوی ایران به خارجی ها ادامه داشت. در 28 رجب 1307 ه.ق(۲9 اسفند ۱۲۶۸) امتیاز تجارت توتون و تنباکوی ایران توسط ناصرالدین شاه قاجار به مدت 50 سال به شرکت انگلیسی رژی واگذار شد. این تصمیم سبب واکنش در مملکت و شکل گیری جنبش تحریم تنباکو شد. در اصفهان آقا نجفي و برادرش شيخ محمدعلي به مخالفت با تصمیم شاه برخاسته و دخانيات را تحريم كردند. این تصمیم در اصفهان بسيار كارگر افتاد و تجمع ها و اعتراضات متعددی را به همراه داشت. خارجیان نجس شمرده شدند و در و دیوار پر از اعلان های تحریم شد. یکی از تجار با شرکت رژی معامله نکرد و تنباکوهای خود را آتش زد. در ماربین و سده نظر مجتهدین، توسط علمایی که با آن دو ارتباط داشتند انتشار یافت و واکنش های مشابه ای انجام گرفت. با صدور فتوای تحریم تنباکوی میرزای شیرازی در ربیع الثانی 1309 ه.ق مخالفت ها وسعت بیشتری پیدا کرد. در مقابل وضع پیش آمده ظل السلطان به کلیه عوامل خود در اصفهان و ماربین همچون فرمانده فوج جلالی کریم خان میرپنج و دیگران دستور سرکوب مخالفان شرکت رژی را صادر نمود ولی در نهایت نتوانست مخالفت ها را سرکوب کند لذا موضوع را به اطلاع شاه رساند. از تجار اصفهانی و سدهی تنباکو عده ای به مخالفت با انحصار پرداخته و عده کمتری همکاری با انگلیسی ها را پذیرفتند از جمله حاج محمدعلی سدهی از کسبه و بازرگانان تنباکو به همکاری با شرکت رژی پرداخت. اما همچنان مخالفت های مردمی ادامه یافت و در نهايت، اعتراض نتيجه بخش واقع شد و انحصار چند ماه بعد لغو گردید. در همین دوران یکی از تجار تنباکوی از خاندان سدهی ها به انگلیس و سپس آمریکا برای تجارت رفت و در نهایت مقیم آمریکا شد.
-
محتوا
- پیشینه تنباکوکاری و تجارت تنباکو در بلوک ماربین