در بزم سروش، شمع جان بود خلیل / در گلشن شعر، باغبان بود خلیل
هرگز ز طریق معرفت دور نشد / سرمشق برای شاعران بود خلیل
هفته ای مانده به آغاز بهار، دست تطاول خزان گل وجود باغبانی سرسبز را به یغما برد تا سرمای زمستانی خود را در قدرتی ویرانگر به نمایش بگذارد و هزاردستان شعر و ادب این شهر را به جای نغمه خوانی به مرثیه خوانی وا دارد غافل از این که کوچ پرستو پایان سفر نیست بلکه آغاز زندگی دوباره ای است که شور و نشاط و خرمی بهاران را در هجرت به سرزمین های همیشه آباد و بهشتی نوید می دهد.
خلیل شاعری بود که تجلیل از مقام شامخ ادبی و انسانیش را در حیات ثمربارش به تماشا نشست و با فروتنی و خاکساری خود نشان داد که انسانی است وارسته که دور از ادعا و منیت در قلب تمام اهل علم و ادب و هنر جا دارد و نامش نه تنها به عنوان شاعری توانا، که در قالب انسانی شاعر همیشه زنده خواهد ماند.
هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق / ثبت است در جریده عالم دوام ما
استاد خلیل با استعداد ذاتی در کنار تحصیلات حوزوی و آشنایی به زبان عربی، اشعار بسیار زیبایی سروده که سروده های مذهبی و اجتماعی آن بر سایرین برتری دارند. شوخی های ادبی و طنزهای محترمانه استاد و همچنین بداهه سرایی ایشان زبان زد شاعران و شاگردانش می باشد.
شرکت در انجمن ادبی کمال اصفهان همراه با مرحوم عباس صفایی شاعر آزاد اندیش و نکته سنج، این دو بزرگوار را با شعر و شاعری آشناتر کرد و به پختگی رسانید به طوری که بعد از شانزده سال از گذشت این زمان مجموعه ای از اشعار خلیل به نام (نغمه دل) منتشر و در اختیار علاقمندان قرار گرفت که بیشتر اشعار آن در مقام و منزلت ائمه اطهار و مراثی امام حسین (ع) و دیگر امامان معصوم می باشند.
تاسیس انجمن ادبی سروش با همگامی حجت الاسلام دکتر ابوالبرکات، استاد دانشگاه و شاعر و خطیب توانا و همراهی عباس صفایی و حضور تنی چند از شاعران جوانتر باعث شدتا پایه انجمن در سال 1344 ریخته شود که اینک در تمام ایران شناخته شده و به خوشنامی شهره می باشد. از انجمن ادبی سروش شاعرانی به جامعه ادبی کشور معرفی شده اند که در بیشتر کنگره ها و شب شعرها باعث افتخار و مباهات دیار فرهنگی و کهن خود گردیده اند.
دعوت از این شاعران برای شرکت در شب های شعر سراسری، دفاع مقدس، بسیج، پرشکستگان، مادر و شب های شعر عاشورایی و علوی، در اقصی نقاط کشور نشانه قدرت شعری شاعران این سرزمین می باشد.
استاد خلیل در سرودن شعر به سبک های مختلف خراسانی، هندی و عراقی آشنایی کامل داشت و با استادی تمام تلفیقی از این سبک ها را در اشعار خود پیاده می نمود.
این شاعر توانا در سال 1315 دیده به جهان گشود و در اسفند ماه 1382 با سرفرازی به دیار باقی شتافت.
هنرمندان و مردم هنردوست خمینی شهر در کنار مسؤولین شهرستان و استان، با شرکت در مراسم تشییع جنازه، تدفین، ترحیم و هفته او نشان دادند که برای هنرمندان حقیقی احترامی شایسته قائل می باشند و همانگونه که در بودنش او را محترم می داشتند، در سوگش اشک ماتم ریختند و با گفتن اشعاری که چون از دل برخواسته بود بر دل می نشست، وظیفه خود را در مورد این پیر فرزانه به بهترین وجهی انجام دادند.
به گلزاری که گل های نمایان در میان دارد / نشان از شوق و ذوق و دسترنج باغبان دارد
کسی دل بر خس و خاشاک بی ارزش نمی بندد / به شهر ما که در هر گوشه باغ و بوستان دارد
به هر گلشن که باشد باغبان بر کار خود واقف / نه بیمی از زمستان و نه پروای خزان دارد
نمی ترسد ز تیر فتنه و سنگ بلا هرگز / پرستویی که در گلخانه دل، آشیان دارد
بقای اوست در هجرت که این کوچ اهورایی / از این عالم عبوری در مسیر لامکان دارد
خلیل دل بجز لطف خدا در آتش غیرت / کجا چشم امیدی بر نگاه این و آن دارد
بکوی معرفت ثبت است بر لوح وفا نامش / جوانمردی که چشمی پاک و قلبی مهربان دارد
کلام اهل دل را اهل دل مقبول می داند / نه هر بی مایه ای قدر و مقامی آن چنان دارد
بخوان از دفتر پیر خرد درس معانی را / که در گفتار موزونش هزاران ارمغان دارد
مرو از نردبان کبر بالا از بد اندیشیدن / که این بالانشینی ها شکست استخوان دارد
مدان خود را خدای شعرای غافل ز خودخواهی / که شعر نغز و زیبا ریشه در بنیان جان دارد
خدا در حق شاعر قدرت الهام می بخشد / نمی دانی که از این موهبت طبعی روان دارد
مکن مداحی کس را که در دنیای ارزش ها / قلم را حرمتی دیگر خداوند جهان دارد
مبر با بی حیایی در سخن نام بزرگان را / بمان خاموش اگر گفتار بی جایت زیان دارد
مشو هرگز اسیر گفته و کردار شیطانی / بدنیایی که شیطان های پیدا و نهان دارد
اگر صادق نباشد آدمی شاعر نخواهد شد / که شاعر در رسالت حکمت پیغمبران دارد
بپای بی ریایی (صادقی) در نغمه پردازی / نظر بر نقش مرسوم (خلیل باغبان) دارد
منبع:
شهر و شهروند، سال چهارم، شماره 33، فروردین 1383
-
محتوا
- مقاله استاد عبدالعلی صادقی پس از فوت استاد باغبان