بی شک این وازه که در حال حاضر برای شنونده معنایی ندارد، از دو جزء ترکیب شده است. جزء اول آن «آدر» و جزء دوم آن «ی+ ان» می باشد. کلمه آدر همان کلمه آذر رایج امروز زبان فارسی است و این کلمه به صور مختلف «آذر»، «آدر»، «آتر»، «آتش»، «آتِش»، «تیش»، و «تش» دیده می شود. در لهجه های مختلف فعلی نیز همین حالت وجود دارد. در اصطلاح دینی زردشتیان کلمه «آذر» و یا «آتش» با «آتشکده» و «آتشگاه» و یا «آذر» و «آذریان» و «گنبد آذر» ارتباط دارد. اساسا زردشتیان معبد خود را «آتشکده» نمی نامند و آتشکده در این اواخر بیشتر بر پرستشگاه های زردشتی اطلاق شده است. زردشتیان قدیم پرستشگاه خود را «آتشگاه» و به صورت پهلوی «آتشگاس» می نامیدند. در عرف زردشتیان و ادب فارسی نیز کلمه «آذر» و «آتشگاه» هم معنا می باشد.
«آذریان» و «آذران» و «گنبد آذر» هم اصطلاح دیگری است برای پرستشگاه زردشتی. دقیقی فرماید:
سوی گنبد آذر آرید روی/ به فرمان پیغمبر راستگوی
دارمستر، علامه و مورخ و خاورشناس در کتاب زند و اوستای خود درباره «آذران» یا «آدران» و «آتش بهرام» گوید: آتشکده بزرگ را «آتش بهرام» خوانند و آتشکده های کوچک را «آذران» و یا «آگیاری». «آتش بهرام» و «آذران» هم با یکدیگر فرق دارند. اساسا آتش در دین زردشتی انواع متعدد دارد که درباره هر یک خصوصیات و صفات بسیار ذکر می کنند و تهیه هر کدام نیز محتاج طول زمان است. فی المثل آماده ساختن «آتش بهرام» قریب به یک سال طول می کشد و باید از سیزده آتش مختلف فراهم آید و با تشریفات خاص تصفیه شود، اما «آدران» و یا «آدریان» از آتش های خانگی گرفته شده و برای آتشکده آماده می گردد. بنابراین نام این دیه همان آدران معادل آذران یا آدریان معادل آذریان است و نظر به قرب جوار آن با آتشگاه می توان به زعم قوی میان آن دو رابطه ای برقرار کرد. فی المثل همچنان که در شرح خود آتشگاه گفتیم، این دیه بر «آتشگاه» جنب آن وقف بوده است و امثال این گونه روابط. ناگفته نماند که کلمه «آذر» یا «آدر» در نام بسیاری از دیه ها آمده است. قابل ذکر است که در ناحیه کرج از مضافات تهران، دیهی به نام آدران وجوددارد که درست با نام این دیه مطابق است.
منبع:
مهریار،محمد،فرهنگ جامع نام هاو آبادی های کهن اصفهان، اصفهان:فرهنگ مردم 1383.
-
محتوا
- واژه شناسی آدریان