روزگاری که فوتبال درکشور بنا گذاشته شد توپ های میدان دست ساز بود. خمینی شهر که آنزمان سده و همایونشهر نام داشت یکی از مهم ترین سازندگان توپ های دست ساز بود. توپ دوزی ها در مسیر درب محکمه، خیابان بوعلی و دوشنبه بازار درسمت میانجوی بودند.
مواد اولیه:
چرم که از دباغ خانه های سده واقع در فروشان و خیابان امیرکبیر تهیه می شد.
نخهای تابیده مخصوص که از اصفهان تهیه می شد.
تیوب
ابزار کار:
شفره : ابزار برش چرم بود
مشته : وسیله فلزی شبیه گوشت کوب بود
الگوهای فلزی
درفش و سوزن
قدح
کنده درخت
دیلم :چوب بلندی شبیه به چماق که اغلب از جنس چوب درخت گلابی یا گردو .
گلیچه زن یا گلیچه بر: برای برش چرم ها به صورت دایره
روش کار:
چرم ها را در قدح های سفالی می خیساندند تا نرم شود و حالت بگیرد. الگوهای فلزی مخصوص را روی چرم های نرم و حالت گرفته گذاشته و دور آن را با شفره می بریدند
ترک توپ ها 6، 8، 10 یا 12عدد بود. ترک ها را روی کنده هایی چوبی به ارتفاع حدود نیم متر گذاشته و به وسیله «مشته» آن ها را می کوبیدند تا صاف شود. بعد با استفاده از یک درفش و دو تا سوزن، ترک های برش داده شده را به هم می دوختند. با گلیچه بر دو دایره چرمی با ابعاد مشخص از چرم بریده وبه دوسر توپ می دوختند سپس با دیلم توپ را وارونه می کردند. پس از این مراحل داخل توپ تیوپ می گذاشتند. برای این کار با منگنه زن فلزی چند تا سوراخ ایجاد می کردند و وقتی که تیوپ داخل رفت، سر آنرا به زیر داده و با نخ های چرمی در توپ را می بستند. سپس آن را باد کرده و بعد از امتحان کردن آویزان می کردند تا بخشکد. در پایان باد توپ ها را خالی و آن ها را از داخل تا می کردندتا به شکل کاسه در آید و آن ها را در صندوق های چوبی چیده و به تهران و دیگر شهرستان ها صادر می شد.
هر توپ را دانه ای 40 یا 50 ریال می خریدند. اما اجرت دوخت آن 3 تا 6 ریال بود.
توپ دوزی دستی حدود سال 1350 وقتی که توپ های پرسی خارجی به بازار آمد، رونق خود را از دست داد.
منبع:
سعیدی، سیمین، گفت و گو با محمدحسین عشقی پور توپ دوز در سال های 37 تا 43.
