دانشنامه شهرستان خمینی شهر

نهر هزار ساله گَبر که در طول سالیان دراز، سخاوتمندانه زمین های کشاورزی و باغات بسیاری از مناطق ماربین از جمله صحرای خوشاب را سیراب می کرد ۳۶ سال بود که قربانی شهرسازی مدرن شده و به خشکی گراییده بود. اگرچه در این ۳۶ سال زمین های کشاورزی به سختی و با آب چاه آبیاری میشد اما چنارهای انبوهی که این نهر عریض و طویل را محاصره کرده‏اند رو به خشکی گذاشته بودند چراکه به گفته قدیمی ها چنار با آب مادی رفاقت دیرینه دارد و آب چاه گویا چندان به مذاقش خوش نمی آید.
اقدام موثر شهرداری خمینی‏شهر در باز کردن مسیر بخشی از مادی گبر در بهار سال 1399 سبب رها کردن این مادی از چنگال خشکی و بی ثمری و رساندن آب زاینده رود به حدود دو کیلومتر از زمین‏های کشاورزی صحرای خوشاب و جان بخشیدن به هزاران درخت تناور چنار از میدان آیت اله صهری تا کوچه های ۱۲۴، ۱۱۰ و اراضی باغ و برج واقع در خیابان شریعتی شمالی نه تنها یک اقدام زیست محیطی است بلکه اقدامی نیز در حوزه گردشگری محسوب می‏شود.
طول بخشی از مادی مذکور که بازسازی شد، از سرلت(محل تقسیم آب) تا میدان آیت‏اله صهری یک کیلومتراست شهردار حاج حیدری با اشاره به اینکه میزان آب ورودی به این مادی ۷۰ لیتر در ثانیه می‏باشد، گفت: این حق آبه سند رسمی دارد
گفتنی است مادی ورنوسفادران بخشی از مادی بزرگ گَبر به حساب می‏آید که زمین‏ها و باغات صحرای قلعه زنگی واقع در منطقه خوشاب را سیراب می‏سازد. این طرح پس از اخذ مصوبه از شورای اسلامی شهر به طور مشترک با کشاورزان منطقه خوشاب اجرا شد. به گفته تاریخ، مادی یا نهر گبر در دوران خوارزمشاهی توسط سه برادر زرتشتی و به منظور آبیاری زمین ها و باغات کوشک، دهنو و محمودآباد حفر می‏شود. اگرچه نام این مادی بزرگ و تاریخی برگرفته از آیین این سه برادر می باشد اما غالبا نام مادی ها از منطقه ای که به آن آبرسانی می کرده‏اند گرفته می‏شده است. محمدعلی شاهین در کتاب "نام ها و نشانه ها" می‏نویسد: گاه مادی یک نام اصلی دارد ولی بخشی از آن که از یک منطقه خاصی عبور می‏کند نام آن منطقه را به خود می‏گیرد مانند مادی گبر که در عبور از محله گاردر به جوی گاردر مشهور شده است.
شهرداری پیش از این دو مادی اندآن و دستگرد را نیز احیا کرده است.