دوشنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۱
سینما تجربی: یکی از کارگردانان مستند «کهریزک در چهار نگاه» گفت: این اثر مستند سفارشی نیست و هر فیلمساز در این اثر مستند با نگاه خود آسایشگاه کهریزک را به تصویر کشیده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی سینما تجربی، نشست نقد و بررسی فیلم «کهریزک در چهار نگاه» با حضور «مازیار فکری ارشاد» مجری برنامه، «سعید قطبی زاده» منتقد، «پیروز کلانتری» و «محسن امیر یوسفی» کارگردان دو بخش از چهار بخش این اثر مستند در سالن سینما حقیقت مرکز گسترش سینمای مستند برگزار شد.
محسن امیر یوسفی کارگردان بخش هملت در کهریزک از فیلم مستند کهریزک در چهار نگاه گفت: هر وقت بخواهیم فعالیت های هنری یک دهه را مورد بررسی قرار دهیم مطمئنا بهترین الگو سینمای مستند است و در این میان ردپای این الگو در سینما داستانی بسیار کمرنگ تر است.
وی افزود: خوشحالم که هیات مدیره آسایشگاه کهریزک در ساخت این فیلم تاکید داشتند که سفارش خاصی برای این اثر ندارند و این مهم بهترین محرک برای ساخت این اثر مستند بود و هریک از چهار فیلمساز تولید کننده بخش های فیلم مستند کهریزک چهار نگاه، در فضای باز آسایشگاه سوژه خود را یافته و به دور از نگاه سفارشی مشغول به ساخت فیلم خود شدند.
این مستندساز تاکید کرد: در ساخت این فیلم مستند به یک رگه طنز علاقه داشتم و معتقدم جدی ترین موضوع دنیا طنز است.
امیریوسفی اضافه کرد: موضوع مرگ و نیستی را می توان در نگاهی تلخ نیز بیان کرد اما من به دنبال نگاهی طنز بودم.
این کارگردان سینما توضیح داد: شعار آسایشگاه کهریزک این است؛ «اینجا مکانی است برای زندگی کردن نه زنده ماندن». قبل از ورود به آسایشگاه کهریزک انتظار غم و غصه زیادی داشتیم ولی بعد از شروع فیلمسازی نظرمان تغییر کرد.
وی تاکید کرد: تاکنون این مستند در جشنواره فجر و سینماهای دیگر نمایش داشته است اما در هیچ یک از این سینما مسیر رفت و آمدی برای معلولین در نظر گرفته نشده که این امر موجب تضییع حق این افراد می شود.
امیر یوسفی گفت: نگاه بومی برای من قابل درک است نگاهی که خواست خود آدم ها است؛ مجموعه خرده فرهنگ ها ما را به سمت نگاه بومی سوق می دهد که به طور معمول از دل این نگاه مستند داستانی خلق می شود.
وی ادامه داد: معتقدم سینمای مستند بسیار فربه تر از سینمای داستانی ما است و سینمای داستانی خیلی راه در پیش دارد تا به سینمای مستند برسد.
این کارگردان سینما در ادامه درباره موضوع اپیزود هملت در کهریزک تاکید کرد: همیشه آرزو داشتم شخصیت هملت را با یک نابازیگر بسازم و در کمال شگفتی این موضوع در کهریزک موجب ساخت اپیزود هملت در کهریزک شد.
**کلانتری: دیده شدن کهریزک در این اثر برایمان مهم بود
پیروز کلانتری نیز در ادامه این نشست گفت: موتور حرکت این پروژه با ارتباط بین بهمن کیارستمی و هومن مرتضوی شروع شد و ما بعدا به این کار پیوستیم که تجربه ای ارزشمند و مهمترین این تجربه یک رابطه خیلی خوب میان سفارش دهنده و گروه فیلمسازی بود.
وی یادآور شد: قرار نبود این چهار اپیزود در فیلم کهریزک چهار نگاه همانند هم باشند و قرار نیست این بخش ها خیلی برآمده از ذهن ما باشند بلکه دوست داشتیم کهریزک دیده شود.
به گفته این کارگردان مستند، برای ما مهم بود تصویری که از آسایشگاه کهریزک ارائه می دهیم نه شیرین نه تلخ بلکه کاملا واقعی باشد.
کلانتری با بیان اینکه می توان به کهریزک با نگاهی متفاوت پرداخته شود توضیح داد: هرکدام از ما به یک شیوه از مستندسازی حرکت کردیم که این ما را از نگاه کلی به این فیلم دور کرد.
وی افزود: من در این مستند مدیون بقیه فیلمسازان هستم که باعث شدند این فیلم خواستی را بسازم و اگر اینگونه نبود و یک فیلم سفارشی به من پیشنهاد شده بود قطعا به سراغ یک اثر تجربی نمی رفتم.
این مستند ساز ادامه داد: اعتقاد دارم پیری یک دنیا و انتهای مسیر نیست و مرگ برای من پایان ندارد.
و در اپیزود من بار اصلی فیلم روی گفته های افراد پیر است که حکمت عامیانه ای دارند و به نظر می رسد یک شوخی در این میان جریان دارد.
کلانتری اضافه کرد: مستند را نمی توانیم واقع گرا تعریف کنیم زیرا سینمای مستند با واقعیت کار می کند و الزاما واقعیت را نمایش نمی دهد بلکه ما با واقعیت برخورد داریم که این معنی بسیار متفاوتی از به نمایش گذاشتن واقعیت دارد.
وی با اشاره به اپیزود هملت در کهریزک توضیح داد: کاری که امیر یوسفی در این اثر مستند انجام می دهد کار داستانی است که با مستند عجین شده است همانطور که مستندی داریم که روایتگر است.
کلانتری گفت: رجوع به واقعیت در بخش آفتاب پاییزی بسیار زیاد است که بیشتر به شخصیت بختیاری در این فیلم بر می گردد.
**منتقد سینما: فیلم کهریزک چهار نگاه اثری متحد است
سعید قطبی زاده نیز در این نشست با اشاره به وضعیت سینمای مستند در کشور گفت: در شرایطی که سینمای حرفه ای ایران از لحاظ فرم و مفهوم با مشکلات اقتصادی سینماگران را به شکلی سخت تربیت می کند مستند مثل یک هوای تازه و بی پروا است و جوهر سینمای مستند همین بی پروا بودن است و این مهم مستندساز را یک گام جلوتر نسبت به فیلمساز داستانی قرار می دهد.
وی تاکید کرد: باور نمی کنم مستندسازی داشته باشیم که دغدغه نداشته باشد و این وجه تمایز میان مستند و داستانی است.
این منتقد و نویسنده سینما یادآور شد: مستند ساز نمی تواند بی سواد باشد زیرا برای یک سکانس از کار مستند نیاز به پژوهش و تحقیق فراوان وجود دارد و مستندسازی نوعی کارگری فرهنگی است.
قطبی زاده ادامه داد: مستند نشان می دهد همه چیز در سینما وجود ندارد و مستندهایی که من تاکنون مشاهده کردم می توانند نقطه آغاز جدیدی را برای مخاطب به وجود آورد.
وی با اشاره به بخش هملت در کهریزک در فیلم کهریزک چهار نگاه توضیح داد: فضای فانتزی و شور زندگی امیر یوسفی در این بخش بیشتر چشم نواز است و شاید هر مخاطبی این بخش از این مستند را بیشتر می پسندد.
این منتقد سینما با بیان اینکه کلانتری نسبت به یوسفی مستندساز تر است تاکید کرد که اپیزود هملت در کهریزک به کارگردانی امیر یوسفی از دیگر بخش های این مستند بهتر ساخته شده است.
قطبی زاده در ادامه گفت: مستندساز باید برای کار استراتژی مشخصی داشته باشد؛ پیروز کلانتری در اپیزود آفتاب پاییزی علاوه بر سوژه های متنوعی که دارد دارای ساختار ویژه است و به عنوان یک تئوری به آن رسیده است و این شیوه یکی از راه های رسیدن به رشد از لحاظ فیلمسازی تلقی می شود اما یوسفی در اپیزود هملت در کهریزک به دنبال یک ایده گشته که از سینمای داستانی جان گرفته و اقتباسی بسیار زیبا از هملت است.
وی یادآور شد: ساختار بازیگوش و روحیه سرخوش در بخش هملت در کهریزک به کار کمک کرده است.
این نویسنده سینما ادامه داد: اپیزود اتاق ۲۰۲ به کارگردانی بنی اعتماد نیز به تغییر نگاه خیلی کمک می کند روشنگری بنی اعتماد و شیطنت بهمن کیارستمی در بخش پایانی در مجموع این اپیزودها را به اثری تبدیل کرده که به ما برای شناخت بیشتر کهریزک کمک می کند و نشان می دهد فیلمسازان به هدف خود رسیده اند.
قطبی زاده توضیح داد: اپیزود هملت در کهریزک خیلی نزدیک به زبان عامه جامعه است و مخاطب در این بخش به دلیل نوع کارگردانی مرز بین حقیقت و تخیل را درک می کند.
این منتقد سینما ادامه داد: فیلم کهریزک چهار نگاه در مجموع اثری متحد است و آدم هایی که در هر اپیزود حضور دارند معرف نوع نگاه و سلیقه فیلمساز هستند و به عبارتی روح واحدی در چهار بخش از یک اثر سینمایی روایت می شود.
به گفته این منتقد سینما، مستند ساز خوب الزاما باید آدم خوبی باشد و آن صداقتی که درباره آن صحبت می کند در کار به نمایش بگذارد و آلوده شدن و در گیر شدن با موضوع فیلم که آن هم به یک دغدغه تبدیل می کند و این اثر می تواند مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد.
مازیار فکری ارشاد نیز در این نشست گفت: مخاطبان سینمای مستند با مشکل جدی روبرو هستند و این مشکل شرایط دشوار اکران این نوع آثار است و اینکه شرایط مساعدی برای نمایش آثار مستند در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی فراهم شده را باید به فال نیک گرفت.