لغت | تلفظ | معنی |
خ= خو | Xo | با(حرف) - خ پیاله = با پیاله |
خو | Xo | خواب |
خارا | xr | بیهوده - دروغی - هر کلام که مبنا نداشته باشد |
خارسو | xrsu | مادر زن |
خ بُ - (خب)- خب بوبوایی - خبو | Xebbo(xeb) xebboevai - xebu | خوب بود - (خوب) - خوب بود بگویی - خوب است |
خِب | xeb | خوب |
ختن - بت خته | Xotan betxote | خوردن- خورده ای |
خُخ | xox | خواهر |
خذمت | xezmat | |
خِر = بخِر | Xer / bexer | خور= فعل امر، بخور |
خرخاسک | Xar xsak | نام گیاهی است تیغ دار- کنایه از آدم های آزار دهنده |
خردزه | xardeze | به کسی گفته می شود که کاری بر ضرر خودش و دیگران انجام بدهد |
خرند | xarand | حیاط خانه |
خسبیدن - خسبه یا بخسبه | Xosbidan / bexosba | خوابیدن - خوابیده است |
خفته | Xofte | خوابیده |
خفته بو | khoftebo | خوابیده است |
خو | Xo | خواب |
خل | Xol | دیوانه- کم عقل - سفیه |
خل | Xol | خاکستر - معمولا خاکستر داغ یا آتش که شعله خود را از دست داده ولی گرم است |
خِنده | Xende | خنده |
خور | Xor | هنگام طلوع خورشید - اصطلاحی است برای تحویل گرفتن آب آبیاری - هنگام طلوع آفتاب |
خوزان | xuzn | نام یکی از قرای سه گانه است |
خوسانه | Xosne | می زنم |
بوخوس | buxose | بزن |
مثال:
جهت آشنایی با متون اوزون ولاتی دو بیت از شعر (محمودوا و عنقروا) مرحوم خاسته از کتاب نمکدون تقدیم می شود.
مون خوتو یه قَه دارام، گوشی ورَشنیا داری؟ یه دو سه ریال پولادا اِنه برا خَرجی سبا
اون سبایی کورُوَری فلاکت و نداریو رووَری کو تاریکو مثلی شومایی بی چرا معنی:
تنها من با تو یک حرف دارم، گوش شنیدنش را داری؟ مقداری از پولهایت را برای زاد و توشه فردایت بگذار
آن روزی که روز فلاکت و فقر است روزی که تاریک است مثل شب های بی چراغ لغات:
مون: من
خوتو: با تو
قَه: حرف
گوشی وِرَشنیا داری: گوش شنوا داری
اِنه: بگذار
برا: برای
سبا: فردا
رووَر: روز
شوما: شب ها