سه شنبه, 11 ارديبهشت 1403 Tuesday 30 April 2024 00:00

نویسنده : مرتضی اشرفی ورنوسفادرانی کارشناس ارشد زبان و ادبیات

 

لغت

صدا

معنی

آچوچو یا اوچوچو

âčw Ču / učuču

بی دست و پا - بی عرضه

آچی

âči

نوزاد - کودک

آدق

âdeq

مواظب - نگهبان

آر

âr

آسیاب

آرچی

ârči

آسیاب دستی - دست آس

آراس متضاد نراس

ârs / naras

دوست داشتن خیلی زیاد در حد عشق

آرو

âru

امروز

آقاچی

âqâči

برادر کوچک (برادر جانشین پدر)

آگین یا آگیم

âgin / âgim

ترکیب - مجموعه بدن انسان

آلّا - آلّا بمبری

âllâ / âllâbembery

الهی - الهی بمیری

آلخالق - آلوخالق

âlxâleq

نوعی لباس

آلمون - آلمون بدل

âlmun / âlmun be del

آرمان ؛ آرزو - حسرت به دل

آلولت

âlolat

برادر زن

آله

âle

خاله

آلی

âly

پسوند کثرت مانند خوشکالی - سفتالی - گوندالی

آمّا - اَمّا

âmm / amm

هر کلام با عملی که نوع تزویر و حیله در آن باشد اما دارد یعنی مسأله دارد، حرف دارد.

آما

âmâ

ما (ضمیر)

آمربی

âmrebi

کوفته برنجی (2)

اِبُ

ebo

علامت تعجب از اصوات

اُباتی

obâti

آنچه که قابل سوختن باشد و آب آن را آورده باشند - هیزم

ابی

ebi

دیگر - غیر از این (حرف)

ابی زه

ebiže

خربزه

اته

ete

بده

اتان

etân

بدهم

اتا

ettâ

دادی

نمتا

namtâ

ندادم

نتا

nâttâ

ندادی

اجگ یا اژگ

aǰg - ažg

نوعی هیزم که از شاخه های کم قطر درخت باشد در مقابل لورچه (شاخه های کلفت درخت) (اژگ) را به برگ نیز گویند.

اُرچین یا اورچین

orčin

پلکان (غیر از نردبان(

اُرچینو

orčino

ترجمه مشخص نشد. شاید نام شغلی باشد.

اُراغی

oraqi

نوعی داس کوچک

اُرما

ormâ

خرما

اَخنه یا اَخن

axene /axen

فلانی، پسره، دختره، ضمیر مبهم

ازمه

ezme

هیزم - هیمه

ازّه

ezze

دیروز

ازون یا اوزون

ozun /uzun

زبان؛ وسیله تکلم

اژیدن

âžidan - azue

ارزیدن - ارزش داشتن - اَژواِ (می ارزد(

اس (1)

es

خشت

اسّا - وسه وایسه(2)

essâ / vesse / vâyse

ایستاد - بایست

وای سادن

vâysâdan

ایستادن

اسپه / اسبه

espe / esbe

سفید

اسپه اُ

espe o

سفید آب

اُسکار یا اُشکار یا اشکال یا اشنار اس

oskâr /oškâr / oškâl /ošnâr

محل ورود آب به درون باغ

اسی

essy = es

بشوی

اُشک یا اُسک

ošk /osk --> es --> âle

خشک

اشه یا اِشو

ešše / eššo

امشب

اگه

ege

اگر (حرف)

الاخون و ولاخون

elâxuno velâ xon

خون به دل - سرگردان

الکی

alaki

بیهوده - حرف بی مبنا

اَمته

amate

شکسته

امنا

emn

گذاشتم - نهادم

اُو

ow

آب تبدیل مصوت بلند آ به اُ

اوزورا

uzurâ

آن طرف - آن سمت - آن جهت

اوفتو

Ufto

آفتاب

اوفتیه

Uftie

آفتابه - ابریق

اودو

Odu

آب دوغ - دوغ

اوش

جوش - حرص خوردن و نیز پیوند زدن درخت

اولوژی

uoloži

زردآلو

اونی

uni

پسوند مکان - سولدونی - تخ بونی- هولوف دونی - سگ دونی - به جای دانی : دان + ی

اوشون

ošun

وسیله ای است از جنس چوب مانند پنجه های دست که بازه آن را به هم متصل کنند و به وسیله آن کاه و گندم را از هم جدا می کنند و نیز به گیاهی به نام آویشن گفته می شود.

اولوکی

Oloki

سوراخ یا سوراخی

ان دونه

Endone

هندوانه

انقر

Enqor

سنگ

انگلی یا انگشت

Ongoli

انگشت

انه

Ene

بگذار

اینجیل

Inǰil

انجیر

ای نیشت

Iništ

نشست

ای نی کِ

Inike

بنشین

آی یا اوی

ây / oy

ضمیر متصل (ش) مثل مای - my به معنی مادرش

ایده (ی ایده(

Ide /ye ide

ذره - خرده - یه کم (یه کمی)

اییه

eiie

جو (یکی از غلات)

ایکه

eike

بستن