پنج شنبه, 13 ارديبهشت 1403 Thursday 2 May 2024 00:00


در منطقه ماربین کشاورزی رایج بوده و محصولات مختلف به عمل می‏آمده است. علاوه بر کشت گندم و حبویات و علوغه و پرورش درختان میوه، تنباکو و تریاک در مناطق مختلف نیز کشت می‏شده‏است. زمین‏های بزرگ کشاورزی دست ملاکان بوده و در بعضی مناطق رعیت‏ها مالک زمین خود بوده‏اند. کشاورزی در این منطقه هم مانند دیگر مناطق همواره با مشکلاتی همچون‏ آفات، خشکسالی و تغییر کاربری دست و پنجه نرم می‏کرده است. اسناد آورده شده گوشه‏هایی از شرایط را ترسیم می‏کند.
عناوین اسناد
1- اجاره‌نامه منافع جوی آب واقع در قریه ککنان از بلوک ماربین ( اصفهان ) بین میر عبدالله فرزند سیدمحمدمهدی و حاجی‌علی فرزند نورمحمد به مال‌الاجاره مبلغ بیست و دو تومان.‬‬‬
‏سال 1255 خورشیدی (‏‫۱۲۹۴ ق) / ‏‏‫۲ برگ (۳ ص) / ‏آرشيو ملي ايران‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬
2- اجاره‌نامه دو ثلث از پنج طاق قریه اسفریز و بلوک ماربین از توابع اصفهان مابین میرزامحمدحسین اعتمادالتجار با علی، لطفعلی، ابوالقاسم و محمدباقر.‬‬‬
‏سال 1298 خورشیدی( ‏‫۱۳۳۶ق.)‬‬‬‏ / ‏‫۱ برگ(۲ص.) / ‏آرشيو ملي ايران‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬
3- مزارعه نامه‌ای مابین محمدحسین تاجر کازرونی، رئیس کمپانی مسعودیه و محمدکدخدا ولد قربانعلی اسفریزی مبنی بر زراعت سه طاق و یک ثلث از یک سهم از پنج سهم ملکی واقع در قریه اسفریز و مقداری ملک در قریه خوشاب از بلوک ماربین اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬
سال ‏‫۱۳01 / ‏‫2 برگ / آرشيو ملي ايران‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
4- ل‍زوم‌ ت‍ه‍ی‍ه‌ ج‍واز ک‍ش‍ت‌ ت‍ری‍اک‌ ت‍وس‍ط رع‍ای‍ا و ک‍دخ‍دای‍ان‌ روس‍ت‍اه‍ای‌ ماربین و ل‍ن‍ج‍ان‌ اس‍ت‍ان‌ اص‍ف‍ه‍ان‌.
سال ‏‫۱۳۰۸ / ‏‫3 برگ / آرشيو ملي ايران.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
5- رسید تحویل محصول تریاک به مامور دولت.
سال 1309 / موزه اسناد خمینی‏شهر.
6- رسید اعلام کشت خشخاش توسط زارع به موسسه انحصار دولتی تریاک.
سال 1308 و 1311 / / موزه اسناد خمینی‏شهر.
7- سپاسگزاری 31 نفر از نمایندگان زارعین ماربین از حسن رفتار آقای میرزاحسن خان مامور جمع‏آوری تنباکوی ماربین.
فروردبن 1311 / روزنامه اخگر شماره 736.
8- س‍واد ت‍ل‍گ‍راف‌ م‍وس‍س‍ه‌ دخ‍ان‍ی‍ات‌ اص‍ف‍ه‍ان‌ : خ‍س‍ارات‌ وارده‌ ب‍ه‌ م‍ح‍ص‍ول‌ ت‍ن‍ب‍اک‍وی‌ ب‍ل‍وک‌ م‍ارب‍ی‍ن‌ در اث‍ر طوف‍ان‌ ش‍دی‍د و ب‍اران‌ و ت‍گ‍رگ‌.
‏سال ۱۳۱۱ / ۵ ص‌ / آرشيو ملي ايران.
9- اح‍ص‍ائ‍ی‍ه‌ م‍ح‍ص‍ولات‌ ف‍لاح‍ت‍ی‌ ک‍م‍ب‍ود ن‍ان‌ و غ‍ل‍ه‌.
سال ۱۳۱۱ ۱۳۱۳ ۱۳۱۴ ۱۳۱۵ ۱۳۱۶ / روزنامه اخگر
10- کشت تریاک بهاره بدون محدودیت به دستور وزیرمالیه و اعلام قیمت تنباکوی ماربین و خرید آن.
دی 1313 / روزنامه اخگر شماره 1006.
11- نظام‌نامه دفع ملخ و اجرای آن در منطقه سده.
سال ‏‫۱۳13 / ‏‫5 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
12- تشویق اهالی سده به غرس اشجار توت و تربیت کرم ابریشم.
سال ‏‫۱۳13 / ‏‫6 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
13- دستور به مامورین جمع‌آوری تریاک و کدخدایان قراء سده در مورد همکاری متقابل.
سال ‏‫۱۳13 / ‏‫4 برگ /‏ مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏‫14- نامه ریاست وزرا به وزارت مالیه، درخصوص شکایت عده‌ای از اهالی یکی از روستاهای بلوک ماربین اصفهان، مبنی‌بر خرید محصولات آنان به نصف قیمت، فشار مالکان در اخذ مال‌الاجاره، هزینه‌های آبادی قنات و مطالبه مالیات از آنان.‬‬‬‬‬‬‬‬
‏سال ‏‫۱۳۱۳ / آرشيو ملي ايران‬‬.‬‬‬
15- مبارزه با آفت ملخ در قصبات سده.
سال ‏‫۱۳14 / ‏‫2 برگ / مرکز اسناد اصفهان‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬
16- دستور به کدخدایان قراء سده در مورد تشویق کشاورزان به کاشت پنبه.
‏سال ‏‫۱۳14 / ‏‫1 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
17- تاکید به عملکرد صحیح ماموران خرید تریاک در سده و ماربین
‏سال ‏‫۱۳۱۴ / ‏‫۳ برگ ‏/ مرکز اسناد اصفهان‬‬‬‬‬‬‬‬
18- دستور جلوگیری از کندن بوته‌های گون جهت ازدیاد محصول کتیرا در سده.
سال ‏‫۱۳15 / ‏‫1 برگ / مرکز اسناد اصفهان‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬
‏19- انتخابات دوره یازدهم تقنیه در قصبه سده فناوري کندن قنات.
سال ‏‫۱۳15 / ‏‫2 برگ / مرکز اسناد اصفهان‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬
20- آمار اعزامی زارعین سده جهت کار در شهر گرگان.
سال ‏‫۱۳15 / ‏‫2 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
21- ت‍ق‍اض‍ای‌ خ‍ری‍د م‍ح‍ص‍ول‌ ت‍ن‍ب‍اک‍وی‌ زارع‍ی‍ن‌ ب‍ل‍وک‌ م‍ارب‍ی‍ن‌ در اصفهان.‬‬‌‌‌‌‮‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏سال ‏‫۱۳۱۵ /‏‫ ۷ ص‌ / آرشيو ملي ايران‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬
22- دستور به کلیه قراء سده درمورد تحویل محصول جوزق به دفتر شرکت سهامی پنبه و پشم و پوست.
سال ‏‫۱۳16 / ‏‫3 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏23- ملزم نمودن کدخدایان سده به اعلام بروز امراض حیوانی و آفات نباتی به نزدیکترین موسسه فلاحت.
سال ‏‫۱۳۱۶ /‏‫ 1 برگ‬‬‬‬‬‬‬‏، مرکز اسناد اصفهان‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
24- طرز تقسیم محصول بین مالک و رعیت در سده.
سال ‏‫۱۳16 / ‏‫3 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
25-تشویق دامداران قراء سده به تلقیح احشام.
سال ‏‫۱۳16 / ‏‫2 برگ / مرکز اسناد اصفهان‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
26- دستور جلوگیری از احتکار غله در قراء سده.
سال ‏‫۱۳16 / ‏‫3 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
27- ملزم نمودن زارعین و کدخدایان قصبات سده به تحویل مازاد غلات خود به اداره تثبیت نرخ غله.
‏‫سال ‏‫۱۳۱۷ / ‏‫۳ برگ، مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
28- مبارزه با آفت سن در منطقه سده.
‏‫سال ۱۳۱۷ / ‏‫۳ برگ‬‬‬‬‬‏ / مرکز اسناد اصفهان‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
29-‏‫ پیگیری‌های اداره‌ کل انحصار تریاک در خصوص ارسال عرض‌حال یکی از ساکنین زاغ‌آباد سده اصفهان در شکایت از انباردار محلی مبنی بر کسری شیره تریاک خود و اعزام مامور به محل مذکور، بررسی‌های انجام شده توسط اداره بازرسی کل مالیه.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏‫سال ۱۳۱۷ / ‏‫۱۵ برگ‬‬‏ / آرشيو ملي ايران‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
30- اجازه کشت تنباکو به میزان 3000 جریب در منطقه ماربین به دلیل مرغوب بودن تنباکوی این ناحیه توسط انحصار دخانیات ایران.
اسفند 1317 / روزنامه اخگر شماره 1417.
31- بررسی راهای مبارزه با سن در شورای بخش و حومه اصفهان.
تیر 1318 / روزنامه اخگر شماره 1448.
32- سرکشی فرماندار و کفیل دارایی و رییس اداره کشاورزی از مناطق سن زده سده.
آذر 1319 / روزنامه اخگر شماره 1580.
33- سرکشی مستوفی بخشدار اصفهان و رییس اداره دارایی از عملیات مبارزه باسن در سده.
اسفند 1319 / روزنامه اخگر شماره 1625.
34- گزارش دفن سن‏ها و سوزاندن آن‏ها توسط اداره کشاورزی در سده و نجف‏آباد با نابودی حدود 600 تا 700 کیلو سن.
فروردین 1320 / روزنامه اخگر شماره 1627.
35- گزارش از خریداری هر سن و برگ آلوده به تخم پنج دینار و دفع قطعی سن.
اردیبهشت 1320 / روزنامه اخگر شماره 1643.
36- ج‍ل‍وگ‍ی‍ری‌ رع‍ای‍ا ازآب‌‏پ‍اش‍ی‌ خ‍ی‍اب‍ان‏ه‍ا ت‍وس‍ط ش‍ه‍رداری‌ س‍ده‌ ب‍ع‍ل‍ت‌ ک‍م‍ب‍ود آب‌.
سال ‏‫۱۳21 / ‏‫21 برگ / آرشيو ملي ايران‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
37- ت‍ش‍ک‍ی‍ل‌ ات‍ح‍ادی‍ه‌ ک‍ش‍اورزان‌ در م‍ارب‍ی‍ن‌ اص‍ف‍ه‍ان‌.‬‬
سال ‏‫۱۳22 / ‏‫5 برگ / آرشيو ملي ايران‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏38- مساعدت به کشاورزان بدلیل جلوگیری از کشت ترياک در املاک آنان.
سال ‏‫۱۳25 / ‏‫9 برگ / مرکز اسناد اصفهان‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
39- شکایت گله‌داران سده و فریدن از سرقت گله‌هایشان توسط عشایر و لزوم حفظ امنیت توسط ژاندارمری در مناطق عشایر نشین و غیر عشایرنشین
سال ‏‫۱۳26 / ‏‫5 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏‏40- سیاهه مخارج کشت به اعداد سیاقی.
سال 1327 / موزه اسناد خمینی‏شهر.
41- مقابله با آفت سن و تهیه بذر کشاورزی در منطقه سده و ماربین.
‏‫سال ۱۳۲۹ / ‫۹ برگ / مرکز اسناد اصفهان‬‬‬‬.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
42- عدم همکاری اهالی ورنوسفادران با ماموران جمع‌آوری تریاک بدلیل اختلافات محلی.
سال ‏‫۱۳31 / ‏‫4 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏‏‏43- رسیدگی به مسئله آتش‌گرفتن خرمن‌ها در سده ماربین.
سال ‏‫۱۳31 / 1 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
44- گزارش‌های وزارت کشور به وزارت دادگستری درباره حفر غیرقانونی چاه‌های عمیق در همایون‌شهر اصفهان و نارضایتی اهالی.
سال ‏‫۱۳40 / ‏‫47 برگ / آرشيو ملي ايران.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
45- شکایت مالک از پرداخته ‌نشدن بهره‌مالکانه در روستای بابوکان ماربین.
سال ‏‫۱۳42 /13 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏46- شکایت مالک از پرداخته نشدن بهره مالکانه در روستای فروشان.
سال ‏‫۱۳42 /12 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏47- شکایت از حفر چاه در املاک متعلق به مالکین در روستای دینان ماربین.
سال ‏‫۱۳43 /11 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
48- درخواست کارشناس محصول در روستاهای خوش‌آب و اسفریز ماربین.
سال ‏‫‏‫۱۳۴۵-۱۳۳۷ /13 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏‏49- ‏اختلافات کشاورزی بر سر بهره‌مالکانه در روستای آدریان.
سال ‏‫‏‫۱۳۴7-۱۳48 /13 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
50- اطلاعیه وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی درخصوص آماربرداری و تعیین نسق زراعتی و اجرای مرحله دوم قانون اصلاحات ارضی در روستاهای فروشان، ورناسفادران، خوزان، رهنان و نصرآباد به انضمام شکایات کشاورزان در این خصوص.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
سال ‏‫‏‫۱۳۴8 /26 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
51- اختلاف مالک با زارع یکی از روستاهای خمینی‌شهر به دلیل نپرداختن مال‌الاجاره.
سال ‏‫‏‫۱۳۴۵ و ۱۳۴۷ -۱۳۳۷ /4 برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏52- شکایت مالک از پرداخته نشدن بهره مالکانه‌اش در روستای آدریان ماربین.
سال ‏‫‏‫۱۳۴9 و ۱۳۴4 / ۴۵۳ برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
53- .‏شکایت مالک از پرداخته‌نشدن بهره‌مالکانه‌اش در روستای درچه‌پیاز صحرای علی‌آباد.
سال ‏‫‏‫۱۳۴5 و ۱۳۴6 / 1۳ برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
54- تقسیم زمین‌ها طبق قانون اصلاحات‌ ارضی و سرباززدن تعدادی از رعایا در قریه کوشک ماربین.
سال ‏‫‏‫۱۳۴9 و ۱۳۴8 / ۳ برگ / مرکز اسناد اصفهان.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
‏منبع:
کتاب زبان اسناد، محمدعلی شاهین، گروه 14