یکی از وبلاگ نویسان شهر به نام نرگس غفوری بهمن ماه 1390 در وبلاگ اختصاصی اش به نام "خمینی شهر" تعدادی از افعال ولاتی را ترجمه کرده است که در زیر می خوانید:
فعل: جزو اصلی جمله که انجام دادن کار یا روی دادن حالتی را نشان می دهد.
بُشُ = رفت
چُ = می رود
اِشرِش نید = شنید
افعال خاص: افعالی را افعال خاص می گویند که قابل صرف کردن باشند.
بِم خارد = خوردم
بِرخارد = خوردی
بِش خارد = خورد
بِمُون خارد = خوردیم
بِرون خارد = خوردید
بِشون خارد = خوردند
بن و شناسه: قسمت اصلی هر فعل از بن و شناسه تشکیل شده است. بن جزء ثابتی است که مفهوم اصلی فعل را نشان می دهد و شناسه جزء متغیری است که شخص و تعداد فعل را نشان می دهد.
شناسه + فعل
بِم وُوت = گفتم
بِروُوت = گفتی
بِش وُوت = گفت
بِم خارد = خوردم
بِر خارد = خوردی
بِش خارد = خورد
فعل از لحاظ کاربرد به چهار نوع تقسیم می شود:
1- ماضی 2- مضارع 3- مستقبل 4- امر
فعل ماضی: انجام دادن کار یا روی دادن حالتی در زمان گذشته را گویند.
بِش خارد = خورد
بُشُ = رفت
اِشرِش نید = شنید
وَ = گفت
بِش بَس = زد
انواع ماضی:
1- ساده 2- استمراری 3- بعید 4- التزامی 5- نقلی
1) ماضی ساده:
بِم شِناسُ = شناختم
بِر شِناسُ = شناختی
بِش شِناسُ = شناخت
بِمُون شناسُ = شناختیم
بِرُون شِناسُ = شناختید
بِشُون شِناسُ = شناختند
2) ماضی استمراری:
شِناسُم = می شناختم
شناسُ یِش = می شناختی
شِناسُیِم = می شناختیم
شِناسُیِر = می شناختید
شِناسُیِشُون = می شناختند
3) ماضی بعید:
بِم شِناسَ بُ = شناخته بودم
بِر شِناسَ بُ = شناخته بودی
بِش شِناسَ بُ = شناخته بود
بِمُون شِناسَ بُ = شناخته بودیم
بِرُون شِناسَ بُیی = شناخته بودید
بِشُون شِناسَ بُیِن = شناخته بودند
4) ماضی التزامی:
بِم شِناسَ بُرَ = شناخته باشم
بِرشِناسَ بُرَ = شناخته باشی
بِش شِناسَ بُرَ = شناخته باشد
بِمُون شِناسَ بُرَ = شناخته باشیم
بِرون شِناسَ بُرَ= شناخته باشید
بِشُون شِناسَ بُرَ = شناخته باشند
5) ماضی نقلی:
بِم شِناسارَ = شناخته ام
برشِناسارَ = شناخته ای
بِش شناسارَ = شناخته است
بِمُون شِناسارَ = شناخته ایم
بِرُون شِناسارَ = شناخته اید
بِشُون شِناسارَ = شناخته اند
فعل مضارع: فعل مضارع نشان می دهد که آغاز تحقق فعل در زمان حال یا آینده است.
شِناسُونِش = می شناسم
بِش شِنَسُوم = بشناسم
فعل مستقبل: نشان می دهد که آغاز تحقق معنای فعل در زمان آینده خواهد بود.
شِناسُومِش = خواهم شناخت.
فعل امر: نشان می دهد که تحقق فعل طلب شده است.
رِش بِند = بزن
بُشِ = برو
فعل نهی: هر گاه فعل امر را منفی کنیم فعل نهی حاصل می شود.
رِش نَبِند = نزن
بُنَشِ = نرو
فعل لازم: نیاز به مفعول ندارد.
اَبُشُم = من رفتم
فعل متعدی: علاوه بر فاعل نیاز به مفعول دارد.
علی غذا بِش خارد = علی غذا را خورد
فعل معلوم: فاعل آن آورده می شود.
اُسِین بِعَلیش بَس = حسین علی را زد
فعل مجهول: فاعل آورده نمی شود.
بِاُسِین شُن بَس = حسین زده شد
ضمائر: ضمیر جانشین اسم است و بصورت متصل و منفعل فاعلی، مفعولی و اضافه آورده می شود.
اَ = من
تَ = تو
ایی = او
اُومُو = ما
شُومُو = شما
ایهین = آنها
اَاِم رِش نید = من شنیدم
تَ اِررِشَ نید = تو شنیدی
ایی اِش رِش نید = او شنید
اُومُو اِمُورِش نید = ما شنیدیم
شُمُو اِرُون رِش نید = شما شنیدید
ایهین اِشُون رِش نید = آنها شنیدید
اَبِم بَس = من زدم
تُ بِربَس = تو زدی
ایی بِش بَس = او زد
اُومُو بِمُون بَس = ما زدیم
شُمُو بِرون بَس = شما زدید
ایهین بِشُون بَس = آنها زدند
اَبِم وُوت = من گفتم
تُ بِر وُوت = تو گفتی
ایی بِش ووُت = او گفت
اُو مُو بِمُو ووُت = ما گفتیم
شُمُو بِرون ووُت = شما گفتید
ایهین بِشُوُن ووُت = آنها گفتند
افعال ماضی، مضارع، امر، نهی، مصدر
بِش خارد = خورد
خِرَ = می خورد
بُخِر = بخور
بُنَخِرِ = نحور
بِشُون خارد = خوردن
ماضی: بُشُ = رفت
مضارع: چُ = می رود
امر: بُشِ = برو
بُنَشِ = نرو
بُشُوین = رفتن
بِشون وُوتَ = گفتن
بِش وُوت = گفت
وَ = می گوید
بُوا = بگو
بُنَوا = نگو
بِشُون بَسَّ = زدن
بَشبَس = زد
رِشِبِندَ = می زند
رِشبِند = بزن
رِشنَبِندِ = نزن
اِشُون رِش نید = شنیدن
اِشرِش نید = شنید
اِشرِش نُ = می شنود
اِشرِش = بشنو
اِنَرِشِن = نشنو
