دانشنام خمینی شهر

اشاره: با روی كارآمدن پهلوی دوم به ویژه پس از کودتای آمریکایی 28 مرداد1332، تحولات مهمی در ساختار طبقاتی جامعه ايرانی به وجود آمد. این تغییرات، نگرش طبقه متوسط سنتی را نسبت به اوضاع سياسی موجب شد که نتیجه مهم آن گرايش به سمت مذهب به عنوان راه نجات از تسلط بیگانگان و رسیدن به استقلال و آزادی بود.
در دهه های 30 و 40 بين طبقه بازار و طبقه متوسط جديد و روحانيون ودانشگاهیان پیوندی به وجود آمد که نتيجه آن تحولات و جنبش هايی اجتماعي بود كه با رويكرد مذهبی صورت پذيرفته بود. تجلی این رویکرد در دانشگاه ها تشکیل انجمن های اسلامی و در حوزه ها ترویج افکار امام خمینی و روحانیون مترقی توسط طلاب جوان بود و نقطه عطف این حرکت ها، قیام 15 خرداد به رهبری امام خمینی (ره) بود.
انجمن اسلامی دانشجویان در دانشگاه اصفهان در سال 1338تشکیل شد. اعضای این انجمن با مبارزان کشوری در ارتباط بودند و تعدادی از آنها به عنوان معلم و سخنران در همایونشهر فعال بودند که تاثیر به سزایی در پرورش افراد مبارز و انقلابی از بین دانش آموزان و کارگران داشتند. جنبش های اصفهان از بعد از کودتای 28 مرداد ملهم از کل کشور و خمینی شهر هم به عنوان یکی از شهرهای مهم و تاثیرگزار استان همواره همپا وهمسو با همین جریانات بود.
بررسی اسناد و رخدادها از 15خرداد42 تا پیروزی انقلاب اسلامی نه تنها این واقعیت را نشان می دهد بلکه غبار از چهره مبارزانی از روحانیون و دانشگاهیان خمینی شهری که همراه امام و نهضت بوده و به زندان و تبعید رفته و از جان و مال دریغ نکرده اند، می شوید.
واکنش مردم همایونشهر به قیام 15 خرداد
پس از ماجراهای 15 خرداد که تعدادی از طلاب جوان این منطقه هم در آن شرکت داشتند شهر دچار التهاب شد و مردم در پی برگزاری مراسم برای شهدای این واقعه و اعتراض به تبعید امام خمینی بودند. ساواک این حرکات را زیر نظر داشت و گزارش می کرد. خلاصه ای از اسناد این دوران عبارتند از:

18 خرداد 1342
گزارش ساواک از اوضاع همایونشهر پس از 15 خرداد
تاريخ: 18/3/42
در شهر شايع است:
الف ـ خانواده‏هاى بعضى از مقامات عاليه كشور به اصفهان آمده در منزل صارم‏الدوله سكونت كرده‏اند.
ب ـ پسر خمينى را در قم آنقدر زده‏اند كه مرده است.
ت ـ عده‏اى از اهالى نجف‏آباد و همايونشهر تصميم دارند به حال تجمع به اصفهان بيایند. در پايان در هيچ يك از شهرهاى استان اصفهان بى‏نظمى ديده نمى‏شود فقط اصفهان، همایونشهر و نجف‏آباد بازار را بسته‏اند.
منبع:
- قيـام پـانـزده خـرداد بـه روايـت اسنـاد سـاواك جلد هفتم

18 خرداد 1342
تجمع اعتراض آمیز مردم همایون شهر در مساجد
پس از واقعه 15 خرداد42 همایونشهر دچار التهاب و تنش بود از جمله در تاریخ مذکور اهالی ضمن تجمع در مساجد از جمله مسجدآقا فروشان (مسجد جامع)، مغازه ها را تعطیل کرده و تعدادی نیز برای حضور در اعتراضات به اصفهان رفتند. به دنبال این تحرکات ژاندارمری برای کنترل اوضاع با نیروی کمکی وارد عمل شد.
منبع:
- سازمان اسناد انقلاب اسلامی
26 فرودین 1343
برگزاری جشن به مناسبت آزادی امام خمینی (ره) در همایونشهر
امام خمینی در خرداد1342 توسط رژیم محمدرضا پهلوی دستگیر شد. وی پس از مدتی آزاد و به قم برگشت. این اتفاق موجی از شادی و جشن و چراغانی در شهرهای بزرگ و برخی شهرهای کوچک مانند همایونشهر ایجاد کرد. حوزه قم طى اطلاعیه هاىی از «قاطبه مسلمانان قم و سایر شهرستان ها» دعوت کرد در «جشن باشکوهى که در مدرسه فیضیه روز پنجشنبه 25 ذى القعده (20 فروردین 1343) به مناسبت آزادى و بازگشت مرجع عالیقدر عالم تشیع، حضرت آیت اله العظمى خمینى... منعقد است... شرکت فرمایند...»
جشن مدرسه فیضیه سه شبانه روز ادامه داشت و جمعیتی از شهرهاى مختلف از جمله اصفهان و شهرستان های اطراف آن به قم وارد و بلافاصله به ملاقات امام خمینى در منزل ایشان مى رفتند.
درهمایونشهر هم مردم شور و شعف خود را نشان می دادند و سعی می کردند به هرشکل ممکن خرسندی خود را از آزادی رهبر شیعه نشان دهند، به همین منظور جشن باشکوهى توسط هیات مهدویه برگزار شد که طبقات مختلف مردم در آن شرکت کردند.
منبع:
- اسناد ساواک در مورد خرداد1342
پس از این سال خودکامگی رژیم تحکم بیشتری یافت و شاه بر تمام امور حتی مجلس تسلط بیشتری یافت. به دلیل وابستگی رژیم به آمریکا، حضور آمریکایی ها و فرهنگ آمریکایی در کشور افزایش یافت. در این شرایط طرفداران امام در فرصت های مختلف به تبلیغ افکار امام و ابلاغ نظرات ایشان به طور غیرمستقیم و جذب افراد مستعد از درون جلسات مذهبی از قبیل کلاس های قرآن می پرداختند. آموزگاران مدارس به ویژه دبیران دبیرستان عماد که با انجمن های مذهبی دانشجویی و نیز گروه های مذهبی اصفهان و تهران در ارتباط بودند و روحانیون شهر که با روحانیون مبارز در قم، تهران، مشهد و یزد در ارتباط بودند نقش اصلی را در روشن نگهداشتن چراغ مبارزات در این دوران خفقان برعهده داشتند. در گیر و دار این فعالیت ها گاه برخی از آنها شناسایی، تبعید و زندانی می شدند. با این وجود همچنان مبارزان بیکار نمی نشستند. از جمله فعالیت های مبارزان در این زمان می توان به تشکیل «کانون هماهنگی جوانان همایونشهر» اشاره کرد.

تشکیل کانون هماهنگی جوانان همایونشهر/ سال 1345
کانون هماهنگی جوانان همایونشهر با شرکت تعدادی از جوانان و آموزگاران همایونشهر به منظور جذب جوانان و آشنا کردن آنها با
آموزه های دینی و انقلابی در خیابان امام جنوبی فعلی (محله شترگلو) تاسیس شد.
احمد صرامی، آیت اله صهری، دکتر صلواتی، مرتضی مسیبی، حسین صرامی، وهاب جامی و دیباجیان از بنیانگذاران و فعالان این کانون بودند. کانون مذکور در سال 1347مورد هجوم ساواک قرار گرفت و تعدادی از اعضای آن بازداشت و زندانی شدند.
منبع:
- گفتگو با احمد صرامی / آبان1392

دانش آموزانی که در دبیرستان های شهر از جمله عماد و صائب نزد دبیران انقلابی درس خوانده بودند و در جلسات مخفی روحانیون مبارز شهر شرکت کرده بودند به دانشگاه های اصفهان، تهران، مشهد و دیگر شهرها راه یافتند و با مبارزان کشور و دیگر مناطق مرتبط شدند. در نتیجه این ارتباطات دانشجویان این شهر با
چهره هایی چون شهید مطهری و دکتر شریعتی آشنا شده و در برنامه های مختلف انجمن های اسلامی دانشگاه ها و نیز اعتراضات و اعتصابات دانشگاهی شرکت کردند که سر و کار بعضی از آنها به زندان افتاد. از جمله دستگیرشدگان شهید مهدی یزدان پناه دانشجوی خمینی شهری دانشکده کشاورزی کرج بود.
این دانشجویان در فرصت های مناسب به موطن خود آمده و با روش های مختلف به فعالیت و روشنگری مردم می پرداختند. مخالفت با برنامه های فرهنگی رژیم، شناسایی وارتباط با مبارزان در محلات مختلف و برگزاری برنامه های مشترک، تشکیل جلسات قرائت قرآن، برپا کردن کتابخانه در مساجد، دعوت از روحانیون قم به شهر از طریق مراجع تقلید به منظور برپایی کلاس ها و سخنرانی های مذهبی، عرضه کتب و نوارهای انقلابی از جمله کتب حضرت امام (ره)، دکتر شریعتی وشهید مطهری، فعال کردن برنامه های مساجد، دعوت از مذهبیون مبارز برای سخنرانی در مساجد و همچنین برگزاری اردوهای کوهنوردی از جمله این طرح ها بود. هدف از این برنامه ها آموزش های مذهبی، ابلاغ اسلام انقلابی، افکارامام و پرورش نیرو برای مبارزات بود که البته در ارتباط و هماهنگی با برنامه های روحانیون و مبارزان قرار داشت. این فعالیت ها به دور از چشم عوامل اطلاعاتی رژیم نبود و ضمن اینکه روحانیون و دانشگاهیان مبارز همایونشهری در قم و دیگر شهرها بارها دستگیر و روانه زندان شده بودند، فعالان درون شهر هم شناسایی و تحت نظر بودند به شکلی که سایه ساواک چون شمشیری بر سر مبارزان بود.

30 فروردین 1354
دستگيری همزمان 5 تن از مبارزان شهر توسط ساواک
در تاریخ 30 فروردین 1354 دو نفر از اهالی خوزان، دو نفر از اهالی فروشان و يك نفر از اهالی ورنوسفادران در محل های مختلف از جمله مسجد دستگیر و به ساواک اصفهان منتقل و به دست نادری؛ شكنجه گر معروف سپرده شدند.
منبع:
- گفتگو با یداله آقابابایی مبارز دوران پهلوی

اما همچنان حضرت امام با صدور بیانیه ها وموضع گیری در مورد اقدامات رژیم مبارزان را به ادامه مسیرتشویق می کردند.

10 شهریور 1354
کشف نامه ها ارسالی برای مبارزان سر شناس همایونشهر توسط ساواک
تاريخ 10/6/54 اعلاميه جامعه روحانيت مترقي و استفتاء از امام خميني درباره حزب رستاخيز به مديريت كل اداره سوم 312 شماره 1090/26 ه از ساواك استان يزد درباره اعلاميه مضره پيرو شماره 1083/26 ه -8/8/54 [13] روز 8/8/54 [13] ضمن كنترل پست وارده يزد سه فقره اعلاميه مضره به امضاء جامعه روحانيت مترقي ايران در مورد وضعيت شيخ حسينعلي منتظري كه به آدرس سه نفر واصل گرديده بود به دست آمد كه از توزيع آن جلوگيري گرديد. در هر يك ازپاكات مورد بحث علاوه بر اعلاميه موصوف دو قطعه فتوكپي متن استفتائيه از خميني درباره حزب رستاخيز ملت ايران و يك برگ ديگر تحت عنوان تذكر كه در آن از دريافت كنندگان اعلاميه درخواست شده كه آنها را در اختيار ديگران قرار دهند نيز موجود است. جهت مزيد استحضار يك طغري پاكت حاوي اعلاميه مزبور و ضمائم مربوط به پيوست تقديم مي گردد. ضمنا سه نفري كه پاكات موصوف به آدرس آنان واصل گرديده عبارتند از:
1- شيخ محمد صدوقي
2- شيخ كاظم راشدپور يزدی
3- فضل الله صلواتی

با پیشرفت مبارزات و سرکوب مبارزان توسط رژیم با همکاری اربابان آمریکایی اش مبارزان هم به فکر ابعاد دیگری از مبارزه از جمله
راه های مسلحانه افتادند.

سال 1354
فعالیت هسته ای از گروه توحیدی صف در همایونشهر
گروه توحیدی صف توسط برخی اعضای مذهبی جداشده از سازمان مجاهدین خلق و افرادی از اعضای محافل و هیات‌های مذهبی در سال ۱۳۵۴ بنیان گذاشته شد که اهم فعالیت هایش نظامی بود.
گروه هسته های جداگانه تشکیل می داد و به آنها آموزش نظامی می داد اما هر هسته به طور کامل از هسته‌ دیگر بی‌اطلاع بود. این گروه در اصفهان هم تشکیل شد.
رحیم، مجید، میثم و سلمان صفوی، میرزا طالب و جامی که از اعضای گروه بودند و با شهید قورچانی رفت وآمد داشتند هسته ای از این گروه را در همایونشهر نیز تشکیل دادند.
اعضای گروه عملیات را طراحی می کردند، وسایل انفجاری
می ساختند و مواد منفجره تدارک می دیدند. تجارب وامکانات این گروه در اوایل جنگ در خدمت رزمندگان قرار گرفت.

منابع:
- گفتگوی کنگره شهدا با رسول ابراهیمی خواهرزاده شهید قورچانی/ 27 آذر ماه 1393
- سخنرانی دکتر سلمان صفوی در بزرگداشت شهید قورچانی

سال 1354
هدایت گروه مهدویون توسط ابراهيم جعفريان دهنوی
یکی دیگر از گروه ها که مبارزه مسلحانه را در دستورکار قرار داد، تشكلی اسلامی به نام گروه «مهديون» بود که پس از آنكه سازمان مجاهدين خلق به سمت ماركسيسم گرايش پيدا كرد توسط برادرانِ شاه كرمی و ابراهيم جعفريان در چهار شاخه تهران، اصفهان، تبريز و مشهد تشکیل شد كه رهبری شاخه تبريز برعهده ابراهيم جعفريان و مرتضی واعظی دهنوی بود.
ابراهيم جعفريان بعد از شهادت شاه كرمی در سال 54 مسئوليت گروه مهدويون را برعهده گرفت.
ابراهيم جعفريان و مرتضی واعظی از اهالی دهنو که آن زمان از توابع همایونشهر بود به همراه همسرانشان جهت ادامه مبارزات به تبريز هجرت كردند و در آنجا به فعاليت های سياسی و مذهبی پرداخته و زندگی سختی را شروع كردند. در تاریخ31 فروردین1356 مرتضی واعظی وهمسرش در درگیری با ساواک به شهادت رسیدند و در همان زمان نيز ابراهيم و همسرش با ساواك درگير شدند. آنان با حالتي مجروح دستگير و به همراه كودك دوساله شان به تهران منتقل شدند و دو ماه بعد به نقلي تيرباران و به نقلي ديگر در زير شكنجه در زندان اوين به شهادت رسیدند.
منابع:
- کتاب روزشمار تاریخ ایران از مشروطه‌ تا انقلاب اسلامى (جلد 2)
- روزنامه آیندگان
تاریخ انتشار:4/2/1356

جدای از این فعالیت های پنهانی مبارزان همچنان در ابعاد مختلف به پرورش نیروها، روشنگری و تشکیل کانون های انقلابی ادامه می داد ند.

سال 1355
تشکیل انجمن اسلامی دانش آموزی
طلاب و دانشجویان و دیگر مبارزان همایونشهری برای اشاعه افکار انقلابی در بین دانش آموزان مدارس شهر مبادرت به تاسیس انجمن اسلامی دانش آموزان نمودند. اعضا و فعالان انجمن اسلامی دانش آموزان با همراهی فرهنگیان مبارز شهر در پخش اعلامیه ها، کتاب و نوارهای انقلابی، شکل دهی تظاهرات و اعتصابات علیه رژیم در مدارس به ویژه دبیرستان صائب و هنرستان نقش اصلی و عمده ای را بازی کردند. بسیاری از این دانش آموزان از جمله محسن کیانی، حسن شاهمرادی، مرتضی شاهین، مصطفی اشرفی وحمید نعمتی در جریانات مختلف انقلاب به جمع عظیم شهدا پیوستند.

منابع:
- گفتگو با برخی از اعضای انجمن
- گفتگوی کنگره شهدا با رسول ابراهیمی خواهرزاده شهید قورچانی /27 آذر ماه 1393
- دست نوشته های شهید محسن کیانی

سال 1356
تشکیل گروه مبارزاتی هسته در محله خوزان
در دوران مبارزات علیه رژیم شاه انقلابیون که احتمال پیروزی زود هنگام انقلاب را
نمی دادند در محلات مختلف برای خود گروه ها و هسته هایی تشکیل دادند. از جمله سال 1356 تعدادی از مبارزان با سابقه مانند حسن فاتحی و محمد مجیری هسته ای در محله فتح آباد تشکیل دادند تا به صورت تشکیلاتی به مبارزات خود ادامه دهند. این هسته بعدها به نام «پیام رسانان شهیدان» معروف شد.
منبع:
- گفتگوی کنگره شهدای خمینی شهر با عزیزاله پورکاظم یکی از اعضای این گروه

سال 1356
برپایی نمایشگاه کاریکاتور
در جریان مبارزات مردم ایران علیه رژیم ستم شاهی، مبارزان از ابزارها وهنرهای مختلف برای ترویج افکار خود و نشان دادن ناهنجاری ها و شرایط مردم و جامعه بهره می بردند. به همین دلیل نمایشگاه کاریکاتوری در محوطه کتابخانه عمومی همایونشهر بر پا گردید. این کاریکاتورها که دارای مضامین انقلابی بود، توسط دانشجویان و روحانیون مبارز به زحمت از میان عکس های مجلات و کتاب ها گردآوری شده بود.
منبع:
- مصاحبه با علی شیرازی و رحیم شاهین مبارزان دوران انقلاب

سال 1356
برپایی نمایشگاه عظیم کتاب در محوطه کتابخانه عمومی شهر
در دهه پنجاه کتب انقلابی و آثار متفکران انقلاب و نیز نوارهای سخنرانی های روحانیون انقلابی با عناوین مستعار چاپ و انتشار می یافت که از طریق برخی کتابفروشی های اصفهان از جمله در دروازه دولت و خیابان مسجد سید اصفهان به طور مخفی و در تعداد کم پخش می شد. یک نمایشگاه بزرگ کتاب در مسجد حکیم برای پخش وسیع این کتب برپا شد و دانشجویان همایونشهری فعال در آن نمایشگاه با فاصله چند ماه نمایشگاه مشابهی با همکاری دانشجویان اصفهانی و نجف آبادی در محوطه کتابخانه عمومی برپا کردند که مورد استقبال وسیع قرار گرفت. برای این نمایشگاه که حدود دو هفته ادامه یافت بارها از کتابفروشی های تهران واصفهان ونجف آباد برای آن کتاب تدارک دیده شد.

سال 1356
تلاش ها برای تاسیس یک مرکز مذهبی- فرهنگی ویژه بانوان همایونشهر در این سال به ثمر رسید و مجوز آن اخذ گردید. در اساسنامه مرکز هدف از تاسیس این موسسه ترویج علوم قرآنی و احکام وعقاید و مهارت های خانواده برای بانوان ذکر شده است.
بنای موسسه خیریه دارالزهرا (س) در سال 1356 تحولی در جامعه سنتی آن زمان محسوب می شد. چیزی نگذشت که با حضور زنان تحصیل کرده و دانشجو تنها کانون بانوان شهر تبدیل به مرکز مبارزات بانوان علیه رژیم شاهنشاهی گردید.
منبع:
- گفتگو با خانم دباغ مدیر حوزه علمیه و دختر مرحوم حاج محمد دباغ از مبارزان دوران انقلاب و بانی این موسسه

دانشگاه صنعتی تنها مرکز دانشگاهی آن زمان همایونشهر بود که مبارزه در آن هم جریان داشت. گرچه رژیم با استقرار ژاندارمری مقابل آن به فکر کنترل حرکات دانشجویان بود و از طرق مختلف مانع ارتباط مبارزان درون شهر و مبارزان درون دانشگاه می شد.

 14 آذر 1356
گزارش ساواک از تظاهرات دانشجویان دانشگاه صنعتی آریامهر
سند شماره 48/ مورخ 14/9/36[1356/09/14]

پس از اینکه دانشجویان دانشگاه صنعتی آریامهر، در تاریخ 13/9/36 [1356/09/13] در محوطه اجتماع و تظاهراتی انجام دادند، پلیس ناگزیر به دخالت شده، چند نفر را دستگیر و به دستور ستوان یکم حق‌نیا افسر اعزامی از شهربانی مرکز لباس های آنها را در‌آورده و با پیراهن و زیرشلواری به شهر اصفهان (ناحیه ژاندارمری) اعزام که از آنجا به پاسگاه همایون شهر هدایت می‌گردند. با تماسی که با افسر گارد به عمل آمد، یقین نداشت که تمام دستگیرشدگان مقصر هستند. ضمنا علت درآوردن لباس را اظهار نمود اگر به این نحو عمل نمی‌شد از دست پلیس فرار می‌نمودند. قائم‌مقام دانشگاه صنعتی آریامهر مراتب مجرمیت آنها را تایید ننموده و اظهار می‌دارد محرکین برای دانشگاه شناخته‌ شده‌اند بنابراین پاسگاه ژاندارمری در شب آنها را مرخص و قائم مقام دانشگاه مقصرین را طی نامه‌ای به ژاندارمری معرفی می‌نماید.
پس از این اقدام توهین‌آمیز اعلامیه‌ای از سوی دانشجویان تهیه و منتشر شد که در آن از اعتصابات دانشجویی سراسر کشور و همچنین موضوع اعتصاب دانشگاه صنعتی آریامهر اصفهان و دخالت پلیس و لخت کردن 44 نفر از دانشجویان مطالبی نوشته شده و در دانشگاه اصفهان پخش گردید.
منبع:
- کتاب انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 1 (شرح مبارزات مردم استان اصفهان)

علنی شدن تدریجی مبارزات
از دی 1356و پس از وقایع قم بخشی از مبارزان با پخش اعلامیه ها سعی در گسترش مبارزات با ورود عموم مردم نمودند. اسناد موجود گویای این حرکات است.

 23دی 1356
گزارش ساواک از سخنرانی در مورد وقایع قم در مسجد اعظم فروشان
سند شماره 123 / مورخ 24/10/36 [1356/10/24]
... یک نفر در مقابل منبر حاضر و به مدت 15 دقیقه راجع به وقایع اخیر قم صحبت و مردم را تحریک نموده [است.] ... ضمنا یک برگ اعلامیه مضره نیز که در مسجد مذکور الصاق شده بود به پیوست ارسال می‌گردد.
رئیس شهربانی استان اصفهان
متن اعلامیه منتشره به شرح زیر است: مجلس سوگواری برای شادی ارواح شهیدان راه حق و سربازان امام زمان (ع) «یعنی شهدای قم» مجلس ختمی برای تسلیت به پیشگاه قطب دایره امکان حجه‌ابن الحسن عسگری (ع) از ساعت 2 بعدازظهر امروز در این مسجد برگزارمی شود.

منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 1 (شرح مبارزات مردم استان اصفهان)

6 بهمن 1356
اعلان تعطیل و عزای عمومی در همایونشهر
اطلاعیه ای در تاریخ 4 بهمن56 با امضای جامعه بازرگانان و پیشه وران همایونشهر صادر شد. این اطلاعیه کسبه را به بستن مغازه ها و تعطیلی کسب و کار در اعتراض به مقاله توهین آمیز روزنامه اطلاعات و به مناسبت چهلم کشتار مردم قم بدون اعتصاب و تجمع دعوت کرده بود. این اطلاعیه از اولین نوشتارها و فراخوان ها در دعوت از مردم همایونشهرعلیه رژیم و حوادث جاری آن زمان کشور می باشد.
منبع:
- اعلامیه منتشره

 27 بهمن 1356
شکستن شیشه‌های بانک صادرات همایونشهر
تاریخ: 27/11/36 [27/11/1356]
موضوع: شکستن شیشه
اخیرا تعدادی از شیشه‌های بانک صادرات همایونشهر (شعبه 3307 خیابان پهلوی) توسط اشخاص ناشناسی شکسته شده است. گویا شیشه‌ها تا بعد از نیمه شب شکسته شده و صبح روز بعد مراتب به شهربانی همایونشهر اطلاع داده شده و رئیس شهربانی، رؤسای شعب بانک های مختلف را به شهربانی احضار و در مورد ایمنی و حفاظت بیشتر بانک ها و شیشه‌ها با آنان مذاکراتی انجام داده است.
نظریه شنبه: این عمل تا حدی موجبات ترس و ناراحتی کارمندان بانک های صادرات همایونشهر را فراهم ساخته است. ضمنا تاکنون عامل یا عاملین شناخته نگردیده‌اند.
نظریه یکشنبه: این اقدام در سایر شعب بانک صادرات و در سراسر کشور انجام گرفته زیرا عده‌ای از افراطیون و متعصبین مذهبی سعی دارند مردم را به بستن حساب های خود در بانک صادرات که تعدادی از سهام آن توسط هُژَبر یزدانی (بهائی و سرمایه‌دار) خریداری شده ترغیب و تشویق نمایند.
منبع :
- کتاب انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 1 (شرح مبارزات مردم استان اصفهان)

29 بهمن 1356
گزارش ساواک از توزیع اعلامیه در
همایونشهر به مناسبت چهلم شهدای 19 دی قم
در یکی از اسناد ساواک درباره چهلم شهدای 19 دی شهر مقدس قم چنین آمده است:
از روز 25/11/36 از طرف آیات و برخی روحانیون مقیم شهر قم اعلامیه‌هایی منتشر گردید و طی این اعلامیه‌ها از مردم درخواست شد که به مناسبت چهلمین روز کشته شدن چند تن از اخلال‌گران در حوادث 19 دی‌ماه سال جاری در شهرستان مذکور، اقدام به تعطیل مغازه‌ها نموده و مجالس فاتحه و عزاداری برپا دارند. متعاقبا از جانب عوامل آیات مقیم قم و افراطیون مذهبی ضمن توزیع اعلامیه‌های منتشر شده در شهرهای مختلف کشور کوشش‌هایی به عمل آمد تا روز 29/11/36 تعطیل عمومی به صورت عمل در آید.
در ادامه این سند به فعالیت نیروهای مذهبی در تکثیر اعلامیه‌ علما و مراجع و وقایع اتفاق افتاده در برخی از شهرهای کشور از جمله همایونشهر اشاره شده است.
منبع:
- آثار و مقالات رضا صنعتی

25 اسفند 1356
گزارش ساواک از شعار نویسی روی دیوارهای دبیرستان صائب / مورخ 20/1/2537
موضوع: دبیران دبیرستان صائب اداره آموزش و
پرورش همایونشهر طی نامه 330/م – 25/12/36 [1356] اعلام نموده از چندی قبل عده ای از دانش‌آموزان کلاس چهارم تجربی دبیرستان صائب با تحریک یک یا دو نفر از دبیران خود مبادرت به نوشتن شعارهای ضد ملی به روی دیوار کلاس و کریدورهای دبیرستان نموده که باعث اخلال در افکار و اخلاق عمومی سایر دانش‌آموزان می گردد. مراتب ضمن ارسال یک برگ فتوکپی نامه‌ای که از دانش‌آموزان کلاس چهارم تجربی به دست آمده جهت آگاهی و هر گونه اقدام اعلام می‌گردد.
رئیس شهربانی استان اصفهان

10 فروردین 1357
اولین اعتراض علنی مردم همایونشهر به رژیم شاه
مردم قم در 19 دی ماه 1356 در اعتراض به مقاله توهین آمیزنسبت به امام خمینی (ره ) در روزنامه اطلاعات قیام کردند. مردم تبریز در روز 29 بهمن 1356 به مناسبت اربعین شهدای قم مراسم باشكوهی برگزار كردند كه اینبار نیز با حمله ماموران مسلح رژیم به مردم تعدادی شهید شدند. در پی این وقایع، مراجع و علما این كشتارها را به شدت محكوم و امام خمینی ضمن اعلام عزای عمومی عید 1357 شمسی را تحریم كردند. قیام مردم یزد در هشتم فروردین 1357 حلقه سوم از سلسله قیام های زنجیره ای بود كه منجر به قیام سراسری در ایران بر ضد شاه و در نهایت سرنگونی رژیم پهلوی گردید .
مردم همایونشهر در جریان اخبار و گزارش های این وقایع بودند تا اینکه در نوروز 1357تعدادی از مبارزین و دانشجویان همایونشهری دانشگاه های مختلف کشور که به دلیل ایام تعطیلات در زادگاه خود بودند با یک برنامه حساب شده در شامگاه 10 فروردین شیشه های بانک های موجود در خیابان امام شمالی فعلی حد فاصل مسجد حجت تا بانک ملی مرکزی را در حالی که شعار الله اکبر می دادند شکستند. در این برنامه به کسی آسیب نرسید و فردی نیز شناسایی و دستگیر نشد. در واکنش به این حرکت نیروهای کمکی رژیم ساعاتی بعد از اصفهان به همایونشهر آمدند و در ساختمان بیمه مقابل شهربانی آن زمان در خیابان بوعلی مستقر شدند. بعد از این اقدام در فرصت ها و شرایط دیگر اعتراضات مردم این ناحیه تا پیروزی انقلاب ادامه یافت.
منبع:
- اظهارات تعدادی از شرکت کنندگان در تظاهرات مذکور

 12 فروردین 1357
گزارش ساواک از اوضاع همایونشهر در فرودین ماه57
سند شماره 363/ مورخ 12/1/37 [1357/01/12]
1- ساعت 21:30 روز 11/1/37 به وسیله فرد ناشناسی شیشه بانک صادرات همایونشهر شکسته شده است.
2- برابر اعلام شهربانی همایونشهر حدود ساعت 2200 روز 11/1/37 [1357/01/11] حدود 500 نفر از اهالی با پوشیدن کفن و نقاب و در دست داشتن چوب و قمه از منزل ها خارج و قصد تظاهرات داشته‌اند لیکن بلافاصله به وسیله مأمورین پلیس متفرق شده‌اند.
3- طبق اعلام ناحیه ژاندارمری اصفهان،‌ افراد فوق‌الذکر به این اندازه نبوده و گزارش شهربانی همایونشهر تا این حدود مورد تائید نیست. معهذا شهربانی همایونشهر به وسیله ناحیه ژاندارمری تقویت و مراقبت ادامه دارد.
منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 1 (شرح مبارزات مردم استان اصفهان)

19اردیبهشت1357
موضوع: برگزاری مراسم در همایونشهر
در ساعت 17 مورخ 19/2/37 چهلمین روز کشته شدگان حوادث جهرم – اهواز و یزد در مسجد ملاحیدر واقع در محله فروشان همایونشهر بر پا گردیده، با وجودی که درب شبستان مسجد مذکور توسط خادم مسجد بسته شده بود، معهذا جمعیت انبوهی خادم مسجد را وادار به باز کردن شبستان مسجد نمودند (در این مورد دو نفر از اهالی فروشان ضمانت کردند چنانچه اتفاقی افتاد مسؤولیت را به گردن خواهند گرفت.) پس از این تعهد، درب شبستان باز شد و جمعیتی در حدود هزار نفر در شبستان و صحن مسجد اجتماع نمودند.
در ساعت 17:30 پس از پایان سخنرانی مامورین شهربانی و ژاندارمری به مسجد وارد و قصد متفرق کردن جمعیت را داشته ولی مردم مقاومت کردند و به دستور شهربانی درب مسجد به روی آن ها بسته شد. در این هنگام جوانی که به نظر دانشجو می رسید، مامور مراقب درب مسجد را بغل کرد و ضمن باز کردن درب مسجد فریاد برآورد: بیرون بروید. مامورین به داخل مسجد وارد شدند و چون مردم سنگ و آجر به پلیس پرتاب نمودند، تیراندازی هوایی شروع شد و عده زیادی از مردم که به بیرون از مسجد آمده بودند با پرتاب سنگ و آجر به طرف مامورین و اتومبیل پلیس حمله ور شدند. در این موقع تعداد 23 نفر دستگیر و بقیه مردم متفرق گردیدند.
نظریه شنبه: 1- تظاهر کنندگان بیشتر دانشجویانی بودند که از اصفهان به همایونشهر آمده بودند.
1- رهبر گروه حمله کننده، یک نفر از روحانیون آدریان همایونشهر به نام لطفی بود که توسط مامورین شهربانی دستگیر گردید و بعد از قرائت قرآن توسط یکی از همین جوانان به دستور جمعیت، لطفی شروع به ایراد سخنرانی نمود و بعد از بیان اولیه جمله بسم ا... الرحمن الرحیم .... مامورین رسیدند و روحانی مورد بحث دستور حمله را به مامورین صادر کرد.
جمعیت تظاهر کننده تا ساعت 21:30 درب مسجد اجتماع کرده بودند ولی به تدریج متفرق گردیدند.
نظریه یکشنبه: ضمن تایید مفاد خبر، در این حادثه تلفات جانی به کسی وارد نشده است. ضمنا واعظ مذکور، شیخ احمد لطفی، طلبه مدرسه صدر بازار می باشد.
منبع:
- انقلاب اسلامی به اسناد ساواک جلد3 صفحه 238 و239

27 خردا د 1357
اعلام عزای عمومی در همایونشهر
چند روز قبل از 27 خرداد سال 1357 اعلامیه هایی در سطح شهر و در خانه ها پخش شد که در آن آمده بود: ما مردم همایونشهر به پیروی از دستورات مراجع عالی قدر و همگام وهمراه مردم سایر بلاد روز 27 خرداد را روز عزای عمومی و تعطیلی به دلیل کشتارهای رژیم پهلوی در شهرهای مختلف کشور اعلام می نماییم. اعلامیه ها از طرف مسلمانان مبارز و آگاه همایونشهر صادر شده بود.

منبع:
- اعلامیه انتشاری

21مرداد 1357
گزارش ساواک از کمک کسبه وتجار شهر به مبارزات
سند شماره 170

19 مرداد 1357
گزارش ساواک از حضور همایونشهری ها در منزل آیت اله خادمی
حاجی محمد دباغی در و پنجره‌ساز و رحمت‌اله دباغی لوازم دستشوئی و لوله‌کشی که اولی ساکن همایونشهر نزدیک حمام دوستان علی و دومی همایونشهر خیابان پهلوی جنوبی جنب مطب دکتر حسین اشرفی هستند از افرادی می باشند که در جمع کردن جوانان و نوجوانان برای خرابکاری دست داشته و شب مورخه 19/5 منزل آقای خادمی بوده‌اند.
منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 8

شدت گرفتن مبارزات و پیوستن عموم مردم به آن در کشور، اصفهان وهمایونشهر که همراه با نجف آباد از شهرهای فعال بودند رژیم را وادار به اتخاذ مواضع جدید کرد.

 22 مرداد 1357
اعلام حکومت نظامی در همایونشهر
شكسته شدن تحصن 11 روزه مردم اصفهان در منزل آيت‌الله سيدحسين خادمی منجر به
درگیری هایی شد که حکومت نظامی در اصفهان وهمایونشهر را به دنبال داشت. مردم اصفهان و همایونشهر از روز نهم مرداد 1357 متعاقب بازداشت حجت‌الاسلام سيدجلال طاهری دست به اعتراض و تحصن از جمله در منزل آیت الله خادمی زدند. مردم ضمن محكوم كردن جنايات مأموران شاه خواستار آزادی بی قيد و شرط حجت‌الاسلام طاهری شدند. به دنبال آن حوزه‌های درس و نمازهای جماعت مساجد و بازار اصفهان تعطيل شد و بازاريان و اصناف نيز به جمع تحصن‌كنندگان پيوستند. درگيری ميان مردم و مأموران در نقاط مختلف اصفهان به تدريج شدت گرفت. تظاهرات خيابانی پراكنده، حمله به مشروب‌فروشی‌ها، ساختمان حزب رستاخيز و شعب بانك صادرات كه توسط هژبر يزدانی بهائی معروف خريداری شده بود و ديگر اماكن وابسته به رژيم شاه به طور روزمره ادامه یافت.
تماس های ساواك با بعضی از نزديكان آيت‌الله خادمی برای پايان بخشيدن به تحصن به نتیحه نرسید.
روز 15 مرداد مصادف با آغاز ماه مبارك رمضان بود. امام خمينی به اين مناسبت پيامی انتشار دادند و در آن با اشاره به قيام مردم اصفهان فرمودند «امروز ملت شجاع و به پا خاسته ايران شاهد موج عظيم ضدشاهی كه بر اثر يكی ديگر از اعتصابات بزرگ اصفهان در پشتيبانی از روحانيت و در اعتراض به اعمال غيرقانونی و انسانی رژيم است، مي‌باشد.»
سرانجام تحصن در منزل آيت‌الله خادمی خاتمه يافت ولی مردم به محض خروج از منزل و كوچه‌های اطراف با آرايش جنگی نيروهای نظامی و انتظامی روبرو شدند. اين آرايش به سرعت به درگيری انجاميد. در ساعت 14:30 روز 20 مرداد شورای تأمين استان اصفهان با شركت مقامات لشكری و كشوری تشكيل شد و تصميم به برقراری حكومت نظامی گرفت. «ناجی» در حكمی از سوی شاه به عنوان فرماندار نظامی اصفهان و حومه تعيين شد. مردم در واکنش به انتصاب ناجی شعار می دادند: از درد ناعلاجی، درجه دادند به ناجی.
دو روز پس از اعلام حكومت نظامي در اصفهان، سرلشكر ناجی در نجف‌آباد و همايونشهر و شهرضا نيزحكومت نظامی اعلام كرد.

منابع:
ـ انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، مركز بررسی اسناد تاريخی، كتاب هشتم و نهم.
ـ روزشمار انقلاب اسلامی، دفتر ادبيات انقلاب اسلامی، كتاب چهارم.
اما حکومت نظامی نیز نتوانست مبارزات مردم را متوقف کند و حرکت ادامه یافت.

18 شهریور 1357     
گزارش ساواک از انفجار در ساختمان حزب رستاخیز ملت ایران در همایونشهر
انفجار در ساختمان حزب رستاخیز ملت ایران واقع در شهرستان همایونشهر - استان اصفهان ساعت 05:20 روز 18/6/1357 (2537 شاهنشاهی)، فرد یا افرادی ناشناس با پرتاب مواد منفجره از طریق پنجره توالت ساختمان مزبور، آن را منفجر نموده‌اند. در این انفجار که تلفات جانی نداشته است، چند جام شیشه شکسته و خساراتی به دیوار ساختمان وارد گردیده است.
منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 11

26 مهر 1357
گزارش ساواک از دبیرستان صائب همایونشهر
موضوع: دبیرستان صائب همایونشهر
در تاریخ 26/7/1357 دانش‌آموزان دبیرستان صائب همایونشهر به دبیرستان رفته و ابتدا مدیر دبیرستان عده‌ای از محصلین را به کلاس ها هدایت و مدت یک ساعت نیز در کلاس بوده‌اند در حالی که تعداد زیادی از دانش‌آموزان در خارج از دبیرستان اجتماع نموده بودند و هنگامی که دانش‌آموزان از کلاس ها خارج شدند شروع به تظاهرات کردند و اعلامیه بزرگی را که روی مقوا و به صورت قطعه شعری نوشته شده و روی دیوار سالن نصب کرده بودند قرائت کردند و معلمین نیز این شعر را می خواندند و گریه می کردند. دراین هنگام مدیر دبیرستان از انجام تظاهرات جلوگیری نمود که با اعتراض و سر و صدای دانش‌آموزان روبرو شد و ناگزیر آنها را به کلاس ها نفرستاد و کلاس ها تعطیل شد.
نظریه شنبه: مسبب اصلی تعطیل کلاس ها و انجام تظاهرات در دبیرستان صائب همایونشهر عده‌ای از دبیرانی هستند که در گذشته جزو شاگردان فضل‌الله صلواتی بوده و در حال حاضر فارغ‌التحصیل شده و در دبیرستان های همایونشهر تدریس می نمایند.
علت اصلی اعتصاب دانش‌آموزان دبیرستان صائب همایونشهر دستگیری چند نفر از دانش‌آموزان این دبیرستان به علت شرکت در تظاهرات روزهای 15 و 16 مهرماه جاری
می باشد.
منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 13

  28 مهر 1357 
انفجار در نزدیکی درب منزل رئیس شهربانی همایونشهر
طبق اعلام شهربانی اصفهان ساعت 04:55 روز جاری (28/7/57) در داخل حیاط منزل سرهنگ 2 علی‌اکبر نیلفروشان رئیس شهربانی همایونشهر نزدیک درب ورودی انفجار رخ داده و نتیجتا اتومبیل شخصی وی به شدت آسیب دیده و دیوارهای منزل شکاف برداشته و کلیه شیشه‌های آن شکسته و دو نفر فرزندانش در اثر اصابت شیشه از ناحیه صورت و پا مجروح که پانسمان شده‌اند و این عمل در اثر پرتاب مواد منفجره بدون پوشش فلزی بوده است. ضمنا شدت انفجار شیشه‌های منازل اطراف را نیز شکسته‌ است.
منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 13

6آبان 1357
آغاز رهایی زندانیان سیاسی سده از زندان‌های ستمشاهی
بنا به اظهار محققان تاریخ شهرستان و مطلعین در منطقه سده و همایونشهر همیشه زندان سیاسی وجود داشته است حتی در زمان رضا شاه هم شهروندانی از این دیار در زندان‌های رژیم پهلوی به بند کشیده شده بودند. برخی از این زندانیان ساکن شهرهای دیگر مثلا آبادان بودند. ترکیب زندانیان سیاسی این دیار را در زمان اوج فعالیت حزب توده بیشتر افرادی وابسته به این حزب تشکیل می‌داده اند و پس از قیام 15 خرداد 1342 طرفداران امام خمینی دستگیر و زندانی شدند.
اقشار تحصیل کرده دانشجو و روحانی و کسبه در بین زندانیان سیاسی خمینی‌شهر تا زمان پیروزی انقلاب و آزادی زندانیان به چشم می‌خورد.
گفته می‌شود حدود 25 نفر زندانی سیاسی با تعریفی که مجلس شورای اسلامی از زندان سیاسی دارد در اوج انقلاب اسلامی از شهرستان در زندان‌ها به سر می‌بردند. آیت اله احمدی، حجج اسلام سعیدیان فر، محمود صلواتی، موسوی، مولوی وآقایان احمد صرامی، یداله آقابابایی، اکبر آذربایجانی، دکتر صلواتی، برادران صادقی، صفار و... اسامی تعدادی از این زندانیان سیاسی می‌باشد.
از روز‌های به یاد ماندنی در تاریخ انقلاب اسلامی آزادی این زندانیان بود. شور وشعف مردم دراستقبال از این زندانیان که هر کدام به زندان‌های طولانی محکوم و سال هایی را در گوشه زندان به سر برده بودند بی نظیر بود.

منابع:

- گفتگو با یدالله آقابابایی، احمد صرامی، اکبرآذربایجانی
- کتاب سرآمدان؛ یادمان دومین کنگره تجلیل از زندانیان سیاسی قبل از انقلاب1387

 26 آبان 1357
گزارش ساواک از تظاهرات اهالی محله زاغ آباد همایونشهر
موضوع: تظاهرات در همایونشهر در تاریخ 26/8/57
تظاهراتی درهمایونشهر(درمحله زاغ‌آباد) توسط عده‌ای از اهالی محل صورت گرفته که علت آن به شرح زیر میباشد: قرار بوده دراین تاریخ عده‌ای از موافقین دولت از... به همایونشهر عزیمت و ضمن انجام تظاهرات و راه‌پیمایی موافق، با مخالفین هیئت حاکمه به مبارزه بپردازند و لذا مردم زاغ آباد خود را کاملاً آماده مقابله نموده بودند لکن مأمورین انتظامی که از این موضوع آگاهی قبلی داشتند جلو موافقین را به سمت همایونشهر ...گرفته در نتیجه تنها مخالفین دولت در زاغ‌آباد تظاهرات و راه‌پیمائی نمودند که پلیس مجبور به مداخله و تیراندازی هوائی شد و دراین جریان عده‌ای از تظاهرکنندگان و مأمورین انتظامی مجروح و عده‌ای نیز (درحدود 15 نفر) به علت شرکت در تظاهرات ومقابله با پلیس دستگیر شدند.
نظریه شنبه: حاج آقا رضا صهری سدهی(روحانی مقیم همایونشهر که مسجدی نیز درمحله زاغ‌آباد دارد) مرتباً به همایونشهر عزیمت و با وجودی که اجازه رفتن به منبر را ندارد بطور نشسته با مردم به مذاکره پرداخته و اهالی را دعوت به شرکت در اعتصابات و تظاهرات و نیز تعطیل مغازه‌هایشان مینماید.
نظریه یکشنبه: ضمن تائید مفاد خبر و نظریه شنبه روحانی مورد بحث تاکنون چند بار دستگیر و متعهد گردیده در اینگونه اقدامات خلاف شرکت ننماید، معهذا مجدداً پس از آزاد شدن به همایونشهر عزیمت واهالی محل را به شرکت در اعتصابات و تظاهرات و تعطیل مغازه‌هایشان دعوت مینماید و بلافاصله متواری میشود.

منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 16

   15 آذر 1357       
حضور مردم مبارز نجف آباد درهمایونشهر
در دوران مبارزات علیه رژیم شاهنشاهی، مردم شهرهای مختلف به صورت دسته جمعی به شهرهای همجوارمی رفتند تا با انقلابیون آن شهر اعلام همبستگی کنند. در روز ششم محرم سال 1357جمعیت عظیمی از مردم نجف آباد به همایونشهر آمدند و مورد استقبال پرشور مردم انقلابی شهر قرار گرفتند. با پیوستن جمعیت دو شهر به همدیگر تظاهرات گسترده ای برپا گردید. مأموران حکومت نظامی که از متفرق کردن جمعیت عاجز مانده بودند، اقدام به تيراندازی به سوی مردم كردند. در این روز غلامرضا کوهی از دانش آموزان انقلابی همایونشهر و عباسعلی نوری مورد اصابت گلوله قرار گرفتند و به شهادت رسیدند.

 16 آذر 1357
گزارش ساواک از اجتماع مردم همایونشهر در مساجد
[تلفنگرام] برابر گزارش افسر اعزامی از فرمانداری نظامی به همایونشهر بعدازظهر روز جاری عده زیادی از مردم همایونشهر در چهار مسجد آن شهرستان اجتماع و احتمال دارد قصد حمله به قرارگاه مأمورین حکومت نظامی و شهربانی همایونشهر را داشته باشند و تقاضا نموده چون پرسنل موجود جوابگوی این اجتماع عظیم که حدود 10000 نفرند نمی باشد. قبل از وقوع هرگونه حادثه ناگواری نسبت به تقویت مأمورین اقدام شود. ضمنا تیمسار ناجی در این مورد با هوانیروز تماس گرفته که فرماندار نظامی همایونشهر را تقویت کنند. ریاست امنیت داخلی با تماس با مسئولان محلی هرگونه کمبودی را به مرکز منعکس نمائید.

منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 19

17 آذر  1357 
سخنرانی آیت الله درّی در همایونشهر
ساواک کسب اطلاع کرد که امروز (17/9/57) آقای دری نجف‌آبادی در مسجد کوشکباج همایون‌شهر به منبر رفته و در ضمن سخنان خود از مردم خواسته است در روز عاشورا مجسمه شاه را در میدان بزرگ شهر پایین بکشند.
منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 19

  19 آذر 1357
پایین کشیدن مجسمه محمدرضا شاه از میدان مرکزی همایونشهر
به دنبال چندین روز نا آرامی و تظاهرات و شهید شدن تعدادی از شهروندان همایونشهری در شب عاشورای1399 قمری تعدادی از مبارزان و مردم تصمیم به پایین کشیدن مجسمه شاه که در میدان پهلوی و امام فعلی قرار داشت گرفتند. این فکر در میان شور و التهاب حاکم بر شهرعملی گردید. پس از فرو افتادن مجسمه هر قطعه از آن را روی زمین کشیده و به سمتی بردند. مجسمه مذکور با هزینه شهرداری طی چند سال ساخته شده و در سال 1344 بر روی قطعه سنگ بزرگی تعبیه شده بود.
منبع:
- روزنامه کیهان سه شنبه19 دی 1357شماره 60825

  25  آذر 1357
حضورمردم همایونشهر در نجف آباد به منظور حمایت از انقلابیون آن شهر
در روزهای یکشنبه ۱۹ و دوشنبه ۲۰ آذرماه ۱۳۵۷ اهالی شهرستان نجف‌آباد با برپایی تظاهرات و راهپیمایی به صورت مسالمت‌آمیز نسبت به عملکرد نظام شاهنشاهی اعتراض کردند. نیروهای رژیم از ظهر ۲۱ آذرماه تا چند روز پس از آن همراه ماموران شهربانی نجف‌آباد با ایجاد رعب و وحشت و حملات گسترده به خانه‌ها و مغازه‌های مردم شهر، ضمن وارد آوردن خسارات فراوان، تعداد بسیاری از آنان را به ضرب گلوله و مشت و لگد به قتل رساندند. در پی این وقایع زنان و مردان همایونشهری به منظور حمایت از مردم آسیب دیده نجف آباد با تعداد زیادی اتومبیل و اتوبوس به نجف آباد حرکت کرده و با تجمع مقابل مسجد جامع آن شهر و حرکت در خیابان های اطراف آن با دادن شعارهای انقلابی حمایت خود را از انقلابیون نجف آبادی اعلام داشتند.

منابع:
- گزارش احمد صدر حاج ‌سیدجوادی از کشتار مردم نجف‌آباد
- نشریه مجازی تاریخ ایرانی
- اظهارات شرکت کنندگان همایونشهری در برنامه

 24 دی 1357
بیانیه حضرت آیت الله حاج آقا عطاالله اشرفی به اهالی محترم استان كرمانشاه
بسمه تعالی
خدمت اهالی محترم و با ایمان كرمانشاه ( قهرمان شهر ) دام عزهم
با ابلاغ سلام. از مبارزات خستگی ناپذیر شما اهالی غیور و با شرافت كه در پیشبرد اهداف مقدس روحانیت به رهبری مرجع عالیقدر آیت الله العظمی امام خمینی مدظله و سرنگونی رژیم استبداد از جان و مال خویش همواره كوتاهی نكردید از خداوند متعال توفیق مسئلت دارم. اینجانب كه جهت معالجه فعلاً در تهران هستم برای سركشی و كمك به عده ای از مجروحین و تسلیت به اولیا مقتولین اهالی خمینی شهر (همایونشهر) عازم هستم لذا بنده زاده را به عنوان سركشی به مجروحین و مصدومین با مبلغ (هشتصد و سی هزار ریال ) 830000 به كرمانشاه فرستادم كه این وجه را زیر نظر چند نفر از افراد صالح و مومن با نظارت جناب حجت الاسلام آقای عبداللهی اصفهانی به هر نحوی كه صلاح بدانند توزیع نمایند. ضمناً همانطوری كه همگان آگاه هستند حساب 2323 بانك صادرات به عنوان كمك به مصدومین و مقتولین شهر كرمانشاه كه زیر نظر اینجانب و سه نفر از آقایان علما شهر مفتوح گردیده همچنان دائر می باشد. از اهالی محترم استدعا دارم برای كمك به آسیب دیدگان دریغ نفرمایند. از خداوند متعال نصرت اسلام و مسلمین را مسئلت دارم.
الاحقر عطااله اصفهانی 15 صفر 99 مطابق
24/ 10/ 1357

25 دی 1357  
صدور اعلامیه روحانیون همایونشهر
به دنبال تظاهرات گسترده اهالی شهرعلیه رژیم پهلوی در ایام محرم سال 1357 یک ماه قبل از پیروزی انقلاب به ویژه درروزهای تاسوعا وعاشورا و شهید و زخمی شدن تعدادی از شهروندان تعدادی از علمای همایونشهر اطلاعیه ای اعتراض آمیزی نسبت به مقتول و مجروح شدن عده ای در این اعتراضات به محضر مراجع قم صادر کردند.
اسامی روحانیون ذیل اعلامیه عبارت است از:
حسین میردامادی، عبدالجواد جبل عاملی، جواد میردامادی، رضا امامی، سید محمد علی مصطفوی، مهدی امامی، بحر العلوم میردامادی، باقر میردامادی، حاج سید مهدی مصطفوی، حاج آقا محمد میر دامادی، محمد حسن باقریان، رضا صهری، رضا نورایی، محمد شریعتی، محمدعلی آقایی، محمد حسن حجازی

منبع:
- اطلاعیه صادره در تاریخ مذکور

26 دی 1357
به کار بردن خمینی شهر به جای همایونشهر در یک متن مکتوب برای اولین بار
تغییر نام همایونشهر به خمینی شهر درسال1359به تصویب رسید اما قبل از اعلام رسمی در یک اطلاعیه که گروهی به نام جامعه فرهنگیان خمینی شهر(همایونشهر) تحت عنوان قطعنامه شماره 2 در جریان مبارزات مردم علیه رژیم شاه واعلام حمایت از انقلابیون در روز
سه شنبه 26دی 57 صادر گردید از «خمینی شهر» به جای «همایونشهر» استفاده شد و این در حالی بود که اطلاعیه های آن زمان و بعد تا تغییر نام رسمی از نام همایونشهر استفاده می کردند.

منبع:
- اطلاعیه صادره تحت عنوان قطعنامه شماره 2 فرهنگیان خمینی شهردر تاریخ26 بهمن1357

24 بهمن 1357
تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در همایونشهر
با وجود سقوط رژیم شاه و پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، نیروهای مردمی همچنان درگیر نبرد برای درهم شکستن مقاومت آخرین بقایای این رژیم وابسته بودند. در این شرایط وجود سازمانی منظم و متشکل برای به عهده گرفتن این مسوولیت و نیز مبارزه با عناصر وابسته به رژیم شاه، ضروری به نظر می‌رسید. به همین جهت یک روز پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، به فرمان حضرت امام خمینی (ره)، کمیته انقلاب اسلامی برای کنترل اوضاع و برقراری نظم و امنیت، تشکیل شد. در خمینی‌شهر مبارزان دوران انقلاب متشکل از روحانیون، دانشجویان و کسبه مبارز محلات مختلف بلافاصله پس از صدور فرمان تشکیل کمیته های انقلاب دور هم جمع شدند. در این جلسه قرار براین شد که سه نفر از فروشان، سه نفر از ورنوسفادران و سه نفراز خوزان و اندآن برای تشکیل کمیته توسط انقلابیون محلات معرفی شوند. با معرفی این افراد که از مبارزان دوران انقلاب بودند کمیته انقلاب در پاساژ قائم واقع در ابتدای خیابان امام شمالی تشکیل شد.

منبع:
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 1 روزشمار 25/12/1356 صفحه384