شنبه, 15 ارديبهشت 1403 Saturday 4 May 2024 00:00

قلمزنی

نقش اندازي بر بدنه هاي فلزي از جنس مس، برنج، طلا، نقره از طريق چكش و قلم هاي فولادي را به اصطلاح قلمزني مي گويند. قلمزني يك شيوه تزئيني است كه بشر گذشته آن را همزمان با شناخت فلزاتي كه در طبيعت وجود داشته و كشف چگونگي كار با آنها ابداع کرده است. امروزه قلمزني يكي از رشته هاي هنر سنتي ايران است كه در رده هنرهاي صناعي و در گروه فلزكاري قرار دارد. اين هنر با قدمتي هزار ساله از جمله هنرهايي است كه همچنان با تمام سبك و روشهاي خود در خمینی شهر هم اجرا مي گردد. شيوه كار قلمزني بدينصورت است ابتدا آن شي را كه مي خواهند روي آن قلم بزنند در اصطلاح قير مي گذارند ضخامت قير بايد در حدي باشد كه موقع قلمزدن ضمن اينكه فرم کلی کار را در حین چكش زدن نگه مي دارد مانعي باشد براي جلوگيري از سوراخ شدن بدنه . پس از قير گرفتن طرح به صورت چرمه و گرد ذغال به بدنه منتقل و سپس با قلمي با همين نام نيمبرده مي شود. در اجراي طرحهاي ذهني، طرح بدون چرمه و مستقيما بر بدنه نيم بر مي شود. در ادامه نقش با قلم فولادي كه نوك آن حالتهاي مختلفي دارد نيم ور ،پايين بري و پرداز مي شود. قلم هايي چون گرسوم،يك تو ،نيم ور ،ناخني، بادامي، تخم گلي و... . پس از اتمام قلمزني قير به وسيله حرارت از آن جدا شده و قير هاي اضافي پاك مي گردد. در نهايت سطح قلمزده شده را با روغن جلا آغشته كرده و سپس دوده ميزنند تا زمينه و فرورفتگيهاي كار به رنگ سياه در آيد. اين نوع قلمزني ساده ترين و در عين حال رايج ترين شيوه اجرا مي باشد. در قلمزني برجسته ،قير گيري طي دو مرحله انجام مي گيرد. محصولات قلمزني شده مسي به صورت قرمز و يا با لايه اي از نقره يا طلا آب كاري و عرضه مي گردد. يكي از مشاغل وابسته به قلمزني سفيدگري است كه طي آن لايه اي از قلع سطح قرمز مس و يا برنج را پوشش داده و سفيد مي كنند. استادكار قلمزدن از سفيد كاري براي سفيدكردن بدنه هايي كه به اين صورت عرضه مي شوند استفاده مي كند بدين ترتيب كه قبل از قلمزني ابتدا ظرف مورد نظر قلع اندود شده و سپس روي آن قلمزده مي شود. ظرافت طرح، يك نواختي همه سطوح بدنه و اجراي درست طرح از جمله امتيازات يك اثر خوب و ماندگار مي باشد.

نوشتن دیدگاه