سال 23 یا 24 ه. ق
توجه انتخاب روز صرفا جهت نمایش رخداد از طریق روز شمار انجام شده است و واقعی نیست
گشودن اصفهان و سرزمین‌های اطراف آن، در سال 23 یا 24 هجری قمری و در زمان عمربن خطاب، رخ داد. یکی از سرداران اصفهان به نام «شهربراز جادویه» با وجود سالخوردگی به جنگی تن به تن با «عبداله بن ورقاء» وارد و جان باخت. با کشته شدن وی، شیرازه نیروهای مدافع اصفهان از هم گسست و ناگزیر از تسلیم شهر بر پایه یک قرارداد شدند. از میان سه گزینه‌ی معروف اعراب، یعنی اسلام آوردن، جزیه پرداختن و یا ترک شهر و دیار، به جز حدود سی نفر، که شهر خود را ترک کردند و راهی کرمان شدند، تقریباً دیگر مردم شهر، پرداخت جزیه را برگزیدند. بلاذری گزارش کرده است که عبدالله بن بدیل، پس از مختصری نبرد، جى را فتح کرد، البته این فتح با این شرط بود که ساکنان این شهر، خراج و جزیه بپردازند و کسی بر جان و مال ایشان متعرض نگردد. سپس عبدالله بن بدیل، احنف بن قیس را که در سپاه او بود، به یهودیه فرستاد و اهالی یهودیه همان طور که مردم جی صلح کرده بودند و با همان شرایط، تن به صلح دادند. پس ار آن هر از گاهی نافرمانی و شورش مردم اصفهان علیه اعراب رخ میداد که در یکی از آنها به پادگان اعراب حمله شد و فرمانده عرب کشته شد. خلیفه‌ی دوم، ابوموسی اشعری را برای سرکوب شورش اصفهان فرستاد. وی به کمک عثمان بن ابی‌العاص، در سال 23 هجری و پس از سه ماه شهربندان، یک بار دیگر اصفهان را گشود. شهر کاشان نیز، به روایت برخی منابع، توسط شخص ابوموسی اشعری تسخیر شد.
خلیفه اول، سائب بن الأقرع را به حکومت اصفهان گماشت که تا دوره‌ی خلیفه چهارم نیز بر این شهر حاکم ماند. شهر تا بیش از سیصد سال پس از آن در دست مسلمانان و سپس خلفای اموی و عباسی باقی ماند.
منابع:
فرهادی، آناهیتا، نخستین تماس‌های اعراب با اصفهان، راسخون، https://rasekhoon.
شفقی، سیروس، جغرافیای اصفهان، اصفهان، دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۱ صص 262.
