به هنرآراستن ورويه آرايي پارچه به وسيله انواع دوخت تزييني رودوزي سنتي گفته ميشود که معمولا در رابطه با پارچه هايي با زمينه ساده مورد استفاده قرار مي گيرد و شامل انواع كوك وگره مي باشد0 بكارگيري انواع رودوزيها و ابداع شيوه هاي جديد و تركيبي در دوره هاي مختلف از هزاران سال پيش تاكنون وجود داشته است . در ايران نيز ذوق و سليقه هنرمند ايران فراتر از آن بوده كه تنها به بافت پارچه هاي رنگين و متنوع اكتفا نمايد ،بلكه توانسته از طريق دوخت انواع مهره ها ونخ هاي تزييني زمينه پارچه هاي ساده اي چون كرباس ،متقال و ... را به نحوه شايسته رنگارنگ و درخشان سازد .استفاده از دوخت هاي تزييني در دوره اسلامي رواج بيشتري مي گيرد بخصوص از قرن 3 . ه كه هنرمندان ايراني آذين و تزيين پرده خانه خدا با نخهاي گلابتون را به عهده گرفتند. امروزه دراستان اصفهان انواع متفاوتي از رودوزي رواج دارد و غالبا به صورت تركيب چند نوع دوخت با يكديگر در زمينه پارچه ديده مي شود. اين دوخت ها بيشتر روي سجاده ،بقچه ،جلدقرآن ،روميزي ،دستمال و ... ايجاد مي گردد و طرحهاي آن شامل نقش محرابي، بته جقه، اسليمي و ختايي ،نقش بازوبندي، پيچك ترنج و انواع گلها مي باشد برخی انواع:
مليله دوزي:
مليله يا سرمه دوزي نوعي دوخت سنتي است كه بسيار رواج دارد . مليله در واقع همان نقده است كه به صورت فنر پيچيده شده و در دو نوع اصل و بدل روي پارچه ترمه دوخت مي شود. در ترمه به منظور انجام بهتر رودوزي سطح پشت ترمه بالاي هاي پارچه اي از جنس كتان يا متقال توسط چسب سريش پوشانده مي شود. طرح از طريق باسمه منتقل مي شود ،سپس متناسب با نوع طرح، مليله ها در اندازه هاي حداقل 5/0 سانتيمتري در كنار يكديگر به شيوه هاي متناوب دوخت مي شود. در نهايت ترمه مليله دوزي شده با پارچه اي گلدار يا رنگي متناسب با رنگ ترمه آستر مي شود.
سكمه دوزي:
اين دوخت بيشتر روي پارچه هايي انجام مي شود كه فشردگي تار و پود در يكديگر زياد نباشد و بتوان با راحتي با نوك سوزن تار و پود را از يكديگر جدا نمود مانند انواع پارچه هاي كتاني ، متقال و... پس از انتقال طرح به پارچه قسمتهايي از طرح مشخص و تار از ميان پارچه بيرون كشيده مي شود. اين عمل از طريق شمارش تار و پود در نقاطي معين و دوخت ان تكرار مي گردد. سپس محل بريدن نخها با رديف هايي از نخ، بخيه دوزي شده و كليت طرح به صورت مشبك ديده مي شود.
قلابدوزي:
قلابدوزي دوختي است زنجيره اي كه غالبا با نخ گلابتون به وسيله سوزني كه نوك برجسته شبيه قلاب دارد انجام مي گيرد. اين دوخت روي پارچه هايي انجام مي شود كه تار و پود آن در اثر فرو كردن قلاب از يكديگر باز نشود و اثر قلاب روي پارچه باقي نماند. انتقال طرح به پارچه از طريق گرته برداري با ذغال و يا از طريق قالبهاي چوبي است. پس از آغشته كردن قالب به رنگ سفيد و نوعي چسب آنرا روي پارچه مي زنند . طرح با رنگ سفيد روي پارچه شكل مي گيرد و به وسيله آب و حتي كشيدن ناخن روي آن قابل پاكشدن است. در قلاب دوزي قلاب از يك طرف وارد پارچه مي شود و نخ را كه در سمت ديگر پارچه است بيرون مي كشد.
