ملا علی عشرتی فروشانی
شاعر حکیم
فرزند: حاج عين علی فروشانی
تخلص: ملاعشرتی
دوره: صفوی
مدفن: مشهد مقدس
شرح:
شاعري توانا در دوران خود بود .برادری سرشناس و با نفوذ به نام قطب العارفين حاجی اسماعيل داشت. پيش حکيم شفايی طب آموخت. مدتی در محضر مولانا حسنعلی پسر ملا عبدالله شوشتری به فراگیری علوم مشغول بود. به رسم شاعران آن زمان به اتفاق آقا محمد پیشکش نویس به هند رفت و در محضر نواب ميرزا رستم مدت کوتاهی اقامت کرد آنگاه راه وطن ایران وزادگاه سده را در پیش گرفت.زمانی بعد راهی مشهد مقدس شد و نزد حاجی محمدخان رفته و با او هم صحبت شد. آنجا عمرش به پایان رسید و در جوار امام رضا دفن شد . نصرآبادی صاحب تذکره نصرآبادی درباره ملاعشرتی چنین می نویسد:«...صحبتش خالی از نمکی نبود. در شعرشناسی و سخن‌فهمی به اعتقاد ناقص کمینه، قادربود».
شاید قدیمیترین فرد از منطقه ماربین که طبیب بودن آن مکتوب شده «آقاعلی عشرتی فروشانی» از قرن یازدهم هجری قمری باشد. وی هم شاعر بود و هم طبیب و شاعر بودنش سبب شد تا تذکره نصرآبادی اطلاعات مختصری از او بنویسد. برپایه نوشتههای نصرآبادی آقاعلی فرزند عینعلی از قریه فروشان نزد ملاّحسنعلی شوشتری فقه و حدیث و نزد حکیم شفائی طب را آموخت. او شاعر، ادیب، فاضل و از سخنوران عصر خود بود. در یک دوره به هند رفت و چندی در خدمت نواب میرزا رستم بود، مدتی بعد به ایران بازگشت و در مشهد مقدس ساکن شد و همانجا وفات یافت. «عشرتی» تخلّص او بود. تدکره مذکور به چگونگی طبابت ایشان نپرداخته ولی از آنجا که آقاعلی شاگر حکیم معروفی مثل حکیم شفائی بود به نظر می رسد در امر طبابت فعال بوده است.
نمونه ای از اشعار :
الهم ارزقنا
نرگس چشم مست تو کسب حيا کند گل هر زمان طراوت رويت ادا کند
با خال لب بگوي که مرغان دامرا يا آب و دانه اي بدهد يا رها کند
عشرتي دار کلان ميزن و انديشه مکن بردني ميبرد و باختني مي بازد
خون بلبل را نه پنداري که گل پامال کرد روزگارش از بن ناخن برون مي آورد
ايام ريخت در قدح ما ستم کشان خوني که که حسن او بدل آفتاب کرد
قطعه
اي آنکه نديدم به بزرگي چو تو شخصي هر چند که در کشور انديشه دويدم
يک لطف نمايان تو در حق من اين بود کز وعده ترياک تو ترياک بريدم
رباعي
غم از هر سو رهگذرم مي بندد هر دم زخمي بر جگرم مي بندد
کي رخصت پرواز گلستان دهدم آن طفل که در قفس پرم مي بندد
منبع:
نصرآبادی،میرزا محمد طاهر، تذکره نصرآبادی، ص 291
مربوط به حدود قرن یازدهم هجری قمری
