اشغال ايران در شهريور 1320 آثار سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي گسترده اي با خودبه همراه داشت. در اين دوران، همه پانزده ميليون جمعيت ايران روزگار بسيار تلخي را به دلیل قحطي، گراني ،تورم سرسام آور،شیوع بیماریها ونا امنی تجربه كردند .
قند و شکر و نان جیره بندی شد. امافساد مجریان وضعف دولت دراجرا سبب شد جیره بندی سود چندانی در عمل برای مردم نداشته باشد و قيمتها در فاصله سالهاي 1319-1323 هفت برابر شود. گرانی وکمبودهاسبب راهزنی و غارت اموال مردم شد و شیوع بیماری‌های گوناگون درجامعه با بهداشت پایین آنزمان کشورمزید برعلت گردید. کمبود نان چنان گسترده شدکه بحران نان فراگیرشد. درمناطق فقیرنشین شمار فراوانی از مردم بینوا به دلیل فقدان بهداشت، بیماری، گرسنگی و قحطی جان خود را ازدست دادند.در سده وماربین هم اوضاع بهتر از جاهای دیگر نبود ،آنها که گندمی درخانه داشتند هرآن انتظار حمله گرسنگان را به خانه خود میکشیدنداگر کسی همراه خود نان حمل می کرد به اوحمله می کردندتا آنرا از چنگ وی خارج کنند.از طرف دیگر این شرایط سبب شکل گیری گروهای یاغی در شهر شدکه قحطی دست آویزی برای اعمالشان شده بود . از دست دادن جان وافزون شدن شمار مردگان درسده همچون شهرهای دیگربه سبب گرسنگی وبیماری نتیجه طبیعی شرا یط موصوف بود. اوضاع شهر چنان اسفناک شده بود که تاهمین سالهای اخیر سالخوردگان سده ای داستان شبشان که برای نوادگان خود تعریف می کردندخاطرات تلخ آن روزگار بود. علاوه برنان ارزاق دیگرهم از جمله قند وشکر کمیاب وگران بود.
اقلام جیره بندی شده هم عادلانه توزيع نمي شد. سهميه قند، شكر، چاي و قماش از سوي مأموران دولتي حيف وميل می گردید که در برخی نقاط ازجمله سده سبب اعتراض مردم گردید. تجمع واعتراض مردم سده نسبت به توزیع ناعادلانه قند و شکر در شهریور1325 هـ.ش،که بیش از 7هزار نفر درآن شرکت داشتند نمونه ای ازاین اعتراضات است.
منابع:
آثار و پيامدهاي اجتماعي اشغال ايران در شهريور 1320
سمانه بايرامی
اظهارات سالخوردگان محلی
