معرفی جاذبه های گردشگری ماربین
نام : آتشگاه
نشانی: کنارخیابان آتشگاه ابتدای ورودی جاده دسترسی به باغ فردوس
شماره ثبت آثار ملی ایران: 380
تاریخ: 11آذر 1330
شرح:
یکی از آثارشاخص و تاریخی بقایای آتشکده ای است که بر فراز تپه ای سنگی در مسیر حرکت از اصفهان به خمینی شهر و در حد فاصل این دو شهرستان، اثری جاودان از معماری دوران باستان را می توان بر بالای کوهی نه چندان مرتفع مشاهده کرد که بیانگر قدمت خمینی شهرمی باشد.
آتشگاه برفراز کوه، یادگار آيین زرتشت و متعلق به دوران اردشیر بابکان می باشد. این اثر تاریخی، نشانگر هویت ملی و فرهنگی ماست. این مکان تاریخی زیبا، سالیانه گردشگران زیادی را به سمت خود می کشاند تا با یادگاری ای از ایران باستان، هویت را به معنای واقعی احساس کنند.
کارشناسان و پژوهشگران میراث فرهنگی معتقدند این بنا که مورخین و محققین بسیاری چون ابن خردادبه، حمد اله مستوفی، ابن حوقل ماکسیم سیرو و آندره گدار فرانسوی از آن نام برده اند، سابقه ای کهن و دیرینه دارد.
درکتاب الاعلاق النفسیه نوشته ابن رسته اصفهانی به سال۲۹۰ (ه.ق) سابقه احداث این بنا را دوره کیکاووس پادشاه کیانی ذکر کرده است که به قلعه کیکاووس یا قلعه ماربین شهرت داشته است از طرفی حمزه اصفهانی درکتاب خود موسوم به سنی ملوک الارض و الانبیاء ازاین مکان با نام آتشکده شهر اردشیر نام برده و بنیاد آن را به کی اردشیر نسبت داده است.
بر اساس مطالعات بزرگترین موسسه شرق شناسی ایتالیا (ایزمئو(izmeo آتشکده مزبور قدمتی مقارن با تمدن عیلامی و حکومت انزانیان دارد و بنا بر تحقیقات سال ۱۳۴۶ (ه.ق) هیئت باستان شناس آمریکایی بنای یاد شده در اصل دژ نفوذناپذیری بوده که پیرامون آن را دو دیوار قطور حفاظتی با فاصله از یکدیگر می پوشاندند.
خشت های به کار رفته درساخت این آتشکده از لحاظ اندازه و ابعاد بسیار قابل توجه بوده و شاید در سایر آثار باستانی کمتر نظیر داشته باشد این خشت ها باابعادی معادل ۱۴*۴۰*۴۰″ سانتی متر ومخلوطی از ملات گل و سنگ ریزه و نی های حواشی زاینده رود استحکام مناسبی به شالوده ی بنا بخشیده اند . اما آنچه قدمت و دیرینگی این اثر تاریخی را بیش از پیش نمایان می کند هم جواری آن با روستاهایی است که در سده (خمینی شهر) امروزی قرار دارند. برخی بر این باورند که محلات قدیمی سده از طریق دالانه ای زیر زمینی که به دالانه(تونل کهندژ) معروف شده به این مکان ارتبا ط داشته است.
تاریخ و پیشینه منطقه ماربین یا مهرین و مهربین، سده و خمینی شهر فعلی به عارضه طبیعی معروف به کوه آتشگاه و تاسیس بنای روی آن و تغییر و تحولات بعدی در این محدوده مرتبط است. می توان چنین گفت که سکونت در این منطقه در گرد این عارضه طبیعی شروع و سپس به اطراف گسترش یافته است ولی همچنان آتشگاه محور بوده است. دکتر شفقی بنیانگزار دانشکده جغرافیا در دانشگاه اصفهان در کتاب خود می نویسد:« درکنار آتشکده های معتبر همیشه سکونتگاه مهمی وجود داشته لذا نگارنده معتقد است در روزگاران قبل از اسلام در اطراف تپه آتشگاه شهری بوده است اما مطالعات باستان شناسی دراین مورد صورت نگرفته است»
شفقی سیروس جغرافیای اصفهان، اصفهان، دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۱، صص262 و263.
به نظر یاغش کاظمی مولف کتاب آتشگاه ناحیه آتشگاه و سده با توجه به چند عامل جغرافیایی برای استقرار اولین مساکن انسانی در حوزه آبیاری زاینده رود مناسبت تر از جی و یهودیه بوده است کاظمی یاغش ،آتشگاه اصفهان،اصفهان، مرکز اصفهان شناسی و خانه ملل - شهرداری اصفهان، 1386.ص127. لذا اطلاعات در مورد این مکان، سبب می شود تا پیشینه منطقه و حتی ریشه تعدادی از نام های مناطق اطراف مشخص شود.
موقعیت جغرافیایی
تپه مخروطی شکل آتشگاه در غرب شهر اصفهان و جنوب خمینی شهر و در حاشیه شمالی زاینده رود واقع می باشد. این عارضه طبیعی که از ارتفاعات منفرد ناحیه اصفهان است به دلیل موقعیت خاص خود یعنی نزدیکی به رودخانه، آب و هوای مناسب امکان گسترش در چهار سو و عبادتگاه شاخص توجه بومیان و مهاجرین را برای سکنا گزینی جلب و آبادی های متعددی در اطراف آن شکل گرفته است.
بررسي دانشمندان ساخت بنا را قديم تر از عصر ساسانيان نشان می دهد و قديمي ترين مراكز اجتماع انسانها را در حول و حوش كوه آتشگاه در جلگه مسطح ماربين تأئيد مي كند. مطالعات مؤسسه (ايزمنو IZMEO) قدمت بناي آتشگاه را به دوران تمدن عيلام و حكومتي مي رساند كه انزان ناميده مي شده است. اين نظر را مطالعات و پژوهش هاي انجام شده بر روي آتشكده هاي بر جاي مانده از دوران ساساني در نطنز و كاشان و يزد و آذربايجان و نائين تأييد ميكنند چرا كه در آن روزگاران آتشكده ها را بر روي كوه يا بر فراز تپه نمي ساختند بلكه آتشكده ها در مكانهايي احداث مي شدند كه دسترسي به آنها آسان باشد بنابراين مي توان با قاطعيت آتشگاه اصفهان را نشانه اي از حضور تمدن هاي قديم تر از ساساني و سلسله هاي قبل از آن به شمار آورد.
