دانشنامه شهرستان خمینی شهر

نویسنده:     لیلا پیمانی

گزارشی از یک سمن موفق آموزشی و اشتغالزا در کوشک
یک اتاق 20 متری با دو تا چرخ خیاطی و انبوهی از الیاف و پارچه های رنگ رنگی و گل منگولی و چند خانم جوان که پشت چرخ ها نشسته اند. صدای بالا و پایین رفتن سوزن چرخ ها که تند و بی امان بر تن پارچه ها ضربه می زنند در کنار نجواهای آرام خانم ها با یکدیگر و گاه خنده ها و قهقهه های ریزشان تنها صداهاییست که از کارگاه تولید «کناره و بالش» بیرون می آید.

این سوله و این اتاق ها هم کارگاه سنگ های زینتی است. جایی که 70 نفر از بانوان کوشکی از صبح تا ظهر خود را در آن به سر می برند و سر و کارشان با سنگریزه است و چسب. تابلوهای سنگی که اینجا چیده می شود خمیرمایه تابلوهای فاخری می شود که تا آن سر دنیا هم می رود.

کارگاه چهل تکه هم دست کمی از بقیه ندارد. 30 بانوی هنرمند و خوش ذوق کوشکی هم اینجا مشغول کار و تلاشند. رومیزی های چهل تکه و هزار رنگ این کارگاه نیز رونق خانه نوعروسان می شود.

اینجا در شهر پر جنب و جوش کوشک کارگاه هایی به کار است برای اشتغال زنان مسوولیت پذیری که به هر دلیل نان آور خانواده شده اند. کارگاه هایی که در عین سادگی موظفند از عهده پیچیدگی های زندگی های امروزی این زنان و فرزندانشان بربیایند. کارگاه هایی که همگی به همت موسسه فرهنگی-اجتماعی بانوان عفیفه برپا شده اند.

رایزنی مدیر این موسسه با یکی از موسسات بزرگ تولید مانتو در تهران منجر به برپایی کارگاه تولید مانتو در طبقه فوقانی ساختمان موسسه شده و همچنین پس از برگزاری کلاس های فنی حرفه ای نیز یک کارگاه قلمزنی در یکی دیگر از اتاق های این مکان برپا شده است.

تولید زعفران، قارچ و سبزیجات توسط بانوان کوشکی
رونق کارگاه ها و کلاس های فنی، هنری، فرهنگی، بهداشتی و... این موسسه پای بانوانی از نجف آباد، اصغرآباد، آدریان، قلعه امیریه و تیرانچی را نیز به کوشک باز کرده است. حتی این موسسه به درخواست بانوان تیرانچی یک کارگاه دوخت کناره و بالش نیز در زیرزمین یکی از خانه های این روستا راه انداخت و ده نفر از بانوان تیرانچی را به کار مشغول کرد.
تولید کناره، بالش، چهل تکه، سنگ های تزیینی و قلمزنی تنها کارهایی نیست که زنان کوشکی به آن اشتغال دارند. باغچه های کوچک و بزرگ خانه کوشکی ها هم از استفاده بانوان در امان نمانده است.

گل های بنفش زعفران که از خاک این باغچه ها سربرآورده ماموریت دارد به کمک دستپخت خانم خانه بیاید و پلوی سفره شان را زرد و چشم نواز کند. از وقتی موسسه فرهنگی اجتماعی بانوان عفیفه کوشک کارگاه کشت زعفران برگزار کرده، بانوان کوشکی حتی از خاک یک گلدان کوچک هم نمی گذرند.

از آن روزی که کارگاه کشت سبزیجات در موسسه عفیفه برپا شده یک گوشه از مزرعه ها هم به کشت سبزیجات با مدیریت خانم ها اختصاص یافته است. این بانوان سختکوش، زیرزمین خانه ها را نیز عرصه کشت قارچ کرده اند.

تدوین زندگینامه شهدای کوشک
اما موسسه فرهنگی اجتماعی بانوان عفیفه تنها به اقتصاد خانواده ها بسنده نکرده است بلکه عرصه فرهنگ را نیز درنوردیده و مسوولیت گردآوری و تدوین زندگینامه شهدای کوشک را نیز به عهده گرفته است. زندگینامه شهدا به زودی در قالب یک لوح فشرده در دسترس شهروندان کوشکی قرار می گیرد و در آینده در قالب یک کتاب منتشر می شود.

طرح عفاف و حجابی که این موسسه ارائه داد در سطح کشور حائز رتبه شد و با کمک شهردار بهمنی در سطح شهر کوشک به اجرا درآمد و چند شهر دیگر از آن الگوبرداری کردند.
فروشگاه تولیدات کارگاه خیاطی، سبزیجات خشک، کیف های چرمی و... نیز در زیرزمین موسسه دایر است. تابستان ها که اینجا رونق بیشتری می گیرد فروشگاه کیک و شیرینی خانگی هم از تولید به مصرف دایر می شود و خانم ها در ساعت های استراحتشان کیک و شیرینی خانگی تازه نوش جان می کنند.

خانه به خانه
رقیه رفیعی مدیر این موسسه فعال و پویا کارش را با یک میز، چند تا صندلی، دو تا خودکار و چند تا برگه A4 شروع کرد در طبقه فوقانی درمانگاه حضرت زهرا (س) و حالا بعد از گذشت 15 سال از توی همین بالاخانه کوچک چندین کارگاه سربرآورده که بالغ بر صد نفر خانم سرپرست خانوار از آن ارتزاق می کنند. اولش آمده بود که چند تا کلاس هنری راه بیندازد، همین کار را هم کرد اما وقتی بیشتر به میان مردم رفت احساس کرد که رسالتی از این بالاتر دارد و همین شد که رفت سراغ شبکه بهداشت و بهزیستی و هلال احمر و مرکز فنی حرفه ای. آنها هم الحق و الانصاف خوب همراهی اش کردند. مربی ها می آمدند برای آموزش خانم ها و گاهی می شد که توی این جلسات آموزشی بیش از هزار بانوی کوشکی شرکت می کردند.

چند سال که گذشت مجبور شدند مکان را تحویل بدهند. یک خانه قدیمی در یک کوچه متروکه کرایه کردند. خانه دو تا اتاق بیشتر نداشت. خانم رفیعی با گونی و پرده و هر چه که دم دستش بود اتاق ها را تقسیم بندی کرد تا بتواند کلاس های مختلفی برگزار کند. خانم رفیعی می گوید: «سال 79 بود که فرماندار ناجح پامناری به واسطه سابقه فعالیت های فرهنگی و هنری ام در خمینی شهر از بنده خواست تا برای برگزاری کلاس های هنری عازم کوشک بشوم.

چند سال در این خانه بودیم تا اینکه یک روز که شهردار نصیری برای بازدید از کانون آمده بود، از شورای شهر خواست تا مکانی را در اختیار موسسه بگذارند.
یک خانه برای مان کرایه کردند و به مدت دو سال کرایه ها را پرداخت نمودند و بعد از آن هر ماه خودمان کرایه را می پرداختیم علی رغم اینکه درآمد حاصل از برگزاری کلاس ها، برای موسسه بسیار ناچیز بود.»

پرداخت هزینه زیاد در توان خانواده ها نبود و خانم رفیعی برای برگزاری کلاس ها به حداقل ها بسنده می کرد چون هدفش تنها این بود که سطح فکری، فرهنگی، اعتقادی و اقتصادی بانوان کوشک را ارتقا ببخشد.

بالاخره بعد از چند بار خانه به خانه شدن، بهار امسال با کمک نماینده شهرستان، شورای شهر و شهردار کوشک ساختمان قبلی شهرداری طی تفاهم نامه ای در اختیار موسسه قرار گرفت تا در سایه یک ساختمان مناسب بیش از پیش به بانوان این شهر خدمت ارائه بدهد.

موسسه آموزشی که اشتغالزا شد
خانم رفیعی می گوید: «بنای کار ما از ابتدا آموزشی بود اما در بستر زمان تبدیل به یک موسسه اشتغال زا هم شدیم. به عنوان مثال خبردار شدیم که مسوول یک تولیدی در اصفهان قصد دارد کارش را توسعه ببخشد با وی وارد مذاکره شدیم تا مکان و نیروی کار را ما فراهم کنیم و سرمایه از او باشد. نتیجه این مذاکره راه اندازی کارگاه چهل تکه دوزی در کوشک شد. یک کارگاه آموزشی یک روزه گذاشتیم و به 20 نفر از بانوان آموزش دادیم که 12 نفر از آنها در کارگاهی که تشکیل دادیم مشغول به کار شدند.

معاون رییس جمهور در موسسه عفیفه
مکان جدید موسسه فرهنگی اجتماعی بانوان عفیفه کوشک چند ماه پیش با حضور شهیندخت مولاوردی معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده افتتاح شد. پیش از این نیز مقامات کشوری، استانی و شهرستانی زیادی از این موسسه بازدید نموده اند و نام این مرکز فرهنگی که حالا برای خودش تبدیل به یک موسسه اشتغال زا و کارآفرین نیز شده همواره در سطح کشور و استان بر سر زبان هاست.