اشغال اصفهان توسط قوای روس
جنگ جهانی اول جنگ جهانی اول در اوت 1914م/ مرداد 1293 خورشیدی شروع و در نوامبر 1918م/ ، آذر 1297 خورشیدی به پایان رسید. دولت ایران در این جنگ اعلام بی طرفی کرد ولی قوای بیگانه از جمله نیروهای روسیه تزاری ایران را به اشغال خود در آوردند. روس ها در ادامه حضور خود در ایران، اصفهان را هم اشغال کردند. آنها در اواخر سال 1294 وارد اصفهان شده و در مکانهایی مانند باغ نو، هشت بهشت، شمس آباد، چهارباغ، فرح آباد، کنسولخانه و ... ساکن شدند. آنها همه جا حضور داشته و در مکانهای عمومی رفت و آمد میکردند. روسها با ورود به اصفهان پسرظل السلطان، را به حکومت اصفهان گماشتند و نواحی اطراف اصفهان را هم بین دیگر فرزندان ظل السلطان تقسیم کردند. خانه و اثاث مخالفان روسیه و طرفداران کمیته دفاع ملی مانند بیبی مریم بختیاری، امین التجار و غیره را غارت کردند و املاک حاج آقا نورالله و حاج آقا جمال نجفی را توقیف و محصولات آنها را مصادره نمودند. آنها همچنین اموال کسانی که برضد قوای روس اقدام میکردند را ضبط مینمودند. اشغال اصفهان توسط روسها حدود یک سال و نیم به طول کشید و آنها در شهريور 1296 با وقوع انقلاب در کشورشان اصفهان را ترک کردند. بر اساس اظهارات شفاهی آنها در این مدت در آبادیهای ماربین و سده هم رفت و آمد داشتند و حتی زد و خوردی بین روسها و نیروهای مقابل در حوالی قبرستان گاردر اتفاق میافتد و کشتهها همانجا رها میشوند که پس از آرام شدن اوضاع مردم محلی اجساد را دفن میکنند. تعدادی از سربازان روس پس از حوادث کشورشان در آنزمان در سده مانده و در روستاها به گدایی می پرداختند.
منابع:
https://amordadnews.com/jhvklhd 26253/ تارنمای امرداد
مداخلات خارجی در اصفهان و پیامدهای اجتماعی آن درجنگ جهانی اول
مرتضی نورائی، علی اکبر جعفری، سیدرسول ابطحی
