قبل از لوله کشی آب در شهر و انتقال آن به منازل مسکونی، مردم آب مورد نیاز خود را با حفر چاه در خانه ها تامین می کردند. این چاه ها توسط افرادی که مُقَنّی نامیده می شدند با کلنگ مخصوص کنده می شد تا به آب برسد. کشیدن آب از چاه به وسیله چرخ چاه و طناب و دولو انجام میگرفت. معمولا در خانه ها کنار این چاه ها دستک وجود داشت که آب در آن نگهداری می شد چاه و دستک در خانه های کوچک و معمولی در گوشه ای ار حیاط واقع بود اما برخی از این خانه ها مانند خانه سرتیپ و مجیرچاه و دستک مکانی جدا داشت و دارای چندین چاه بود.دربرخی از سالها به دلیل خشکسالی خانوارها برای تامین آب خود از این چاه ها دچار مشکل می شدند و آنوقت بود که دست به گریبان مقنی ها می شدند. به تدریج سطح آبهای زیر زمینی پایین رفت و کارچندانی از دست مقنی ها برنمی آمد .در این دوران که اواخردهه 30 و اوایل دهه چهل بود شهرداری وارد عمل شد و با حفر چاه های عمیقتر در محلات مختلف و گذاشتن تلمبه که مردم به آن فشاری میگفتند، آب مصرفی اهالی را فراهم می کرد. با این وجود مردم با وجود این تلمبه ها گاه ساعتی برای دریافت ظرفی آب در صف میماندند. منبع دیگر تامین آب قناتها بودند که کسانی که به خروجی آنها دسترسی داشتند از آن بهره می بردند.
لوله ها کشیده می شوند
بلاخره در نیمه اول سال 1346 لوله کشی شبکه آب همایونشهر آغاز شد. در ابتدای خیابانی که امروزه بلوار امیر کبیرخوانده می شود منبع آب شهر بنا شد و مدتی بعد اداره آب و فاضلاب هم کنارآ ن تاسیس گردید. برای تامین آب شهر چاهای فلمن ناحیه درچه کنده شد. با توسعه مشترکین استفاده از تصفیه خانه بابا شیخ علی در دستور کار قرار گرفت و به این ترتیب آب ساکنان خمینی شهر از چاهای فلمن ناحیه درچه ، تصفیه خانه بابا شیخ علی و چاه های متفرقه تامین گردید. پس از آن و با گذشت، زمان چندین بار با احداث خط لوله جدید ازجمله در سال 96 در خیابان شهید فهمیده آبرسانی به ناحیه خمینی شهر تقویت شد. آب روستاها توسط سپاه بهداشت با حفر چاه تامین می شد. طبق اسناد در سال 1347 این سپاه با کمک مردم چاه عمیقی در کوشک حفر و یک منبع آب ساخت و آب به وسیله لوله کشی به خانه ها رسید.
شبکه فاضلاب
احداث شبکه فاضلاب درهمایونشهر کمی پس از لوله کشی آب صورت گرفت و این منطقه از نخستین مناطق استان بود که شبکه فاضلاب در آن احداث شد. این طرح در دوران نمایندگی مهندس پریشانی شروع شد. تحقیقات مرحوم پروفسور جلایر از بخش انگل شناسی دانشگاه اصفهان در آن دوران نشان می داد که شیوع بیماریهای انگلی به دلیل استفاده از کودهای انسانی در باغات و صحاری منطقه که محصولات آن به استان و کشور صادر می شد بالا بوده و را ه حل اصلی حذف جمع آوری به روش سنتی و دایر کردن شبکه فاضلاب است. نتایج این تحقیقات بهانه مسولین وقت بود تا احداث فاضلاب همایونشهر را اجرایی کنند . در طرح اولیه تصفیه خانه فاضلاب در مجاورت کوه آتشگاه در نظر گرفته شد که با مخالفت ها و نیز مشکلات فنی روبرو بود .این موضوع و نیزهمزمانی احرایی آن با اوج انقلاب در دهه 50 باعث شد که با وجود فروش فیشهای فاضلاب به مردم در دوره نمایندگی اوحدی کار پیشرفت چندانی نکند . پس از پیروزی انقلاب و در دهه 1360 با پیگیری های نمایندگان از جمله پیگیری جدی نماینده دور دوم و سوم مجلس حجت الاسلام سعیدیان فر و نظرکارشناسان ایجاد تصفیه خانه در حاشیه کوه آتشگاه کنار گذاشته شد و فاضلاب خمینی شهر هم به مجموعه فاضلاب اصفهان و تصفیه خانه شاهین شهر اضافه شد. از آن پس عملیات ایجاد شبکه و توسعه آن به محلات مختلف شهر به تدریج اجرایی شد. به این منظور ایستگاه تقویت فشاری در ناحیه دستگرد احداث شدکه سکنان مجاور از آن ناراضی بودند تا درنهایت دربهار 1396 با احداث بلوار ماربین شمالی(دستگرد) تغییر کاربری داد.
منابع:
شهر و شهروند،ماهنامه شهرداری خمینی شهر، شماره14، تیر 1385
یادمان کوشک در روزنه تاریخ/ جعفر نوریان کوشکی
گفتگو با قنبرعلی سعیدی متولد 1303
اطلاعات بیشتر را از مطالب مرتبط بخوانید
