نویسنده : سمیه بختیاری ورنوسفادرانی دکتری تاریخ ایران اسلامی
امامزاده در معنی به کسانی گفته می شود که فرزندان یا فرزندزادگان ائمه ی معصومین علیه السلام باشند و در اصطلاح به مدفن و مزار متبرکه ی آنان و بزرگان سادات که در سراسر شهرها و روستاهای ایران پراکنده است،
اطلاق می گردد. (دایرة المعارف تشیع، 1369: 392؛ محدثی، 1386: 95) بدیهی است امامزاده واجب التعظیم حقیقی کسی است که علاوه بر صحت نسبش شخصاً بزرگوار و انتسّاب قبر هم به او از روی موازین تاریخ و انساب محقق باشد. (همایی شیرازی اصفهانی، 1390: 27)
مهاجرت سادات حسنی و حسینی به ایران از همان صدر اسلام به جهت حاکمیت فشار و اختناق اُموی به ویژه در عهد حجاج بن یوسف (75-95 هـ .ق) و تسلط او بر عراق آغاز شد و در دوره ی خلفای عباسی افزایش یافت. (فجری، 1391: 21) این بزرگواران در سراسر ایران پراکنده اند و مدفون و مورد توجه و زیارتگاه اهالی محل شده اند و در هر شهر و دیاری به نام و لقبی معروف می باشند. در شهرهای ایران این بقاع متبرکه به یکی از نام های امامزاده، شاهزاده، شاه، سید، پیر، بابا و معصوم اشتهار یافته اند. (همایی شیرازی اصفهانی، 1390: 22-23) در واقع در سراسر ایران از کوچکترین آبادی با چند خانوار جمعیت گرفته تا بزرگترین شهرها مکانی را نمی توان یافت که امامزاده ای نداشته باشد و کعبه ی آمال اهالی آن محل نباشد. (همایی شیرازی اصفهانی، 1390: 23)
مردم شهرستان خمینی شهر همواره در طول تاریخ ارادت خاصی به سادات و ذریه ی رسول اکرم (ص) داشته اند به طوری که چندین امامزاده به این منطقه پناه آورده اند و در کنار این مردم زندگی کرده اند و عاقبت به مرگ طبیعی یا به دست حکام ظالم عباسی به شهادت رسیده اند. این امامزاده ها اغلب نسبشان به حضرت امام سجاد علیه السلام و یا حضرت موسی بن جعفر علیه السلام می رسد. در زیر به طور مختصر به معرفی امامزاده های شهرستان پرداخته خواهد شد.
1. امامزاده سید محمد سلام الله علیه: بنا به روایت بزرگان و معتمدین این امامزاده با دو واسطه به حضرت سید الشهدا می رسد. این امامزاده در بخش مرکزی دهستان ماربین سفلی در آبادی امامزاده سید محمد در دامنه ی کوهی که به نام خودش ملقب شده؛ قرار دارد.
2. امامزاده سید اشرف سلام الله علیه: نسب این امامزاده بنا به روایت اهالی محل و معتمدین به حضرت امام سجاد علیه السلام می رسد و به نقلی برادر امامزاده سید محمد مدفون در کوه سید محمد می باشد. این امامزاده در محله اسلام آباد ورنوسفادران قرار دارد. به نظر می رسد ساختمان بقعه آن 400 سال قدمت داشته باشد.
3. امامزاده سید ابراهیم سلام الله علیه: نسب این امامزاده بنا به روایت اهالی محل و معتمدین به حضرت امام سجاد علیه السلام می رسد و به نقلی پسر امامزاده سید محمد مدفون در کوه سید محمد می باشد. این امامزاده در محله باولگان ورنوسفادران قرار دارد. به نظر می رسد ساختمان بقعه آن 150سال قدمت داشته باشد.
4. امامزاده شاابوالحسن سلام الله علیه: نسب این امامزاده بنا به روایت اهالی محل و معتمدین به حضرت امام سجاد (ع) می رسد. این امامزاده در محله دستگرد قدداده خمینی شهر قرار دارد.
5. امامزاده سید محسن سلام الله علیه: نسب این امامزاده بنا به روایت اهالی محل و معتمدین به حضرت امام سجاد علیه السلام می رسد. این امامزاده در روستای تیرانچی شهرستان واقع است.
6. امامزاده سید نجم الدین سلام الله علیه: نسب این امامزاده با هفده واسطه به حضرت امام سجاد علیه السلام می رسد. قدمت آن به 700 سال پیش می رسد. این امامزاده در جوی آباد خمینی شهر قرار دارد.
7. امامزاده سید ابراهیم (درب سید) سلام الله علیه: نسب این امامزاده بنا به روایت اهالی محل و معتمدین به حضرت موسی بن جعفر علیه السلام می رسد. این امامزاده در محله فروشان واقع است.
8. امامزاده گان رشیده و حلیمه خاتون سلام الله علیهما: نسب این دو بانوی محترمه بنا به روایت و عقیده بزرگان محل به امام موسی بن جعفر علیه السلام می رسد. این امامزاده گان در شهر درچه قرار دارد و قدمت آن مشخص نیست.
9. امامزاده سید میر محمد اشرف سلام الله علیه: نوه ی میر محمدباقر الداماد معروف به میرداماد است که در خمینی شهر حدود سه قرن پیش به خاک سپرده شده است.
