تاریخچه انتخابات مجلس شورایملی در سده و همایون شهر
نویسنده :محمد علی شاهین
اشاره: پس از انقلاب مشروطه در سال 1285 خورشیدی مردم حق انتخاب پیدا کردند و برای دخالت در سرنوشت خود پای صندوقهای رای رفتند. اهالی سده و ماربین تا دوره 20 مجلس شورای ملی با مردم اصفهان و مناطق اطراف یک حوزه محسوب و سه نفر نماینده انتخاب میکردند. در همین ایام افرادی با اصالت سدهی داوطلب ورود به مجلس میشدند. در دوره هایی هم سعی میشد از داوطلبانی حمایت شود که کاری برای منطقه انجام دهند.درعین حال گاه اعتراضات و شکایاتی به نتایج انتخابات از سوی اهالی صورت میگرفت. در مطلب پیشرو مروری بر موضوعات انتخاباتی مرتبط با حوزه ماربین تا پایان مجلس شورای ملی و شروع مجلس شورای اسلامی میشود.
سدهی های داوطلب نمایندگی درمجلس شورای ملی
از جمله شخصیت های سدهی که چندین بار از حوزه اصفهان داوطلب نمایندگی مردم در مجلس شد محمدعلی اوحدی بود. او که بعدها به اوحدی بزرگ معروف شد فرزند حاج شیخ رمضان واعظ از اهالی محله گاردر ورنوسفادران سده بود وی در سال1260 خورشیدی در سده متولد گردید و پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی راهی نجف اشرف برای ادامه تحصیلات شد او در نجف دوست و هم حجرهای آیتالله سید محمد باقر درچه ای بود. پس از بازگشت از نجف و در جریان مشروطیت در مساجد اصفهان سخنرانی هایی به حمایت از مشروطیت نمود در سده از وعاظ شهر به حساب می‌آمد. وی سپس به تهران عزیمت کرد و در مدرسه نظام به تدریس عربی و فارسی مشغول شد و نهایتاً در مدرسه دربار به سمت معلم فارسی ولیعهد رضا شاه انتخاب گردید و این موقعیت وسیله‌ای می‌گردد که به مجلس دوره یازدهم از حوزه انتخابیه اصفهان راه یابد. اوحدی پس از مجلس یازدهم در مجالس دوازدهم و سیزدهم در گروه سه نفری نمایندگان اصفهان حضور داشت. او درسال 1302 به استخدام وزارت عدلیه، در آمد و در این وزارتخانه بعدها به ریاست تفتیش( بازرس کل دادگستری کشور) و رییس محکمه جزای دادگستری کشور منصوب شد. این سیاستمرد سدهی در سال 1340در تهران وفات یافت و در آرامگاه ابن بابویه به خاک سپرده شد. وی عموی حسن اوحدی نماینده دور 23 و 24 مجلس شورایملی از حوزه ماربین به مرکزیت همایونشهر میباشد.1
شخصیت سدهی دیگری که تصمیم گرفت از طریق حوزه اصفهان راه به مجلس پیدا کند حاج آقاجمال صهری بود. او واعظی شهیر و سرشناس در منطقه و یک کنشگر اجتماعی و سیاسی. به حساب می‌آمد به همین دلیل پس از موفقیت های مجلس در دوره شانزدهم مجلس شورای ملی و تصویب دهها طرح و لایحه مهم و ملی شدن صنعت نفت، گروههای مذهبی، به ویژه روحانیت برای شرکت، گسترده و برنامه ریزی شده و راهیابی افراد مورد وثوق و مطمئن به مجلس تصمیم گیری نمودند. در حوزه اصفهان برای این منصب حاج آقاجمال صهری مناسب تشخیص داده شد. وی وارد میدان انتخابات شد و اصناف متعدد و مردم از او حمایت کردند. دراوج فعالیت های انتخاباتی درگیریهای سیاسی و محلی و صفبندی مخالفان نهضت مصدق مقابل حاج آقاجمال سبب شکل گیری حوادثی شد و در نهایت در بحبوحه انتخابات ایشان انصراف دادند.2
ائتلاف با داودطلب
یکی از راههایی که فعالان اجتماعی سده برای پیگیری مطالبات منطقه و داشتن حامی خاص در مجلس دنبال میکردند نوعی ائتلاف با یک داوطلب برای پشتوانی از او با قول پیگیری مطالبات منطقه در صورت ورود به مجلس بود. یکی از این نمونه رفتارها در دور 19 مجلس اتفاق افتاد. در این دور سید حسام الدین دولت‌آبادی دولتمرد با نفوذی و از اعضای هیئت مؤسس و کمیته مرکزی حزب ملیون از داوطلبان.ورود به مجلس بود.افراد با نفوذ محلی چون حاج حسن ناصری سدهی با حمایت پشت پرده و هموار کردن راه او در تاسیس شعبه حزب در سده موجب شدند تا دولت آبادی آرای منطقه را کسب کند. وی که ازسال ۱۳۳۵ تا ۱۳۳۹ نماینده مجلس بود اخذ بودجه برای آسفالت خیابان های شهر و ترتیب بازدید دکتر اقبال نخست وزیر وقت از سده را پیگیر شد.3
اعتراض به نتایج انتخابات دوره 15 اصفهان توسط مردم سده
مردم سده و ماربین گاه به نتایج انتخابات اعتراض میکردند ازجمله در دوره پانزدهم مجلس شورایملی شکایت عده ای از مردم حوزه ماربین از تقلب در انتخابات نام سده را در مجلس ملی آن زمان مطرح نمود. این شکایت سبب شد تا هیاتی برای بررسی موضوع به سده اعزام شود. یکی از اعضای هیات مذکور فردی به نام محمد اشرفی بود.او که خود سدهی بود با هیاتی وارد سده شد و با استقرار در شهرداری به شکایات رسیدگی کرد و گزارش خود را برای مجلس ارسال نمود.4
استقلال حوزه ماربین
همانطور که پیش از این آورده شد ماربین نماینده مستقلی در مجلس نداشت.اما تلاش ها برای دستیابی به این منظور به خصوص در دهه 1330 صورت گرفت از جمله برای افزایش جمعیت قریه اندان به سده الحاق شد تا اینکه در سال 1338 دکتر اقبال به سده سفر کرد در جریان همین سفر یکی از درخواست های مردم داشتن نماینده مستقل بود که پذیرفته شد وبه این ترتیب اولین انتخابات مستقل حوزه ماربین در تابستان سال 1339 انجام شد. در اولین دوره انتخابات مستقل منطقه حسن اوحدی و سیدمحمدعلی سدهی (ابطحی) نامزد شدند. پس از شمارش آرا حسن اوحدی به عنوان نماینده ماربین انتخاب شد ولی به دلیل اختلاف احزاب و سیاسیون چند ماهی بعد مجلس به دستور محمد رضا شاه منحل شد
سدهی از سادات ابطحی فروشان و تاجر فرش بود وی ساکن تهران و در چهار راه گلوبندک نمایشگاه فرش داشت. وی پس ازداوطلبی به پیشنهاد طرفداران خود جاده خوزان به دستگرد از میدان کاج تا سه راهی دستگرد را با صرف 10 هزار تومان از مال خود تسطیع و مرمت کرد.
داوطلب دیگر حسن اوحدی (1380-1304) فرزند ابوالحسن، از گاردر ورنوسفادران ساکن تهران و شاغل در شرکت فرش بود که بعدها رییس شرکت سهامی فرش ایران شد.
انتخابات مجدد دور 21
انتخابات بعدی در زمستان انجام شد و حسن اوحدی، نادعلی کریمی، دکترسید محمدباقر صفوی و مهندس حسن سدهی داوطلبان ورود به مجلس بودند. دراین دور انتخابات بیشتر احزاب ملیون و مردم فعالیت میکردند در انتخابات جدید بازهم حسن اوحدی از حزب ملیون منتخب مردم شد و به مجلس رفت. مدتی بعد با پیش آمدن مسائلی از جمله رفراندوم شاه و ملت و انقلاب سفید مجددا توسط شاه مجلس منحل شد.
مهندس حسن سدهی رییس سازمان برنامه کشور بود و مدتی نیز ریاست کارخانه رب گوجه ایدای اصفهان را برعهده داشت 5
دکترسید محمدباقر صفوی(امامی) متوفی 21 فروردین 1376 فرزند حاج آقا نورالله امام جمعه همایون شهر، دکترای حقوق مدنی از فرانسه بود، وی تا سال 1353 به مدت 35 سال در وزارت دادگستری خدمت میکرد و سمت هایی چون رییس دادگستری در شهرهای اهواز، مشهد، رشت و رییس دیوان عدالت اداری، معاون وزیر دادگستری را به دست آورد.6
انتخابات دور 21
انتخابات بعدی یعنی دور 21 مجلس شورای ملی در سال 1342 با حضور دو حزب ایران نوین و پانایرانیسم برگزار شد. حسن اوحدی و مهندس پروشانی نامزد شدند اما از آنجا که هر دو از حزب ایران نوین بودند به آقای اوحدی توصیه شد کنار برود و به این ترتیب مهندس پروشانی به عنوان نماینده ماربین به مجلس شورای ملی راه پیدا کرد. تعداد آرای اخذ شده به 3832 رای رسید و آقای مهندس پروشانی با 2518 رای به مجلس دوره 21 راه یافت.
در این دوره روحانیون در اعتراض به دستگیری امام خمینی انتخابات را تحریم و مردم را از شرکت در انتخابات مجلس شورای ملی منع میکردند. آمار پایین شرکت کنندگان موید این موضوع میباشد.
مهندس محمود پروشانی فرزند: حسین در سال 1288 خورشیدی متولد و از دانشكده كشاورزى كرج مهندسی کشاورزی، گرفت. او کارمند بانک فلاحت از ابتدای تاسیس بود و ریاست بانك كشاورزى در شهرهاى رضائیه، اراك، مشهد و خرمآباد و ریاست ادارات مركزى بانك كشاورزى و معاونت بانك كشاورزى کشور از سمت های وی در دوران خدمت بود. در دوره بیست و سوم وكیل اصفهان شد و مجموعاً 12 سال در مجلس شوراى ملى عضویت داشت. پس از پایان دوره بیست و سوم به بانك كشاورزى بازگشت و بازنشسته شد وی مدیر اجرایی، کنشگر حزبی و عضو فعال احزاب ایران نوین و رستاخیز به حساب می آمد و روى هم رفته مردى ملایم و بىسر و صدا و مطیع بود. 7
انتخابات دور 22
در دوره 22 که در سال 1346 برگزار شد احزاب مردم و ایران نوین در شهر فعال و طرفداران خود را داشتند. مهندس پروشانی و حسن اوحدی و حیدرآقا اشرفی ثبت نام کردند. در جریان انتخابات اوحدی به سود هم حزبی اش انصراف داد و مهندس پروشانی برای بار دوم به عنوان نماینده مردم ماربین بر کرسی نمایندگی نشست.
حیدرآقا اشرفی دیپلم از دارالفنون داشت و معلم با سوادی بود. وی به خاطر پدرش که مدعی العموم اصفهان و فارس بود در ادارات اصفهان نفوذ داشت وی چند بار شهردار سده و مبارکه شد.8
انتخابات دور 23
چهار سال بعد یعنی برای انتخابات سال 1350 مهندس پروشانی برای حوزه اصفهان و
حسن اوحدی حوزه ماربین داوطلب شدند. از حوزه ماربین حسن اوحدی و حوزه اصفهان مهندس پروشانی به مجلس راه یافتند
انتخابات دور 24
در سال 1353حزب رستاخیز تاسیس و بقیه احزاب کشور منحل شدند. برای آخرین دور انتخابات مجلس شورای ملی در سال 1354 حسن اوحدی، غلامرضا آقاجانی و خانم بتول ایران نژاد به میدان آمدند. طرفداران سنتی اوحدی از جمله از محله گاردر برای او فعالیت میکردند عده ای هم طرفدار خانم ایران نژاد بودند ولی بیشتر مردم موافق نماینده زن نبودند.در نهایت در یک رقابت فشرده اوحدی اینبار هم به مجلس رفت غلامرضا آقاجانی از دبیران سرشناس همایون شهر و اصفهان و خانم ایران نژاد از سدهی های ساکن تهران بود.9
آمار آرای اخذ شده
دور21 شورای ملی تعداد آرای اخذ شده 3833 رای
دوره 22 مجلس شورای ملی تعداد آرای اخذ شده 10204 نفر
دوره 23 مجلس شورای ملی تعداد آرای اخذ شده: 22521 نفر
دوره 24 مجلس شورای ملی تعداد آرای اخذ شده 13127 نفر
منابع:
1- سید بنکدار سیدمسعود نمایندگان و انتخابات مجلس شورای ملی در اصفهان دوره رضا شاه
شماره های 1237، 1450 و 1677 روزنامه اخگر
مرسلوند، حسن (1369 ) ، زندگینامه رجال ومشاهیر ایران(1299-1320)جلد اول، تهران، انتشارات الهام، صص305 و306.
2- شاهین، محمدعلی، پیمانی، لیلا، راویان ماربین(1)، اصفهان، گفتمان اندیشه، 1398.
3، 5، 8 و 9 راویان ماربین جلد2، گفتگو با کرامتالله عمادی و خسرو رفیعی
6- گفتگو با موسی امامی ازخانواده دکتر صفوی
7- پایگاه مجازی راسخون و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
