صندوق های قرض الحسنه

پیشینه تاسیس صندوق های قرض الحسنه

صندوق های قرض الحسنه از اوایل دهه 1350 در محلات مختلف شهر تشکیل و شروع به فعالیت کردند. این صندوقها با حمایت خیرخواهان محلی و استقبال مردم در گذاشتن وجوه خود در آن صندوق ها به عنوان یک کار خیر و اسلامی به تدریج گسترش پیدا کردند. در ابتدای پیدایش این صندوقها معمولا مکانی توسط خیرین برای فعالیت آنها اختصاص می یافت. قرض الحسنه ها با گذشت زمان صاحب سرمایه و ساختمان و حتی شعبه شدند.

صندوق‏های قرض ‏الحسنه در همایون‏شهر چگونه پا گرفتند؟

راویان: نعمت ‏الله جورکش(در گذشته آذر 1399)، محمد‏علی پیمانی( 1398 - 1320)، مرتضی شیرازی(20 مرداد 1399 - 1312)، علی شیرازی، متولد 1329، یداله اقا بابایی متولد سال 1327، ابوطالب طاهری متولد 1328 و مصطفی نجارپور.

*اولین سوالی که پیش می ‏آید این است که اولین صندوق‏های قرض ‏الحسنه‏‏ ای که در محلات مختلف همایون‏شهر تشکیل شدند، کدام صندوق‏ها بودند؟

قرض ‏الحسنه ‏‏های علی بن الحسین (ع)خوزان، حضرت مهدی(عج) فروشان در دوشنبه بازار، حضرت حجت(عج) اندان، سیدالشهدای ورنوسفادران در چهارشنبه بازار، حضرت سجاد(ع) گاردر و مهدی موعود(عج) آدریان از اولین قرض ‏الحسنه ‏های شهر بودند که تشکیل شدند. البته در سطح محدود صندوق‏هایی در بعضی محلات و مساجد هم فعالیت می‏کردند.

*در چه سالی صندوق‏های مذکور فعالیت خود را آغاز کردند؟

این صندوق‏ها از اوایل دهه 1350 تا قبل از پیروزی انقلاب یکی پس از دیگری بنا نهاده شدند.

* بانیان اولیه این صندوق‏ها با چه انگیزه ‏ای وارد میدان شدند؟

آنطور که از گفته‏ ها و خاطرات و برخی اعلامیه‏ های تشکیل صندوق‏ها بر می‏آید، پیشرانان این حرکت برپایه آموزه‏ های دینی قرض دادن به نیازمندان را یک اقدام خدا پسندانه و عمل صالح و در جهت تحقق عمل صالح قرض ‏الحسنه می‏دانستند و به همین دلیل تعدادی هرچند با مبالغ کم به عنوان یک کار خیر شروع به افتتاح حساب در این صندوق‏ها نموده و دیگران را هم تشویق به این کار می‏کردند، حتی خیرین مکان و امکانات در اختیار بانیان قرار می‏دادند.

*در نقل قول‏ها، نمونه ‏هایی از ورود خیرین به این عرصه بیان شده است؟

بله و مثلا برای راه اندازی قرض‏الحسنه حضرت مهدی (عج) خیران محل، مغازه‏ای در دوشنبه بازار اختصاص دادند و یا خیران گاردر زمین در اختیار قرض‏ الحسنه حضرت سجاد(ع) قرار دادند. حتی عده ‏ای از بانیان قرض‏ الحسنه حضرت حجت(عج) اندان به دلیل اینکه اعتبارات کافی نداشتند از قرض ‏الحسنه‏ های اصفهان وام گرفته و بدون دریافت کارمزد به متقاضیان محلی قرض می‏دادند.

*اساسا فکر احداث قرض ‏الحسنه ‏ها در منطقه چگونه به وجود آمد؟

سابقه تشکیل قرض ‏الحسنه ‏ها در شهرهای بزرگ مثل اصفهان و تهران و تبریز به دهه 1340 بر می‏گردد. عده ‏ای از اهالی که در شهرهای دیگر درس می‏خواندند و یا ارتباطی با آن شهرها داشتند با مشاهده آنها به فکر افتادند که نمونه آنرا در شهر خود اجرا کنند.

مثالی می زنید؟

مثلا علی شیرازی یکی از راویان می‏گوید: در اردبیل سرباز بودم و آنجا با صندوق قرض‏ الحسنه آشنا شدم. به فکر افتادم چرا در شهر ما این صندوق‏ها ایجاد نشود. طرح را با حاج آقا رضا صهری در میان گذاشتم، او با حجت الاسلام مولوی تماس گرفت و موضوع را طرح کرد و در نهایت با حضور محمدعلی رجایی یکی از اهالی اندآن که در اصفهان در این زمینه فعال بود تشکیل جلسه دادیم تا موضوع پیگیری شود.

*نقش هیئت ‏های مذهبی در تشکیل این صندوق‏ها چگونه بوده است؟

چند هیئت و محفل مذهبی در دهه 1340 در همایون‏شهر شکل گرفت، این تشکل‏های مذهبی نقش اصلی را در تشکیل خیریه ‏ها و صندوق‏های قرض‏ الحسنه و مبارزات علیه استبداد و دیگر تحولات اجتماعی به عهده داشتند. از جمله آنها هیئت حضرت حجت اندان و هیئت حضرت علی بن حسین (ع) خوزان بود. به همین دلیل تاریخچه محافل مذهبی محلی و خیریه‏ ها و صندوق‏هایی قرض ‏الحسنه در دهه 1340 و 1350 با هم مرتبط و در هم تنیده است.

نقل از کتاب راوین ماربین جلد چهارم