محمد شفیع خوزانی فرزند جمال الدین محمد خوزانی
دوران صفوی، سلطنت شاه عباس دوم
عناوین: هنرمند و خیر
فعالیت ها:
خیر و بانی مدرسه شفیعیه اصفهان
خلق آثار نفیس منبت کاری
مدرسه شفيعيه
اين بنا در زمان حکومت شاه عباس دوم به سفارش ميرزا محمد شفيع خوزانی فرزند جمالالدين خوزاني در محل دردشت اصفهان بنا شده است. کتيبه سر در مدرسه تاريخ تکميل ساختمان را 1067 هجري نشان ميدهد؛ بر طبق تاريخ وقفنامه که در ربيع الاول سال 1064 ه تنطيم شده، آغاز کارهای ساختمانی مدرسه از سال مذکور شروع و تا سال 1067 يعنی حدود سه سال طول کشيده است .
..........
هنرمند و خیر سدهی دوران صفوی
نویسنده : رسول صرامی
استاد محمد شفیع خوزانی فرزند جمال الدین محمد خوزانی از هنرمندان و مدرسه سازان دوران سلطنت شاه عباس دوم است.
استاد در زمینه هنر منبت کاری دستی داشته و یکی از منبت کاران معروف زمان خود بوده است گویا رحل منبتی ساخته بود که به هندوستان برده می شود .
مدرسه شفیعیه از آثار ووقفیات این هنر مند خیر است نمای خارجی صحن این مدرسه که در محله دردشت خیابان ابن سینا اصفهان واقع شده آجر ساده است ولی در داخل ایوان های چهارگانه چهار طرف صحن قطار بندی های گچی شبیه قطارهای گچی دارد ،یک چشمه ازایوان تجدید ساختمان شده است.
سردر مدرسه شفیعیه کتیبه ای به خط ثلث معرق بر زمینه کاشی لاجورد وجود دارد، نوشته روی آن که به زبان عربی می باشد حاکی از آن است که مدرسه در دوره شاه عباس دوم بوسیله استاد محمد شفیع خوزانی فرزند جمال الدین محمد خوزانی در سال 1067 هجری بنا شده است
کتیبه مذکور به خط محمد رضا امامی بوده ومحتوای آن نشان می دهد که مدرسه توسط غفور ابن الغفور ابن جمال الدین محمد الخوزانی محمد شفیع وقف شده است.
در مدخل ایوان بزرگ جنوبی مدرسه دولوح بزرگ سنگی بر دیوارهای دوجانب ایوان نصب شده ولی خطوط نصف از هر یک دو لوح مزبور به مرور زمان از بین رفته است لوح اول به طول 90/1 مترو عرض یک متر است
بر روی لوح مذکور از زبان واقف آمده است که: کل این مدرسه را بابیوتات معینی وقف نمودم وبه دنبال آن بیوتات نام برده شده است که برخی از آنها عبارتند از: غسالخانه وچاه وچند مورد دیگر، رقبات موقوفه مدرسه شفیعیه نیز بر روی همین لوح نگارش شده است که شامل املاکی از لنجان وقریه های وسفاد و امین آباد ماربین وجی می باشد . مطالب نصف سنگ لوح مذکور بکلی با گذشت ایام پاک شده است.
در ایوان جنوبی مدرسه شفیعیه لوح سنگی دیگری به طول 65/1 متر و عرض 88 سانتی متر واقع شده است .
نوشته های لوح دوم دنبال مندرجات وقف نامه است که به خط نستعلیق برجسته وبه قلم رضا امامی اصفهانی بسال 1069 هجری نگارش یافته است ، بر روی لوح دوم این مطالب نگارش یافته است:
ماه مبارک رمضان همه ساله در مدرسه مزبوره روضه الشهدا خوانده شود از رعایت قاری و اسراج مجمع و لوازم آن به همه جهت آنچه کرده شود از جهات و عوارضات دیوانی و تعمیر عمارات و تنقیه قنوات و مرمت مستغلات وقفی و مسجد و مدرسه و غسال خانه مربوطه به مدرسه و بام اندود و تجدید بوریا و مونات زراعت و تکلفاتی که بحکام جور و عمال دیوانی و غیریه در کار باشد و متضمن مصلحت و انتقام وقف باشد که هر گاه آن تکلف به عمل نیاید ضرری به موقوفات یا حاصل آن رسد یا امری به خلاف شرط واقف به عمل آید یا چیزی نزد مستاجران و زارعین وقفی باقی ماند و ضایع شود دغده شرعی نکرده آنچه در کار و ضرور نموده باشد در مساجد و کریاس دهلیز هر شب چراغ روشن کرده بعد از وضع اخراجات مزبوره به ترتیبی که مذکور شده آنچه باقیمانده متولی میانه طلبه ساکنین حجرات و بیوتات جنب مدرسه به شرط آنکه طلبه مشغول بطلب ... علوم دیرینه باشند و بیکارنباشند فراخور استحقاق و صلاح و تقوی و فضل هر یک قسمت نماید و همچنین شرط نموده موقوفات مزبوره را نخرند و نفروشند و مرهون نسازند و زیاد از سه سال به اجاره ندهند بعقدی واحد و نه بعقود متعدده واحدی از ارباب و حکام و ارباب مناصب دیوانی و ملازمان امرا و مقربان پادشاه واحدی از ارباب و حکام و ارباب از آن ها نسازند بواسطه ...
موقوفات را اصلا به جهت ساکنین بیوتات و خانه و سکنی نمودن در آن ها ... در مدرسه مدون سازند.... مزبوره بنای عمارت نکنند و به همین کیفیت گذاشته تعمیر و مرمت نمایند ... .
سنه تسع و سنین بعد الف من هجره النوبیه کتبه محمد رضا امامی الاصفهانی."
فهرست منابع:
1- دیار کهن خمینی شهر
2- از مرحوم استاد دکتر لطف الله هنرفر اطلاعات معماری مربوط به این مدرسه گرفته شد یادش گرامی باد
3- خانواده شفیعی در خوزان منسوب به این استاد هستند
