تاسیس و تحولات اماکن تشریفاتی و نمایشی
با مرور تاریخ منطقه از دوره قاجار تا پایان قرن 14 و رصد اماکنی که اختصاص به نمایش های مذهبی، هنری، فرهنگی و مراسم عروسی و تشریفات دارد به تکیه ها، سالن های مدارس، سینما و ادارات و تالارهای عروسی بر میخوریم که هرکدام پیشینه خود را دارد.
تاسیس و تحولات تکیه ها
تعزیه در دوره قاجار رونق گرفت و تکیه ها مکان ثابت اجرای آن شد. شواهد نشان میدهد در پیشنه شهر تکیه گارسله حداقل از دهه 1240 به مدت یک صد سال محل اجرای تعزیه بود. در هنگام نگارش کتاب تکیه گارسله مخروبه شده ولی دست اندرکاران مکان دیگری جنب سالن مادر با عنوان تکیه محمود سبیل برای اجرای تعزیه احداث کردهاند. تکیه گاردر و حاج حسن نیز از عهد قاجار سالها به همین منظور استفاده میشد. تکیه گاردر تخریب و حسینیه به جای آن ساخته شد که کاربری برگزاری تعزیه ندارد. تکیه حاج حسن واقع در ابتدای دوشنبه بازار از سمت خیابان امام جنوبی نیز شکل و شمایل اصلی را ندارد و کاربری آن بارها دچار تغییر شده است.
تاسیس و تحولات سالنهای مدارس
اولین فضاهای سرپوشیده با عنوان سالن در دبیرستان عماد و هنرستان صنعتی در دهه های 1330 و 1340 احداث شد. در این سالن ها، سالها مراسم مذهبی، فیلمهای آموزشی و نمایش یا تاتر اجرا میشد. گاه به غیر از دانش آموزان دیگران نیز از این برنامه ها استفاده میکردند. سالن های دیگری در دهه های اخیر در تعدادی از مدارس بنا شده است.
تاسیس و تحولات مجموعه فرهنگی شهید مطهری
در دهه 1360 فکر تاسیس مجموعه مدکور ایحاد و زمین روبروی شهرداری مرکزی برای آن در نظر گرفته شد. این زمین محل اسقرار سپاه پاسداران بود که با گرفتن معوض زمین را برای مجموعه فرهنگی واگذار نمود. بودجه ای برای احداث مجموعه وجود نداشت ولی از طریق وجوهات شرعی نقشه آن توسط مهندسان مجرب تهیه شد.
بر اساس نقشه تهیه شده، بنا بود در این زمین بزرگ همه چیز از سالن نمایش تا کلاس های هنری و استخر و نمازخانه همه در کنار هم ساخته شود ولی چنین نشد و تنها سالن سینمای آن ساخته شد. کلنگ سینما فرهنگ خمینی شهر در سال 1368 ذر این مکان به زمین زده شد در سفر آقای هاشمی رفسنجانی به خمینی شهر یک رقم نه چندان زیاد به این مجموعه اختصاص داده شد که هزینه خرید آهن برای سقف ها شد. سینما در سال 1384 افتتاح و از سال 1385 آغاز به کار رسمی نمود. این سینما از دوران پیدایش خود در شهر بارها دچار تغییر و تحول مدیریتی شده و گاه تعطیل گشته و در خیلی از مواقع نیز از آن به عنوان سالن اجتماعات استفاده شده است. بهر تقدیر احداث سینما فرهنگ تحول بزرگی در دسترسی شهروندان به اماکن نمایشی در شهر به حساب میآید. د همزمان شهرداری بخشی از زمین مجموعه را برای پایانه اتوبوسرانی و...در اختیار گرفت.
تاسیس و تحولات سالن های ادارات
ادارات و نهادها معمولا سالن های اجتماعات با ظرفیت های متعدد برای انجام تشریفات اداری و به ندرت اجرای برنامه های دیگر احداث میکنند.
سالنهای فرمانداری، تالار فرهنگیان آموزش و پرورش، سالن بصیرت شهرداری، سالن دانشگاه آزاد و... از این دسته هستند. تالار فرهنگیان و شهرداری در دهه 1380 به بهره برداری رسیدند(شهر و شهروند، سال 5، شماره 14، 1385)
تاسیس و تحولات تالارهای عروسی
به طور سنتی مراسم عروسی را خانواده عروس و داماد به طور جداگانه در خانه های خود و نیز با استفاده از خانه های همسایگان برگزار میکردند. در سال 1382 تالاری با عنوان مجموعه فرهنگی و استخر شاهین با سرمایه گذاری شخصی در خیابان شریعتی شمالی افتتاح گردید (شاهین، ماشاءاله). احداث این تالار را نقطه شروع تحول در برگزاری مراسم عروسی میتوان به حساب . طی دو دهه بعد به تدریج برگزاری جشن های عقد و عروسی در تالار رواج یافت و باعث شد تا چندین تالار دیگر در شهر تاسیس شود. در زمان نگارش متن برپایی عروسی در خانه ها یک رخداد نادر به حساب میآید.
