محمدعلی شاهین، پژوهشگر تاریخ محلی، نویسنده، روزنامه نگار
سه دهه بعد از احداث خیابانهای چهارگانه شهر و تکمیل تدریجی آنها در دهه 1340، احداث یک خیابان و جاده غربی، شرقی و دو خیابان شمالی جنوبی در دستور کار قرار گرفت. خیابان کهندژ و کورش و داریوش نام های این خیابانها بودند.
خیابان کهندژ
این مسیر از حدود ابتدای بلوار آیتاله احمدی فعلی شروع و به خیابان خرم اصفهان متصل شد. خیابان از مجاورت اندان، جویآباد، رهنان و چند آبادی دیگر ماربین عبور و به اصفهان وصل شد. احداث خیابان کهندژ راه ارتباطی مناسبی بین مرکز بخش ماربین با اصفهان و چند آبادی مرتبط به وجود آورد. ابتدا این خیابان کم عرض بود ولی در سالهای بعد تعریض و به صورت بلوار درآمد. بخشی از مسیر که در محدوده شهر بود بعد از انقلاب بلوار آیت اله طالقانی نامیده شد.
خیابان کورش
خیابان «کورش» خیابان بعدی بود که حدود سال 1347 از خیابان کهندژ به سمت شمال شهر در نظر گرفته شد. خیابان از منازل مسکونی سنتی محله خوزان عبور و آنها را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرد. در قسمت شمالی با قطع مسیر قدیمی جاده خوشاب از اراضی کشاورزی عبور نمود و در عمل سبب گسترش محله ورنوسفادران به سمت اراضی کشاورزی اسفریز و خوشاب شد. بعد از انقلاب این خیابان به «دکتر شریعتی» تغییر نام داده شد. اتصال خیابان دکتر شریعتی به خیابان مقابل دانشگاه صنعتی اوایل انقلاب انجام گرفت.
امتداد این خیابان در سمت جنوب وارد اندان شد و قرار بود تا هرستان ادامه یابد ولی در انتهای محل خاتمه یافت. انجمن شهر وقت طی مصوبهای نام آنرا «سروش همایونشهری» گذاشت. جدول بندی و آسفالت آن در سال 1351 به همت حسن اوحدی نماینده وقت از محل بودجهای که برای احداث قبرستان مرکزی همایونشهر آمده بود انجام گرفت. بعد از انقلاب این خیابان به بلوار تبدیل و آیتالله مدرس نام گرفت. بلوار سالها تا احداث بلوار شهید فهمیده در دوران شورای اول اسلامی شهر یک خیابان بن بست بود. در دهه 1390 میدانی در محل تقاطع این دو بلوار احداث شد.
خیابان داریوش
خیابان داریوش در اوایل دهه 1350 احداث شد. این خیابان از اوایل محله درب سید شروع و تا حدود آرامستان ورنوسفادران ادامه یافت. بسیاری از مناطقی که برای احداث این خیابان آزاد سازی شدند باغات و زمینهای کشاورزی محله گاردر و گارسله بودند. با احداث این خیابان ارتباط بسیاری از محلات سنتی شهر با همدیگر آسان شد.
در مرز بین محله ورنوسفادران با زمینهای شمال شهر مادی ورنوسفادران که از مادی گبر در محل سرلت منشعب میشد جاری بود. در حوالی سال 1354 در جریان رقابتهای انتخاباتی، حاشیه این مادی از دو سو تبدیل به بلوار شد و به این طریق خیابان داریوش به میدان میردامادی(ایستگاه کلثوم) متصل شد. این بلوار که بعد از انقلاب بلوار آیتاله جبل عاملی نامیده شد از اولین بلوارهای احداثی در همایونشهر میباشد.
میدانهای شهر در دهه 1340 و 1350
در ابتدای دهه 1340 فلکه و یا همان میدان اصلی شهر تعریض گردید. طبیعی است با احداث خیابانهای جدید و برخورد آن با خیابانهای قبلی چهار راه و میدانهای جدیدی به وجود آمد.
میدان فروشان
در محل برخورد خیابان فردوسی( ولیعصر فعلی) با خیابان داریوش، میدانی احداث شد که میدان فروشان نامیده شد. پس از انقلاب میدان بهسازی و 15 خرداد نام گرفت. مدتی بعد به میدان امام حسین(ع) تغییر نام یافت و در وسط آن نمادی ساخته شد. در دهه 1380 به دلیل تردد زیاد در این میدان و مشکلات حاصل به چهار راه تبدیل و چراغ خطر برای آن تعبیه شد.
میدان پمپ بنزین
در محل برخورد خیابان کهندژ با خیابان جنوبی یا سده، میدان پمپ بنزین شکل گرفت. این میدان بعد از انقلاب به میدان22 بهمن تغییر نام یافت.
چهار راه کهندژ
در محل برخورد خیابان کهندژ با خیابان کوروش چهار راه کهندژ و یا اندان احداث شد. مدتی بعد از پیروزی انقلاب میدان به شهدا تغییر نام یافت.
چهار راه کوروش
در محل برخورد خیابان کوروش با خیابان بوعلی چهار راه کوروش شکل گرفت. چهار راه بعد از پیروزی انقلاب به چهار راه دکتر شریعتی تغییر نام یافت.
به این ترتیب در دهه 1340 و 1350، میردامادی(کلثوم، آزادی)، پمپ بنزین(22 بهمن)، فروشان(15 خرداد)، اندان، کوروش، کهندژ(کاج)، چهار راهها و میادین شهر بودند.