به دلیل ساختار آهکی کوه های خمینی شهر طی سالیان طولانی شکافها یا چاهک هایی در آنها ایجاد شده که آب باران در آنها جمع شده و از طریق مجاری باریکی به خارج راه پیدا میکند. این شرایط سبب شده تا بیش از بیست چشمه در دامنه های ارتفاعات مختلف وجود داشته باشد. چشمه ها از پرطرفدارترین جاذبه های منطقه به حساب می آید و از قدیم تفرجگاه اهالی و در فصولی از سال توقفگاه چوپانان بوده است. میزان آب آنها به میزان بارندگی بستگی دارد. علاقه مندان طبیعت در تمامی فصول به این مناطق رفت و آمد دارند. به غیر از چشمه های معروف، برخی از این چشمه ها دارای چند نام بوده چون گروه های مختلف کوهنوردی هر کدام را به سلیقه خود نام گذاشته اند. پر آب ترین این چشمه ها به ترتیب منظر، غم بر، لادوزخ و هورموده هستند. دو چشمه لادر و منظر معروفترین چشمه های منطقه بوده که به لحاظ نزدیکی با مناطق مسکونی به ویژه ورنوسفادران و جاذبه های متنوع از دیر باز محل توجه مردم منطقه بوده و در حافظه تاریخی آنها تفرجگاه تاریخی اجدادی حساب می شود.
به دلیل خشکسالی چند ساله اخیر و پاره ای از دخالت های انسانی اکثر چشمه ها خشک شده و حتی بعضی از درختان کهنسال اطراف آنها در حال خشک شدن هستند.
اسامی چشمه ها :
در دامنه سلا:
چشمه های غم بر، حسن و حسین، مروارید، مراد، جوجی، برافتاب و بادام.
در منطقه لادر:
منظر، گردو، لادر، عقاب، لادر غربی و آهو.
در دامنه ارتفاعات سا سفید( سار سفید):
بِژن، لادوزخ، لاوه، دره پلنگ، خرم و کرکسان.
چشمه منظر
یکی از معروفترین و پر آبترین چشمه های منطقه چشمه منظر می باشد. در روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان آنجا که خبر از تجمع مشروطه خواهان سدهی در 5 مرداد 1286 شمسی میدهد، محل تجمع را چشمه منجر آورده که به نظر میرسد درست آن منظر است. این روزنامه مینویسد:« چشمه منجر پهلوی کوهی است یک فرسخی(حدود شش کیلومتر) سده».
در محل چشمه منظر خرابه های یک قلعه وجود دارد که قدمت آنرا تا دوره قاجار ذکر کرده اند. این چشمه تفرجگاه اهالی به خصوص افراد با نفوذ بوده است. در دهه 1330 و 1340 آموزش و پرورش شهر و نیز اصفهان از آن به عنوان ارودگاه پیش آهنگی استفاده میکردند. پس از انقلاب و با شروع جنگ این چشمه برای آموزش های نظامی در نظر گرفته شد و کم کم پادگان شهید موذنی در اراضی اطراف آن احداث گردید. چشمه در دامنه ارتفاعات شمال غربی شهر و هم جوار با چشمه لادر واقع است.
چشمه های دامنه کوه سلا و سیدمحمد
در دامنه کوه پلارت و سلا، چندین چشمه وجود دارد که روزگاری در زمانهای مناسب گله های گوسفند برای چرا از دشت های مقابل آن استفاده می کردند. در دهه 1360 در بخشی از دشت های پایین دست این چشمه ها پارک جنگلی احداث شد. با تغییر مسیر جاده کمربندی و توسعه دانشگاه صنعتی این چشمه ها در محوطه دانشگاه قرار گرفت ولی همچنان مردم از آنها استفاده میکنند. دوستداران چشمه ها برای رسیدن به این مناطق از انتهای خیابان شهید بهشتی با وجود دیوار وارد مسیر چشمه ها میشوند. چشمه ها از پایین به بالا به ترتیب از غرب به شرق، چشمه چوجی، چشمه حسن و حسین و چشمه غم بر میباشند. در شرق آنها مسیر باریک خاکی است که به چشمه مروارید میرسد.
چشمه لاوه
در شمال جاده کمربندی خمینی شهر-جهادآباد، در حدود کیلومتر 7 جاده مذکور در سمت راست مسیری خاکی وجود دارد که به دو منطقه لادوزخ در سمت راست و لاوه در سمت چپ میرسد. در دور اول شورای اسلامی شهر با تسطیع جاده تابلویی با عنوان تفرجگاه لاوه برای آن نصب گردید.
در منطقه لاوه دره ای طولانی از پایین دست تا ارتفاعات وجود دارد که در مسیر آن چشمه و آبشار واقع است. آبشار ابتدایی از پایین کوه، آبشاری بلند است که در مواقع پر آبی منظره زیبایی ایجاد میکند. در بالا دست این آبشار و در مسیر دره، چشمه و آبشار دیگری وجود دارد و پس از عبور از چشمه لاوه دره به دو بخش راست و چپ تقسیم میشود. دره سمت راست آن به لادوزخ میرسد. لاوه، به معنی آب واقع در «لا»میباشد. لا هم به معنی دره است و میتوان لاوه را به آبدره یا دره آب معنی کرد.
چشمه لادوزخ
درجاده خاکی که پیشتر گفته شد، قبل از رسیدن به تفرجگاه لاوه مسیری در سمت راست وجود دارد که به یک دره و آبشار و چشمه منتهی میشود. مسیر آن شیبدار و ارتفاعات آن بلند است.
چشمه هورموده
هورموده یا اورموده دو دره در سمت راست در ابتدای منطقه قمیشلو از سوی خمینی شهر است. چندین آبشار کوتاه و بلند، چند چشمه، دشت سرسبز در بالادست، گیاهان وحشی، درختان انجیر، پرندگان، جوندگان و نیز شیب ملایم مسیرها، جاذبه هایی را در این منطقه به وجود آورده که دوستداران طبیعت را به خود جذب میکند. هورموده یا اورموده را به معنی آب آماده و یا در دسترس می باشد.
چشمه آهو
در غرب لادر و در دره بی نظیر و یا گذر آهو چشمه ای به نام آهو. وجود دارد که اکنون در منطقه نظامی واقع می باشد.
نقل از کتاب جاذبه های خمینی شهر نگارش محمدعلی شاهین
