میرزا محمدابراهیم
شهرت: ساغر
نام پدر: محمداسماعیل سدهی
ولادت: 1225ق(1188خورشیدی)
وفات: 1302ق (1263 خورشیدی)
مدفن: تخت فولاد
تحصیلات: دینی، ادبی، عربی
فعالیت ها: سرودن شعر، خطاطی، نویسندگی
تالیفات:
1- کنزالمصائب
2- ماتم سرا
3- دیوان اشعار؛ به نام مکاشفات و مشاهدات
4-پارسى نامه
5- تحفة الحسینیة
6- توحید نامه
7- مزخرف نامه
8- سبع المثانى یا سبعة ابحر
آثار خطی ساغر
کتاب اخلاق ناصری با خط نسخ / 1267ق حقایق الصنایع از میرزا ابوالقاسم فندرسکی
شرح حال:
در سن پنج سالگى، پدرش را از دست داد و به اندک زمانی مادرش نیز درگذشت و به سبب دوستى و معاشرت گرم پدرش با نابغه خوشنویسان زمان، آقا غلامعلى خطّاط اصفهانى، تحت تعلیم و تربیت و حمایت او قرار گرفت .در هفت سالگی به مکتب رفت و علوم متداول عصر خود را آموخت . خط نسخ را نزد آقا غلامعلى آموخت و به تشویق وی به تحصیل فنون و علوم عربی و ادبی پرداخته و در پرتو معاشرت با شعرا و اهل ذوق و ادب، طبع شاعرى اش به کار افتاد و در اندک زمانى شاعرى خوش نویس و فاضلى گران مایه از کار درآمد. آنچنان که آقا غلامعلى یکى از دختران خود را به او تزویج کرد. ساغر در 20 تا 21 سالگی برای تکمیل علوم و دانش به عتبات عالیات و شهرهای ایران خاصه خراسان مسافرت کرد. اوایل سال 1265 قمری از راه بوشهربه هندوستا ن رفت و مورد توجه آقا خان محلاتی از صاحب منصبان آن دیار قرار گرفت . بعد از 5 سال با هدایا و مبالغ دریافتی از همان راه به کشور برگشت. پس از برگشت به اصفهان و در ادای نذری که کرده بود کتاب (کنزالمصایب) را نوشت که آنرا آقاخان چاپ کرد و هزارتومان به او پاداش داد. خانواده ساغر تا سال 1269ق که آقا غلامعلى فوت کرد، در تکفّل او به رفاه مىزیستند. ولی از آن پس هزینه خانواده بر دوش ساغر قرار گرفت و چون از راه شعر و کتابت معیشت او نمى گذشت؛ در صدد تحصیل سرمایه کسب و تجارت برآمد. با پاداش دریافتی به کسب و کار در سراى حاج کریم، پرداخت. اما موفق نشد و بقیه عمر را به تحقیق و تالیف مشغول شد.
فرزندان ساغر:
ساغر دو دختر و چهار پسر داشت .
• میرزا اسماعیل متخلص به دُردى فرزند بزرگ ساغر، نیز شاگرد نسخ آقا غلامعلى بود و از پرتو پرورش آقا غلامعلى، اهل خط و شعر و کمال گردید. وی در جوانی به هندوستان مهاجرت نمود.
• میرزا علی، نوازنده سنتور بود.
• میرزا جعفر متخلص به ظفر خطاط بود و آثار پدر را کتابت می کرد.
• میرزا غلامعلی، از اساتید خط شکسته نستعلیق و نسخ است. وی خط نسخ را از سید بقاء و میرزا آقاجان پرتو فرا گرفته بود .وی در کتابت نَسخ خود را غلامعلی ثانی امضا می کرد. او در حساب سیاق و منشات از سرآمدان روزگارخود بود و در دستگاه ظل السلطان به شغل استیفا مشغول بود. میرزا غلامعلی در سال 1329ق درگذشت.
ساغر علاوه بر مسولیت فرزندان خود تمام همتش را به سرپرستى و تربیت برادرزادگانش مخصوصا میرزا ابوالقاسم ذوقى و حاج محمّد کاظم غمگین مصروف داشته و آنان را فرزندان خود خوانده است.
فعالیت های ادبی ساغر
وى از اعضاى انجمن ادبى ابوالفقراء و انجمن ملک الشعراء عنقا بود و معاصرانش شعرایى همچون: میرزا محمّد على مسکین، میرزا آقاجان پرتو، میرزا عبدالرحیم افسر، عنقا، دهقان سامانى، عمان سامانى، آشفته، شعرى و جوزاى اصفهانى بوده اند.
سبک ساغر
مجید اوحدی در سبک شعری اومی نویسد:« وی در انواع شعرطبع آزمایی نموده، ولی قدرت او در قصیده سرایی بیشتر است و باید او را شاعری قصیده سرا نامید. وی از پیروان سبکی است که در اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم که دوره بازگشت ادبی محسوب می شود، بوجود آمد. ساغر مانند غالب شعرای چکامه ساز معاصر خود آثار شعرای متقدم را سرمشق قرار داده و از روش آنها پیروی کرده است. وی در استخدام کلمات به سبب تبحری که در زبان فارسی و عربی داشته، بسیار نیرومند و توانا است و در ایراد تشبیهات و کنایات و به کار بردن صنایع لفظی و معنوی قدرتی از خود نشان می دهد. غالب قصایدش دارای حسن مطلع و حسن ختام است و کمتر چکامه ای دیده شده که از این صنعت عاری باشد. معهذا رعایت آن را نه تنها واجب نشمرده بلکه یک نوع تکلیف و تقید می دانسته است».
موضوعات آثارساغر
ساغر از جمله شعرایی است که قسمت اعظم آثارنظم و نثرش در مدح و منقبت خاندان پیغمبر اکرم و ذکر مصائب آنها دور می زند و در مدایح و مراثی او حسن عقیدت و خلوص نیت وی به خوبی واضح است.
معاشران ساغر
از شعرای نامی قرن سیزدهم که ساغر با آنها مکاتبه و معاشرت داشته به وصال شیرازی، قاآنی شیرازی، یغمای جندقی، شهاب، سروش و محمود خان ملک الشعراء کاشانی می توان اشاره کرد که از بین آنها با قاآنی بیش از دیگران ارتباط داشته و در مقام شاعری او را استاد خویش نامیده است.
منبع:
اوحدی(یکتا)، مجید، مجله وحید، شماره هفتم، دوره دوازدهم، ص579تا 592
