چاپ

بیک خوزانی(فضلی خوزانی)،

تاریخ نویس دوران صفوی

عنوان کتاب:    افضل التواریخ

 

وی از منشيان و مستوفيان عصر صفوی است. فضلی خوزانی مولف کتاب افضل التواریخ است و کتاب خود را از دوره شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی (۶۵۰-۷۳۵ هـ.ق) آغاز و وقایع و رخدادهای روزگار صفویان تا پایان سلطنت شاه عباس اول (قرن دهم و یازدهم) را در سه مجلد تألیف کرده است. مؤلف در دیباچۀ مجلد اول در خصوص خود نوشته « از زمان طفولیت به تاریخ و سیَر علاقه داشته و لحظه‌ای از مطالعۀ تاریخ غافل نمانده بود. و مثل آبا و اجدادش که در سلک دودمان صفوی قرار داشتند وی نیز در سال ۱۰۲۶ هـ.ق در معیت شاه عباس اول در قشلاق گنجه (قریه دانشی قراباغ) بدستور این پادشاه به سمت وزارت پیکرخان ایگرمی دورت قاجار و حاکم اُلکای بَردع و اَران (قراباغ) منصوب گردید».
نسخی از کتاب تاریخی فضلی خوزانی در دانشگاه ها خارجی و نیز كتابخانة بريتيش ميوزيوم لندن موجود است. در سال 1398 نشر میراث به کوشش احسان اشراقی و قدرت‌الله پیشنماززاده دفتر اوّل از مجلّد دوم کتاب مذکور را به چاپ رساند. متن آن از روى نسخة به شمارة 4678 مورخ شعبان 1049 ق. استنساخ و تصحيح شده است.

 کتاب دیگری با عنوان افضل التواريخ وجود دارد که تألیف میرزا غلامحسین افضل‌الملک شیرازی است. وی در سال 1314 هجرى قمرى از طرف مظفرالدين شاه مامور نوشتن تاريخ دوره‌ى مظفرى شد.