بر پایه بعضی اظهارات و نیز شواهد در اوایل دوران قاجار دباغی توسط افرادی همچون آقا علی اکبر ورنوسفادرانی در منطقه رونق یافت و به همین سبب هم نام خانوادگی دباغی برخاندان وی مانده است. به علاوه وجود مخروبه هایی از کارخانه های دباغی در نقاطی از شهر نشان از قدمت این حرفه در منطقه دارد. وجود نظام صنفی دباغان از دوران قاجار هم بر این امر تاکید دارد. دباغی از ابتدای رواج در سده به دلیل نیاز به آب در اطراف مادیها و قناتها انجام میگرفته است.
عناوین اسناد:
1- تقسیم صنف دباغ به دو دسته عمده دباغ شهری و دباغ سدهی در دوران قاجار و پهلوی.
کتاب تاریخ حرف، صنایع، تجارت استان.الهیاری.
2- قرارداد شرعی بین دباغان اصفهان و دباغان سدهی برای مشخص شدن محدوده کاری.
سال 1281خورشیدی / همان.
3- ممنوعیت خروج پوست گوسفند و بز اصفهان و چهار بلوک آن توسط مجلس محترم ملی اصفهان.
سال 1285 خورشیدی / همان
4- دستور ظل السلطان در جواب شکایت دباغان سدهی مبنی بر ممنوعیت دباغی بیش از5 نفر در سده و فروش بقیه پوستها به دباغ‌های شهری.
همان، ص 294
5- نحوه تقسیم چرم و تولید روزانه 300 تخته پوست دباغی شده توسط دباغان اصفهان 100 عدد به صنف ارسی دوز، 50 عدد گیوه دوز و مابقی بین اصناف دیگر.
همان، ص 99.
6- صادرات ده هزار من چرم سده به ارزش هشتاد هزار تومان در فهرست امتعه صادره اصفهان.
سال 1303 / کتاب الاصفهان.
7- تعیین نمایندگان صنف چرم سازان و دباغان برای تنظیم امور خود.
سال 1304 / سند 1 کتاب تاریخ حرف، صنایع، تجارت استان، الهیاری، ص 519.
8- جلوگیری از فعالیت دباغی‌ها در کنار آب‌های جاری بدلیل مسائل بهداشتی (استان دهم).
سال ۱۳۰۵ ۱۳۰۸ / ۱۰۹ برگ / مرکز اسناد اصفهان / شناسه سند ۹۷/۲۹۳/۷۵۵۷.
9- دستور بررسی وضعیت دباغی از طرف دایره صحیه ولایتی اصفهان به اداره معارف توسط نماینده مشخص شده و نماینده حکومتی در سده و تعیین مکان برای پوستشویی.
اسفند سال 1305 / مرکز اسناد اصفهان.
10- دستور حاظر شدن روسای دباغ‌های در اداره حکومتی.
18 اردیبهشت 1306 / مرکز اسناد اصفهان.
11- نامه وزارت داخله مبنی بر رسیدگی به وضع دباغی‌های سده و ضرر دباغی‌های سده برای سلامت عمومی بدلیل آلودگی آب شرب منطقه و دستور رسیدگی به این موضوع.
سال ۱۳۰۷ / ۱ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
12- احضار عده‌ای از صنف دباغ به حکومت اصفهان برای پاسخگویی.
سال ۱۳۰۷ / ۱برگ / مرکز اسناد اصفهان.
13- نزاع بین دونفر بر سر شستن پوست در جوی آب و قتل یک نفر از آنها و دستگیری قاتل توسط امنیه.
خرداد 1309 / روزنامه اخگر اصفهان شماره 364
14- جلوگیری امنیه سده اصفهان از دباغی مؤسسات دباغی در حدود آب قنات اسفریز.
سال ۱۳۰۹ / ۴ برگ / آرشيو ملي ايران.
15- جلوگیری از شستشوی پوست خام در نهرهای جاری ورنوسفادران سده.
سال ۱۳۱۳ / ۱ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
16- آلوده شدن آب‌های جاری سده بدلیل عملکرد دباغان.
سال ۱۳۱۴ / مرکز اسناد اصفهان.
17- اع‍ت‍راض دباغان به م‍ع‍ام‍لات پوست توسط ش‍رک‍ت س‍ه‍ام‍ی پ‍ن‍ب‍ه و پ‍ش‍م و پوست در اصفهان.
سال ۱۳۱۵ / ۳ ص / آرشيو ملی ايران.
18- ملزم نمودن قصابان سده به کشتار دام در کشتارگاه‌ها.
سال ۱۳۱۶ / ۲ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
19- ملزم نمودن قصابان سده به کشتار در محل کشتارگاه.
سال ۱۳۱۷.۱۳۱۸ / ۳۳ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
20- خودداری کشتار دام توسط قصابان سده در کشتارگاه.
سال ۱۳۱۷ / ۵ ص آرشيو ملی ايران.
21- ت‍ق‍اض‍ای ای‍ج‍اد دباغ خانه
سال ۱۳۱۸ / ۱ برگ / آرشيو ملی ايران.
22- در خواست قصابان سده برای تعمیر جادهها و خیابانهای مسیر اصفهان به سده به منظور کاهش هزینه حمل و نقل از شهرداری سده.
سال 1319 / الهیاری، فریدون و همکاران، تاریخ حرف، صنایع، تجارت استان.
23- دستور انتقال مجدد کارگاه‌های دباغی به خارج از سده.
سال۱۳۲۰ / ۳ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
24- خودداری قصابان سده از پرداخت عوارض حمل گوشت
سال ۱۳۲۰ / ۹ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
25- چگونگی صادرات پوست
سال ۱۳۲۰ / ۱۰ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
26- رسیدگی به امور بهداشتی اصناف سده بخصوص صنف دباغ.
سال ۱۳۲۱ / ۳۲ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
27- خارج نمودن صنف دباغ از سده.
سال ۱۳۲۲ / ۲ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
28- دستور جلوگیری از شستشوی پوست حیوانات در آب‌های جاری سده توسط دباغان.
سال ۱۳۲۲ / ۳ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
29- لزوم اخذ گواهی سلامت قصابان سده.
سال ۱۳۲۴ / ۱ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
30- دستور ملزم نمودن قصابان سده به کشتار در کشتارگاه.
سال ۱۳۲۵ / ۴ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
31- شکایت تعدادی از اهالی سده به مقامات استان از دباغی در مناطق مسکونی.
اسفند 1325 / موزه اسناد شهرستان خمینیشهر.
32- دستور انتقال دباغ‌های سده به خارج از شهر.
سال ۱۳۲۵ / ۴۲ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
33- پیشنهاد بهداری سده درمورد انتقال دباغی‌ها به خارج از شهر.
سال ۱۳۲۶ / ۳ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
34- جلوگیری از دایر نگهداشتن کوره پزخانه‌ها و دباغی در داخل شهر.
سال ۱۳۳۶ / ۱ برگ / مرکز اسناد.
35- آمار کشتار و پلمپ پوست در کشتارگاه همایونشهر.
سال ۱۳۴۲-۱۳۳۸ / ۱۷۹ برگ. / مرکز اسناد اصفهان.
36- آمار کشتارگاه و درآمد پلمپ پوست در کشتارگاه شهرداری همایونشهر.
سال ۱۳۴۳.۱۳۴۴.۱۳۴۵ / ۹۶ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
م: شاهین، محمدعلی، زبان اسناد، جلد اول، گفتمان اندیشه 1400، گروه 8
