نکاح نامه های دوره قاجار " تأليف ازاده عباسیان نام رساله ای است که در سال 1390 در گروه تاریخ دانشگاه تهران (زیر نظر دکتر رسول جعفریان) دفاع شده است.
در رساله نامبرده 14 عقدنامه بازخوانی و نوشته شده است. محتوای یکی از آنها از قریه خوزان است. این نکاح نامچه متعلق به زمانی است که ناصرالدین شاه قاجار به سفر اروپا می رفت. برای پی بردن به ارزش آن کافی است با تاریخ بنای مساجد و خانه هایی که از دوره قاجار در این منطقه باقی هستند مانند خانه مجیر و خانه سرتیپ سدهی و مسجدآقا علی اکبر (اتمام بنا 1242ه.ق ) مقایسه کنید.
تاریخ این عقدنامه سال 1295 ه .ق که به خط شکسته و رقاع نوشته شده است . اصل سند در اختیار سازمان اسناد ملى به شماره ، ١٣٨١. ۱۱۹ است که در www.asnad.org قابل مشاهده است .
نام داماد (آقاعبدالرحیم ولد مرحوم مغقور آقاعلی بابا ) و عروس (جهان سلطان بنت آقامحمد صادق عصار ) است.
کلماتی که غلط خوانده شده بود در ()کمانک تصحیح شده است. خطوط عقدنامه نیز با شماره (مثلا /6) مشخص شده اند.
هوالمولف بین القلوب
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله الذی احل النکاح و حرم الزنا و صلی الله علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین بعد الحمد و الثناء
باعث بر تحریر این کلمات شرعیه الدلالات و داعی از نگارش این صحیفه شریعت بنیان و منظور از ترقیم این سطور واضحه الدلالات / 5 و غرض از انجام این کتاب مسرّت افزا آن است که چون نظام عالم و بقای سلسله نسل بنی آدم به مزاوجت منوط و به مناکحت مربوط است /6چنانچه خداوند کریم و حضرت ارحمالراحمین در رقم مبارک شیم خود می فرماید : { وَ اَنْکِحُوا آلْاَيامي مِنْکُمْ وَ الصّالِحينَ مِنْ عِبادِکُمْ/7 وَ اِمائِکُمْ اِنْ يَکُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللهُ واسِعٌ عَليمٌ}
امر تزویج در طبایع مرغوب و در شرایع ممدوح و در نظر اولوالابصار مندوب /8 و تارکش در نظر اولوالالباب مخذول و منکوب بنابر مضمون حدیث بلاغت مشحون حضرت خطیمی مآب و خلاصه موجودات و سرور عالمیان/9و اشرف الانبیاء و شفیع المومنین که به لفظ گهربار خود فرموده : (النکاح سنتی فمن رغب عن سنتی فلیس منی) لهذا بنابر مضمون آیه شریفه و حدیث /10 حضرت سید المرسلین در نیکوترین ساعتی از ساعات و بهترین وقتی از اوقات مقرون به خیر و برکات عقد مناکحهی صحیحه شرعیهی اسلامیه /11جاری شد فیمابین عالیحضرت ،ستوده خصلت ،آقاعبدالرحیم ولد مرحوم مغقور آقاعلی بابا و علیا حضرت عصمت و عفت پناه ،خدارت دستگاه /12العاقله ، الرشیده ،المختاره،النجیبه ، الباکره، هیالمسماه به جهان سلطان بنت عالیشان ،عزت نشان، آقامحمد صادق عصار.
به صداق مبلغ ده تومان /13 رایج خزانه عامره سلطانی روپیه بیست و شش نخود وزن ده عدد یک تومان و به انضمام نیم دانگ از دو دانگ خانه موروثی خود را واقعه در قریه خوزان واقعه در محله فتحآباد که محدود به حدود اربعه ذیل می باشد :/14
به شارع عام ، به خانه ورثه محمد باقر صادق ، به ممر آب زوجه اسدالله، به خانه ورثه جعفر و به انضمام هفت قفیس ونیم از ملک مشهور به لبه(لته) ابوطالب معه شرب طابعه آب آن که محدود به حدود از نوابل(به حدود اربعه ذیل) /15 به سنگ جوب (به دستک جوب)، به ممر آب، به ملک زوجه اسدالله، به سنگ آب(به دستک آب )/16
با کافه ملحقات آن را از ممر و مدخل و کل مایتعلق بهای از او (آن را ) ، صیغه شرعیه اسلامیه جاری و واقع گردید و این دو کلمه به جهت قباله نکاحیه قلمی شد. وکان ذلک فی 18 شهر رجب المرجب سنه ی 1295
{سجلات }
/1 بسمالله
عبدالرحیم ... زاده اعتراف نمود به ... مبلغ ده تومان و نیم دانگ از خانه و ...(هفت ) قفیس از ملک مرحوم... فی 25 شهر رجب 1295
{مهر}
/2وقع النکاح(المناکحه) المیمونه علی الصداق المرقوم لدی ... ... ... ... 18 رجب 1295
/3قد وقع النکاحه(المناکحه) المبارکه المیمونه ... فیه لدی ... ... فی 18 شهر رجب المرجب 295
{مهر} : محمد بن ابراهیم
/4 انا من الشاهدین حاجی محمد مهدی ولد مرحوم آقاحسین ... فی 18 شهر رجب المرجب 1295
{مهر}انا عبده محمدمهدی
/5 ...مشهدی محمد هاشم ولد مرحوم آقا محمد کاظم فی 18 شهر رجب المرجب
{مهر}:محمد هاشم
/6 العبد مشهدی محمد باقر ولد مرحوم آقا زین العابدین غفرله فی 18 شهر رجب المرجب 1295
{مهر}:انا عبده محمد ...
/7 العبد المذنب اسدالله ولد مرحوم آقا علی فی 18شهر رجب المرجب
{مهر} : اسدالله
/8 اقل خلق الله حاجی برات علی ولد مرحوم رجب علی فی 18 شهر رجب المرجب 1295
{مهر} : رجب علی
/9قربان علی ولد مرحوم آقا علی بابا فی 18 شهر رجب المرجب 1295
{مهر}: عبده قربان علی
/10اقل الخلق الله علی اکبر ولد مرحوم فتح الله فی 18 شهر رجب المرجب 1295
{مهر} : ... ...
.........................
این عقدنامه و توضیحات آن توسط آقای امیرحسین سدهی زمانی که دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران بودند، تهیه شده است.