جنگ جهانی اول در اوت 1914 میلادی/ مرداد 1293 خورشیدی شروع و در نوامبر 1918 میلادی / آذر 1297 خورشیدی به پایان رسید. دولت ایران در این جنگ اعلام بیطرفی کرد. عثمانیها با طرح شعار اتحاد اسلام سعی داشتند دولت و مردم ایران را به جنگ با دول متفق ترغیب کنند. آلمانیها نیز با حمایت از این شعار دنبال همین هدف بودند. در مقابل، روس و انگلیس برای حفظ و گسترش منافع ریشهدار خود در ایران با بستن قراردادی با همدیگر ایران را بین خود تقسیم کرده بودند در این شرایط، ایران به اشغال نظامی بیگانگان درآمد و آسیبها و خساراتی مانند قحطی عظیم این دوران گریان مردم را گرفت.
روسها در ادامه حضور خود در ایران، اصفهان را در اواخر سال 1394 اشغال کردند. آنها در مکانهایی مانند باغ نو، هشت بهشت، شمس آباد، چهارباغ، فرح آباد، کنسولخانه و ... ساکن شدند. متجاوزین همه جا حضور داشته و در مکانهای عمومی رفت و آمد میکردند. آنها با ورود به اصفهان پسر ظلالسلطان، را به حکومت اصفهان گماشتند و نواحی اطراف اصفهان را هم بین دیگر فرزندان وی تقسیم کردند. خانه و اثاث مخالفان روسیه و طرفداران کمیته دفاع ملی مانند بیبی مریم بختیاری، امینالتجار و غیره را غارت کردند و املاک حاج آقا نورالله و حاج آقا جمال نجفی را توقیف و محصولات آنها را مصادره نمودند. روسها همچنین اموال کسانی که برضد قوای روس اقدام میکردند را ضبط مینمودند. روسیه برای افزایش نفوذ خود در شهرهای اشغال شده کنسولگری و شعب بانک استقراضی دایر کرد. کنسولگریهای روسیه دولتی در درون دولت بودند و حتی به جمعآوری مالیاتهای محلی میپرداختند. بانک استقراضی از افراد بانفوذ و ثروتمند شهرها حمایت کرده و در قبال وثیقه امالک و مستغالت به اهالی شهر وام میداد و در عوض از دخالت مأموران دولتی برای دریافت مالیات و غیره از آنها حفاظت میکرد. عزل و نصب مقامات محلی با هماهنگی انگلیس از دیگر اقدامات مداخلهگرانه آنها بود. اشغال اصفهان توسط روسها حدود یک سال و نیم به طول کشید و آنها در شهريور 1296 با وقوع انقلاب در کشورشان اصفهان را ترک کردند. بر اساس اظهارات شفاهی قوای متجاوز در این مدت در آبادیهای ماربین و سده هم رفت و آمد داشتند و حتی زد و خوردی بین روسها و نیروهای مقابل در حوالی قبرستان گاردر اتفاق افتاد و کشتهها همانجا رها شدند که پس از آرام شدن اوضاع مردم محلی اجساد را دفن نمودند. تعدادی از سربازان روس پس از حوادث کشورشان در آنزمان در سده مانده و در روستاها به گدایی پرداختند.