ولادت: 1347
نام پدر: رضا، متولد 1295
تاریخ تدوین: آذر 1396
تدوین: محمدعلی شاهین از روی نوشته راوی
محور‏های موضوع: پیشینه چوبداری سده، فعالان چوبداری در سده
پدر شما چوبدار پیشکسوت بوده، به همین دلیل از تاریخچه ‏‏این‏ شغل در شهر اطلاعاتی دارید که کمک می‏کند تا گوشه ‏‏ای‏ از تاریخ اجتماعی و نیز اقتصادی شهر، ثبت شود اصولا، به چه کسانی چوبدار می‏گفتند؟
شغل چوبداری یکی از مشاغل میدان ها‏ی بار فروشی است. چوبداران کسانی هستند که خرید و فروش گوسفند انجام میدهند. ‏‏این‏ افراد به مناطق پرورش دام رفته و گوسفندان را خریداری می‏کنند و به میدانهای دام می‏برند و یا دامداران گوسفند‏ها را برایشان می‏آورند.
در دهه ‏ها‏ی گذشته در سده چه کسانی چوبداری می‏کرده‏ اند؟
دو خانواده در سده به چوبداری به صورت حرفه ‏‏ای‏ مشغول بوده ‏اند یکی برادران نصیری به نامها‏ی احمدرضا، حاج عبدالرضا و حاج‏ آقا رضا و یک خانواده دیگر به نام پسران حسین ها‏دی که مرتضی کریمی‏ و حاج سیف اله کریمی‏ از جمله پسران حسین ها‏دی هستند .
از خانواده نصیری‏ها توضیحات بیشتری میدهید؟
احمدرضا اولین کسی بود که خرید گوسفند (کنده‏‏ای‏) را از فریدن و فریدونشهر باب کرد و از د‏هات گرجی، ارمنی، آخره بالا گوسفند میخرید. دو نفر از‏‏این‏ سه برادر یعنی احمدرضا و حاج ‏آقا رضا همیشه فریدن بوده‏اند و به خرید دام می‏پرداختند. نقل است که هرگله گوسفندی که ازفریدن رد می‏شده مردم منطقه میگفتند گله احمد‏رضا و برادرانش. حاج‏ عبداالرضا هم گوسفندان را درکشتارگاه طوقچی به قصابان میفروخته است و حتی بعضی وقت‏ها خانه ‏‏‏اشان در خوزان کشتارگاه هم بوده و قصابانی به نامه ا‏ی حاج‏ عباس غزالی و حاج ‏قاسم محقیان درخانه‏‏ این‏ برادران کشتار میکرد‏ه ‏اند.
طرف حساب‏های برادران نصیری در منطقه فریدن چه کسانی بوده ‏اند؟
در آن طرف هم در فریدن و آخره خصوصا د‏هات ارمنی نشین شخصی بنام خاچاتور رابط پدر و عمو‏هایم در منطقه بوده است.
از حاج اسماعیل رضایی که آنزمان با عمویم حاج عبدالرضا شریک بوده شنیدم که می‏گفت حاج عبدالرضا مردی مومن بود و در تعامل با کدخدا گرگین دائم او را به مسلمانی دعوت می‏کرد که کدخدا گرگین به شوخی می‏گفت: بزار با صفات خودمان گذران کنیم.
در دوره‏‏ای‏ دولت تصمیم می‏گیرد ارمنی ‏ها‏ی آخره را به ارمنستان برگرداند که از قضا نام خاچاتور از دوستان پدر و عمو‏هام در فهرست بوده است. پدرم می‏گفت سر گله نشسته بودیم که خاچاتور آمد و خطاب به احمدرضا برادرم گفت، احمدرضا گله و همه زمین ها‏یم مال شما که احمد‏رضا گفت نگران نباش و رفت با امنیه ‏ها‏ گفت خاچاتور آب و خدم و حشم دارد به درد منطقه می‏خورد و مانع اعزام او شد.
گرجی‏ ها‏ی ارمنی به منزل شما هم رفت و آمد می ‏کردند؟
بله، مادرم تعریف می‏کرد که وقتی ارمنی‏ها‏ به خانه ما می ‏آمدند و برای آنها چای می‏بردیم بعد از خوردن چای کمی‏ خاکستر از منقل بر میداشتند و در نعلبکی که خودشان خورده بودند می‏ریختند به معنی‏‏این‏ که‏‏ این‏ استکان و نعلبکی دهن خورده ارمنی هست .
از چوبداران عوارض و مالیاتی هم می‏گرفته ‏اند؟
وقتی اداره دارایی در سده تاسیس می‏شود چوبداران را شناسایی میکند و مالیات بر آنها وضع می‏کند. برای سال 1337 تا 1342 مالیاتی سنگین برای‏‏این‏ خانواده در نطر می‏گیرند.
از فرد دیگری به نام حاج ‏اسماعیل رضایی که در ‏‏این‏ کار فعال بوده نام برده می‏شود وی با برادران نصیری هم مرتبط بوده است؟
پدرشان با پدر حاج ‏اسماعیل رضایی شراکت داشته و خود ایشان هم با‏‏ این‏ برادران شریک بوده است.
چوبداری به همین شکل می‏ماند و یا تحولاتی اتفاق می‏افتد.؟
در یک دوره حاج ‏آقا‏رضا نصیری و حاج ‏اسماعیل رضایی و حاج‏سیف‏اله کریمی ‏عامل فروش دام فریدنی ‏ها‏ می‏شوند.‏‏اینها درخانه غلام زمانی در محله فروشان معامله می‏کرده ‏اند.
یعنی کاروانسرا و محل مستقلی برای‏‏این‏ کار نداشته‏ اند؟
بعد‏ها حاج ‏احمد‏آقا جورکش و رضا چوبداران اولین کاروانسرا را در سده راه می‏اندازند و بعد حاج ‏سیف ‏اله کریمی ‏و حاج اسماعیل هم شراکتی کاروانسرای فروش دام می‏زنند. حاج احمدآقا جورکش باعث شد‏‏ این‏ شغل در شهر به شکل کاروانسراداری در بیاید و ‏‏‏اشتغالزایی شود. قبل از آن عمو‏ها و پدرم و خانواده حسین ها‏دی و برادران احمد و محمود نجف‏ آبادی دامشان را به اصفهان‏ کشتارگاه طوقچی می‏بردند.
دام فقط ازفریدن خریداری می‏شده؟
تا مدتی بله، البته عشایر بختیاری و قشقایی هم دامشان را به سده می‏آورده ‏اند. بعد‏ها و به تدریج دام سنندج و کردستان پایش به منطقه بازمیشود. اولین کسی که برای خرید دام به کرمانشاه می‏رود حاج ابراهیم شیخی بوده است.
دام ‏ها را به چه وسیله ‏‏ای‏ به منطقه می‏ آورده ‏اند؟
در آن دوران چوبداران دام را با پای پیاده از فریدن به سده و اصفهان‏ می‏آورده اند. یکبار که حسین ها‏دی یک گله از فریدن خریده بوده در اواخر بهار به کشتارگاه میرسد. چوبداران و قصابان اصفهانی دم می‏گیرند و میگویند: حسین ها‏دی دیر اومدی وقت گوسفند ترکی اومدی.
زمانیکه دام عشایر به بازار میرسیده قیمت بازار افت می‏کرده و‏‏این‏ شعر را برای حسین ها‏دی به همین خاطر می‏خوانده ‏اند. گوسفند ترکی به گوسفندان عشایر‏ی می‏گفته ‏اند.
شما شخصا سندی از خرید و فروش و معاملات پدرتان دیده ‏‏اید؟
برگه‏‏ ای‏ هست که مربوط به فروش 207 راس دام می‏باشد.‏‏این‏ سند معاملاتی را پدرم به خط سیاقی نوشته است.
کسان دیگری در سده چوبداری می‏کرده ‏اند؟
بله حاج ‏نادعلی نوربخش از ورنوسفادران، حاج‏ قدم و حاج‏ نادعلی نصیری و ساربان از خوزان در این شغل فعال بوده‏ اند. همه کسانی که در حرفه چوبداری مشغول بوده ‏اند همگی متولد قبل از 1295 می باشند.
چوبداران سده رقبایی هم در شهر‏های دیگر داشته‏ اند؟
بله، احمد و محمود نجف ‏آبادی و دسته ‏‏ای‏ چوبدار از خوانسار و حفیظ اله از علویجه که رقیبان سختی برای سدهی‏ ها بوده‏ اند.
چوبداران در سده نام خانوادگی هم شده؟
در بن ‏اصفهان‏( ورنوسفادران) نام خانوادگی چوبداران وجود دارد.