متولد 1346
تاریخ گفتگو: شهریور 1398، خانه مجیر.
اشاره: پیشینه طولانی منطقه ماربین سبب شده است تا گفته ها، شنیده ها و ادعاهایی در باب یافتن دفینه ها در محلات مختلف از جمله در هرستان و خوزان و اسفریز هر از چند گاهی مطرح شود و پیوسته عده ای از استخراج دفینه ها و فروش قاچاقی آنها اخباری را منتشر کنند. متن تنظیم شده صرفا بر اساس شیده ها و ادعاها که گاه با چند واسطه نقل شده تنظیم شده است و راوی تنها شنیده های خود را از دیگران بیان کرده است.
شما به عنوان یکی از ساکنین هرستان که اجدادتان در همین محل بوده اند از گذشتگان خود و اهالی محل مطالبی از پیدا شدن چیزهای قدیمی در هرستان شنیده اید؟
بله از پدر و پدر بزرگ، دایی و اهالی مطالبی در خصوص پیدا شدن اشیای قدیمی و عتیقه شنیدهام. یکی ازآنها بردن سنگ قبری از قبرستان محل توسط خارجی ها است
ماجرای سنگ قبر را چطور نقل میکردند؟
پدرم می گفت زمان بچگی من چند نفر خارجی با امنیه آمدند و یک سنگ قبر و مجسمه را از قبرستانمان کندند و روی گاری گذاشتند و بردند. میگفتند سنگ قبر یکی از بزرگان بوده چون در قدیم اینجا بزرگانی زندگی میکرده اند.1
نگفتند خارجی ها از کدام کشور بودند؟
میگفتند فرانسوی بوده اند2
قبرستان که ذکر کردید، هنوز استفاده میشود؟
نه آنجا به قبرستان کهنه معروف بود و از آن استفاده نمی شد.به همین دلیل تصمیم به ساختن مدرسه در زمین آن گرفته شد. شایع بود موقع مدرسه سازی هم اشیایی قدیمی در این محل پیدا شده است.3
از دایی خود چه چیزی شنیدید؟
دایی از فرد دیگری نقل میکرد در خانه یکی از سرشناسان محل چاهی به عمق حدود 12 متر مشاهده کرده که وارد آن که میشوند به یک اطاق میرسند. کف این اطاق تخته سنگی بوده که وقتی آنرا بلند میکنند مقدار زیادی سکه پیدا میکنند.
به غیر از اینها مردم به چه اشیای عتیقه که در این محل پیدا شده و فروخته شده باور دارند؟
مردم در حرفهای خود به پیدا شدن قرن خطی با آب طلا 4، آثاری از آتش پرستان، مجسمه حدود نیم متر از طلا، و مجسمه فردی کتاب به دست اشاره میکنند که البته همه از قول دیگران میگویند اما کسی شخصا آنها را ندیده است.
در دوران اخیر در خصوص پیدا شدن اشیای قدیمی در محل سر و صدایی بلند نشده است؟
چرا چنین شایع شده بود که هنگام کندن چاه فاضلاب در کوچه مشهدی ها5 حفره ای پیدا میشود که به راهرویی راه داشته است. مردم آنرا یکی از ورودیهای راهرویی زیر زمینی تلقی میکردند که به کوه آتشگاه راه داشته است.6
...................
1-در كتاب محاسن اصفهان از مفضل بن سعد بن حسين مافروخي در ذكر ديه هرستان از روستاي ماربين آمده است:« هر كدام از اهالي اين ديه در شؤون كدخدايي خويش چنان اند كه اگر ديرگاه شب دوازده تن ميهمان به آنان رسد به بيرون حاجتمند نخواهند بود». در همين كتاب در خصوص هرستان آمده: "جي خراب بود به نوبت دولت فيروز بن يزدجرد و صورت آن بود كه فيروز ساساني ( فوت 472 م) فرمان فرستاده بود به آذر شاپوران، پسر آذرمانان پهلوان از ديه هرستان از روستاي ماربين جد مافروخ بن بختيار كه جد صاحب رساله محاسن بوده است به اتمام باروي مدينه جي و اين حال پيش از اسلام بود
2- سندی از سال 1313 وجود دارد که طبق آن م‍س‍ج‍د خوزان، در این سال توسط یک اروپ‍ائ‍ی بازدید میشود و م‍ام‍وری‍ن امنیه گزارش ت‍ف‍ت‍ی‍ش او را میدهند.
3- قاسمعلی کرمی هرستانی از پژوهشگران تاریخ دفاع مقدس و نویسنده کتاب جبهه ذوالفقاریه میگوید: زمانی که بنده در دهه 1360 مسوول بسیج هرستان بودم این موضوع را پیگیری و فرد ادعا کننده را پیداکردیم و به نهادهای دیگر هم خبر دادیم اما از اشیایی ذکر شده چیزی رویت نکردیم و اثری هم از آنها پیدا نشد تنها یک خمره بود که به میراث داده شد و عمر آن را حدود 200 سال ذکر کردند.
4- یکی از اهالی خوزان نیز پیدا شدن یک قرآن خطی در یک خانه قدیمی در این محل و فروش آن را نقل میکند.
5- کوچه مشهدی ها: افرادی از ساکنان این محل زمانی با الاغ به مشهد مقدس میروند و بعد از آن این کوچه به کوچه مشهدیها معروف میشود.
5- قاسمعلی کرمی هرستانی در خصوص این ادعا میگوید: در اواسط دهه 1390 فردی که در این کوچه چاه فاضلاب حفر میکرده، این موضوع را مطرح میکند و در آن زمان سعید کرمی و روح الله حاج حیدری از دوهفته نامه فرصت برای تهیه گزارش موضوع را پیگیری و حتی فرد مدعی پیدا میشود اما چیزی دستگیر نمیشود و بهرحال موضوع شایعه تلقی میگردد.