شیخیه یا شیخی ها ، فرقه ای از شیعیان اثنی عشری ، از پیروان شیخ احمد احسائی ، از علمای بزرگ شیعه در قرن سیزدهم ه.ق می باشند. شیخ احمد بن زین الدین بن ابراهیم ، مؤسس یک مکتب الهیات بوده که بعد از تکفیرش توسط مجتهدین شیعه ، فرقه نامیده شد و پیروانش به اسم او به «شیخیه » معروفند. شیخیه به پشت سری نیز معروفند و مخالفانشان ( شیعیان دیگر ) بالاسری و متشرعه نامیده می شوند.
اختلاف شیخیه با متشرعه بیشتر در اصول دین و مذهب است و آن هم در تعبیر و تفسیر این اصول ، نه در انکار یا اثبات اصلی از اصول دین یا اصول مذهب ؛ بدین معنی که شیخیه اعتقاد به عدل و معاد را ضروری نمی دانند و اعتقاد به توحید و نبوت را در بردارندۀ آن دو می دانند و درمقابل به اصل دیگری به نام رکن رابع معتقدند. شیخیه همچنین در مورد کیفیت معاد ، معراج پیامبر ، امامت و بخصوص امام دوازدهم و نیز در مورد تساوی حقوق زن و مرد نظرات و گرایشاتی دارند .
در بررسی عقاید شیخ احمد احسائی معلوم می شود که وی بسیاری از آراء خود را از هرمسیان ، فلسفه اسماعیلیان و باطنی گری آنها ، فرقه غلات (غلاة ) اخذ نموده است همچنین نوعی ماده گرائی ابتدائی و عناصری از فلسفه و جهان بینی ایران باستان یعنی آیین زرتشت و یونان در فلسفه و الهیات ، نیز در آراء شیخ مشاهده می شود .
آموزه های ویژۀ بنیان گذار این فرقه، غیر از آنکه مایۀ انشعاب داخلی فرقه شد ، تحولات دینی و اجتماعی و نیزپیدایش دو فرقه منحرف بابیت و بهائیت را نیز به دنبال داشت. این فرقه در برهه خاصی از حکومت قاجار و تحت تأثیر شرایط اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی بسرعت رشد کرد و طرفداران زیادی بدست آورد اما با تغییر تدریجی آن شرایط ، این فرقه نیز روبه افول گذاشت به طوری که هم اکنون ، پیروان اندک این فرقه ، در نقاط مختلف کشور،از جمله یزد، کرمان، آذربایجان، کرمانشاه و برخی کشورهای همسایه ، ازجمله کویت و جنوب عراق پراکنده اند.
منبع:
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
جهت اطلاع از سابقه این فرقه در سده به مطلب مرتبط مراجعه شود