محمدعلی شاهین
پژوهشگر، نویسنده، روزنامه نگار
ثبت تاریخ و فرهنگ شهرها پیوسته دغدغه تاریخنگاران به ویژه اصحاب فرهنگ شهرها بوده است و پافشاری بر این مهم به تدریج سبب شکل گیری تاریخ نگاری محلی شده است. اما این شاخه از تاریخ معمولا از سوی متولیان کشوری حمایت نمیشده و در نتیجه اهالی هر شهر و نهادهای فرهنگی محلی به تدریج به این نتیجه رسیده اند که خود برای مستند کردن تاریخ و فرهنگ شهر و دیار خود کاری بکنند چرا که نخست اینکه جامعه و ملتی که دارای تاریخ مکتوب نباشد با جامع های که هیچ پیشینه و پشتوانه تاریخی ندارد تفاوتی نمیکند و دوم اینکه تاریخ جامع هرکشوری از مجموعه تاریخ شهرها تشکیل میشود و تنها منحصر به مرکز نمی باشد و چه بسا یک رخداد مهم کشوری ریشه در اتفاقاتی در یک شهر داشته باشد. همین دو دلیل کافی است که ساکنان هر شهری به ویژه دردمندان آنها دست و آستین را بالا بزنند و تحقق آنرا از متولیان فرهنگی شهر خود مطالبه گری کنند. یک پژوهش اجمالی نشان میدهد که در تعدادی از شهرها به ویزه مراکز استانها به ضرورت مذکور پی برده و اقدام هم کرده اند، از باب نمونه طرح دانشنامه استان بوشهر در 110 جلد پیش بینی شده است و تا سال 1395 حوزه هنری استان بوشهر 60 جلد آن را منتشر کرده است و یا محققین شهر ساری دهها جلد کتاب در خصوص تاریخ و فرهنگ منطقه خود منتشر کرده اند که از اتفاق مشاور انتشار کتاب های تاریخ این دو شهر استاد برجسته تاریخ همشهری خودمان دکتر مرتضی نورایی بوده است. در تجربه در دسترس دیگر در مرکز استان یعنی اصفهان مركز اصفهان شناسی و خانه ملل اصفهان و یا همان مرکز اصفهان شناسی به پیشنهاد اساتید تاریخ اصفهان توسط سازمان فرهنگی، ورزشی و اجتماعی شهرداری اصفهان راه اندازی و حمایت میشود. این مرکز تاکنون بیش از صد جلد کتاب از تاریخ منطقه به هزینه شهرداری منتشرکرده و دارای سایت و برنامه های بسیار متنوع برای شناساندن اصفهان است. توجه به این واقیت ها و جای خالی چنین مرکزی اینجانب را واداشت که با دردمندانی از این شهر مشورت های انجام دهم و در نهایت پیشناد تشکیل خانه تاریخ و فرهنگ خمینی شهر را به سازمان فرهنگی شهرداری خمینی شهر بدهم. لذا در سال 1396 اساسنامه جامعی با مشاوره با صاحب نظران فرهنگی شهر تدوین و به سازمان مذکور تحویل شد. خوشبختانه این پیشنهاد با استقبال و نظر مساعد مدیر و اعضای هیئت مدیره و حمایت مجموعه مدیریتی شهرداری روبرو گردید و پیشنهاد و اساسنامه در جلسه هیئت مدیره وقت در تاریخ دوشنبه 14 اسفند 1396 به تصویب رسید. و اطاقی در خانه مجیر به این سمن اختصاص داده شد.
عملکرد خانه تاریخ و فرهنگ شهرستان خمینی شهر سه سال پس از تاسیس:
1- نکوداشت دکتر میرحامد حسین سیادت با همکاری فرهنگسرای بعثت و شهرداری
2- برپای چندین نمایشگاه از مشاهیر شهر
3- طرح و تولید محتوا برای تاسیس و تکمیل موزه مشاهیر
4- طرح و تولید محتوا برای تاسیس موزه اسناد شهرستان
5- طرح و تولید محتوا برای تاسیس موزه تاریخ مصور شهر( خانه عکس)
6- ایجاد پایگاه مجازی(سایت) دانشنام خمینیشهر و کانال و گروه و صفحه در واتساب و اینستاگرام با عنوان دانشنامه خمینی شهر به منظور انتشار اطلاعات جامع در باره تاریخ منطقه از مهربین به خمینی شهر
7- پشتیبانی محتوایی از شبکه های اجتماعی و مقالات دانشجویی در خصوص تاریخ شهر
8- انتتشار ده ها مقاله از پژوهشهای تاریخی شهر در نشریات مختلف شهر و استان
9- همکاری در تهیه چند مستند از تاریخ شهر
10- مهندسی انتشار 20 عنوان کتاب در خصوص تاریخ و فرهنگ شهر که تا کنون 7 عنوان آن انتشار یافته و چهار عنوان دیگر در مراحل مختلف چاپ است و بقیه مراحل تکمیل و بازخوانی را طی میکنند عناوین کتابهای منتشر شده عبارتنداز:
-راهنمای گردشگری و سفر به خمینیشهر: معرفی پیشینه، جاذبهها، مشاهیر، بناهای تاریخی و مشاغل خمینیشهر.
-هزار سال خمینی شهر: رخدادهایی از هزارسال تاریخ منطقه از ماربین به خمینی شهر.
-چهل پسینه: چهل روایت و ناداستان از پیشینه منطقه.
-راویان ماربین جلد1: 23 گفتگو با مطلعین و شاهدان از تاریخ شفاهی منطقه.
-نامها و نشانه ها: پژوهشی در ریشه نامها و پیشینه آبادیهای ماربین و مناطق و محلات و شهرهای شهرستان خمینیشهر.
-راویان ماربین جلد2: 28 گفتگو در مشاغل، فرهنگ و تحولات سده از دهستان ماربین تا تشکیل بخش در سال 1326.
-راویان ماربین جلد 3، پژوهشی در تحولات سده از تشکیل بخش تا تغییر نام به همایونشهر (1338-1326).
از این عناوین راهنمای گردشگری و سفر به خمینی شهر توسط سازمان به مناسبت نوروز چند بار چاپ شد و هزینه انتشار بقیه کتابها و دایر کردن سایت توسط مولف پرداخت شده است، ضمن اینکه تا کنون در برنامه های سالانه سازمان هیچ بودجهای برای خانه تاریخ تاریخ وفرهنگ در نظر گرفته نشده است. همچنین ارایه طرحها و تولید محتوا برای احداث موزه های رایگان و با علاقه شخصی انجام شده است. ضمن اینکه صدها جلد از کتابهای مذکور به اداره کتابخانه ها، مدارس، دانشگاهها، حوزه ها، خیرین و خیریه ها و.... رایگان اهدا شده است.
ضمن تشکر از حمایتهای اهالی علاقهمند به تاریخ و فرهنگ شهر خود امیدوار است این مرکز با همکاری اصحاب فرهنگ و کنشگران اجتماعی و فرهنگی و ورود مستقیم داوطلبانه و خیرخواهانه دیگران هرچه بیشتر اهداف خود را محقق کند.