ترانه های خوانده شده در عروسی های حال و هوای آن دوران را نشان میدهد و گوشه هایی از تاریخ شهر را بازگو میکند. برخی مصرع ها و ابیات نشان میدهد ترانه های خاصی در منطقه وجود داشته است. خوانندگان این آوازها اهالی محل و همسایه ها یا آشنایانی بودند که سابقه اجرا در مراسم عروسی های گذشته را داشتند. این بازیگران محلی لباس مناسب نقش خود هم آماده داشتند. به ندرت افرادی پیدا میشدند که به طور حرفه ای در مراسم عروسی به ترانه خوانی کنند. این نوع ترانه خوانی در بین هر دو دسته خانم ها و آقایان معمول بود ولی در بین خانم ها داغتر بود.
در این مراسم از ابزار موسیقی خاص استفاده نمیشد و اکثرا با ضرب گرفتن با دله ای و گاه تنها با دست و چاپول و خیلی به ندرت با تنبک خوانندگان همراهی میشدند.
همینطور که پیشتر ذکر شد متاسفانه متن ترانه ها نیز مانند کارآواها درجایی ثبت نشده است و تنها تعداد کمی از اهالی بخش هایی از این ترانه ها را به خاطر دارند که نقل میشود:.
1-یک ترانه که خانم ها در عروسی ها میخواندند ترانه عمو سبزی فروش بود که گاه به سبک نمایش روحوضی اجرا میشد. یعنی یکی نقش مرد سبزی فروش را بازی میکرد و یکی نقش سوال کننده را داشت و فردی هم در نقش الاغ ظاهر می شد و با حرکات خود اسباب شادی حضار را فراهم میکرد .مثلا خوانده میشده:
عموسبزی فروش / بله( دسته جمعی)
سبزی و تره / بله
سبزی آش داری / بله و به همین شکل موزون این گفتگو ادامه مییافت.
2-ترانه دیگر رختا یارمه که آنهم همراه نمایش بود و زنی در حالی که طشتی و چند لباس جلوی خود داشت ادای شستن لباسهای شوهر و مادر شوهرش را درآورده ولی با اشعاری که میخواند برخورد دوگانه با آنها را نشان میداد. برخی از ابیات آن عبارتنداز:
بیبی گل بهار / های های
میخوام رخت بشورم/ هاهای
رختا یارمه / های های
کجا آفتاب کنم / های های
رختا خارسومه / پوف، پوف
شپش داره / پوف، پوف
چرا من بشورم / پوف، پوف
3-یکی دیگر از ترانه ها که در عروسی ها خوانده میشد تعدادی از ابیات آن چنین است:
ای یاروم بوره / دلداروم بوره
حالا میل بتو دارو / سزاواروم بوره
یعنی:
ای یارم بیا دلدارم بیا
اکنون به فکر تو هستم بیا ای کسی که شایسته تو هستم بیا
4-پاسی از شب خانواده داماد همراه میهمانان خود پای پیاده و با چراغ های مرکبی و تریک راهی خانه عروس میشدند و در این شرایط هم ترانه هایی میخواندند:
یکی از آنها (هولوم تیه) به زبان ولاتی است و چند بیت آن عبارتند از:
مون که سوزی پاک کرانه / چِزو هولوم تیه
مون که آش برات پشانه / چزو هولوم تیه
مون که دارم شانه / چزو هولوم تیه
هلوم هلوم شانه / چزو هولوم تیه
رو کیه خوم شانه / چزو هولوم تیه
کُروم کُروم شانه / چزو هولوم تیه
در این ترانه فرد یا افرادی که در مراسم عروسی بر روال سنت قدیمی بیمزد و مواجب خدمت میکند از نامهربانی و بدخلقی صاحب عروسی گله میکنند و میگویند:
من که برایت سبزی پاک میکنم، چرا هلم میدهی (برخورد بد میکنی)؟
من که برایت غذا میپزم، چرا هلم میدهی
من که دارم میروم پس چرا هلم میدهی؟
با هل می روم / پس چرا هلم میدهی
آهسته آهسته می روم / پس چرا هلم میدهی؟
به سوی خانه خود می روم / پس چرا هلم میدهی؟
چزو هولوم تیه را در حالی که مردها روی یک پا می ایستادند و با شانه خود بهم ضربه می زدند تکرار میکردند. در ضمن این ترانه بخشی از مراحل تدارکات مراسم عروسی را که آن زن ها در خانه ها و به کمک همسایه ها و اقوام انجام میگرفته نشان میدهد.
5-وقتی جمعیت به خانه عروس میرسید معمولا گردانندگان مجلس ترانه ای به امید دریافت پول یا هدیه ای از خانواده عروس میخواند و ابیاتی از آن چنین نقل شده است:
دانی و دانی شب و روزم سیاه / پدرِ عروس روسوم8 را بیار
دانی و دانی شب و روزم سیاه / مادرِ عروس روسوم را بیار
اگر نیاری من بدم میاد / اگر بیاری من خوشم میاد
یالله سحر شد معطلش نکن / پدرِ عروس روسوم1 را بیار
.......................................................................
1- منظور از روسوم، رسم پرداخت هدیه و یا پول به مجلس گرم کن ها میباشد.
*عمده این اشعار و آواها توسط مرحوم محترم قاسمی متولد 1319 که از دوران کودکی و رفتن به کار هنوز در خاطره خود داشت نقل شده است که البته ممکن است با گذشت زمان قسمت هایی از آن فراموش و یا جابجا شده باشد.