احمد بن موسی ابن مردویه
تاریخ تولد: 323 ه.ق
وفات: 24 رمضان 410 ه.ق
مدفن: خمینی شهر/ بالادومرده
عناوین: حکیم، محدث، مفسر و مورخ مسلمان قرن 4
شاگردان:
تعداد زیادی شاگرد تربیت کرده که 37 نفر از وی نقل حدیث کرده اند از جمله
- ابوالقاسم عبدالرحمن بن محمدبن اسحاق اصفهانی
-ابوالفضل احمدبن حسن جلویی
احمد بن موسی بن مردویه اصفهانی یکی از مشهورترین محدثان و حافظان حدیث و مفسران اهل سنت و مورخین بزرگ در اوایل قرن چهارم ه.ق بوده
این دانشمند در خانواده ای اهل علم و دانش به دنیا آمده، پدرش از محدثان بزرگ است. (متوفی:365 ه.ق). برادرش هم از محدثان بزرگ بوده که مدت 30 سال در اصفهان حدیث میگفته است.
در منابع کهن، از محل سکونت ابن مردویه در اصفهان یادی نشده، اما این را میدانیم که او با محدثان محلۀ خوز ارتباط داشته است (موفق خوارزمی، ص265 – 266،. این احتمال دور از ذهن نیست که خوز یا خوزیان همان محلۀ خوزان فعلی در سدۀ باشد و ابن مردویه در این منطقه ساکن بوده باشد (یاقوت حموی، ج2، ص494؛ دهخدا، ذیل خوزان).
اساتید و شاگردان
طبق منابع، این دانشمند در خدمت 139 استاد بوده که از جمله آنها میتوان به: اسماعیل بن عَباد (صاحب ابن عباد)، حافظ ابوشیخ انصاری، احمد بن ایوب بن مطیر طبرانی که یکی از بزرگترین محدثان اهل سنت است، (متوفی 360) اشاره کرد.
37 نفر نیز از او نقل حدیث میکنند و از شاگردان او هستند، از جمله: ابوالقاسم عبدالرحمان بن محمدبن اسحاق اصفهانی، ابوالفضل احمدبن حسن جلودی مفسر قرآن و همچنین پسر ابن مردویه به نام محمد.
تالیفات ابن مردویه
ابن مردویه از محدثان پرتألیف در شاخههای مختلف علوم اسلامی مانند حدیث، تفسیر، رجال و تاریخ بوده است. هرچند متأسفانه اغلب آثار وی از بین رفته و بهجز اوراقی از کتاب معجم البلدان، سه مجلس از کتاب أمالی، و جزئی که در آن حدیث اهل بصره انتخاب شده بود، چیز دیگری به زمان ما نرسیده است.با این همه روایات منقول از او در کتابهای شیعه و سنّی به کثرت وجود دارد.
از جمله آثار او کتاب المناقب است، این کتاب مرجعی مهم برای روایات مربوط به علی بن أبی طالب (علیه السلام) بوده و مؤلفان شیعه بسیار به آن اهتمام داشتهاند
جایگاه علمی
ابن مردویه به لحاظ مقام بلند حدیثی اش به "ملک الحفاظ"، "طراز المحدثین"، "سند الخطاط" و... معروف است.
ذهبی از نویسندگان بزرگ تاریخ اسلام در قرن 8 در باره ابن مردویه میگوید: علامه محدث اصفهانی از بزرگان حدیث و راوی احادیث بسیار است و جایگاه او در حفظ حدیث به واسطه تالیفات اوست.
صفدی نیز درباره اش میگوید: حافظ علامه، راوی احادیث ائمه (ع) که احادیث بسیاری را در عراق و اصفهان شنید و جمع آوری کرد.
ابوبکر ذَکَرانی اصفهانی از شاگردانش نیز میگوید: وی بزرگ تر از آن است که به وصف آید در سیرت و علم و فضل.
وفات
ابن مردویه در اواخر عمر نابینا شد در 87 سالگی از دنیا رفت. مصلح الدین مهدوی (ج1، ص206) مقبرۀ او را در سدۀ ماربین و معروف به بابا دو مَرده دانسته است؛ این مقبرۀ متروک بنای خشتی دراملاک دیمیتریون محلۀ فروشانِ شهرستان خمینیشهرِ قرار دارد.
628-627 تسلط مغولان بر اصفهان - تشکیل کانون های مقاومت در اطراف اصفهان از جمله بلوک ماربین و افزایش جمعیت چادر نشین در منطقه و کاهش زمینها کشاورزی و به روایتی یکی از این قبایل چادر نشین فروشان را تشکیل داد (تاریخ تقریبی تشکیل فروشان به روایتی)